BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/638 Esas 2019/189 Karar Sayılı İlamı
Esas No: 2017/638
Karar No: 2019/189
Karar Tarihi: 06.03.2019
BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/638 Esas 2019/189 Karar Sayılı İlamı
T.C.
İSTANBUL
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2017/638 Esas
KARAR NO : 2019/189
DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 18/07/2017
KARAR TARİHİ: 06/03/2019
Davacı tarafından davalı aleyhine açılan Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda dosya incelendi.
D A V A /
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;"Müvekkili Şirket 08.09.2012 vadeli 35.000 TL ... numaralı çeki, cari hesap ilişkisi kapsamında davalı ...A.Ş/ ye vermişdiğini, lehtar firma müvekkile karşı yükümlülüklerini yerine getirdiğini müvekkil şirketin kendisine borcu bulunmayıp bilakis alacağı bulunduğunu, davalılardan ... A.Ş, nin çeki diğer davalıya devir ve temlik ettiğini,çekin tahsil edilmemesi ve icra takibine konu edilmemesi yönünde uygun bir teminat karşılığı ihtiyat-i tedbir karan verilmesini, çekle ilgili borçlu bulunmadığının tespiti ile ödenen meblağın ödeme tarihinden itibaren işleyecek TCMB kısa vadeli avans faiz oranı ile birlikte istirdadına karar verilmesi talep ve dava etmiştir
S A V U N M A /
Davalı ... A.Ş.'nin vekili cevap dilekçesinde, "Müvekkili ile diğer davalı ... A,Ş. arasında 15.02.2012 tarih ve ... numaralı faktoring sözleşmesi akdedildiğini, bu sözleşme ve ekleri çerçevesinde ... A.Ş'ne ön ödeme yolu ile finansman sağlandığını, davacı vekilinin iddiaları müvekkil tarafından bu kapsamda temlik alındığı iddia edilen çeke İlişkin olduğunu müvekkilinin mevzuattan kaynaklanan tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini,davacı şirketin, cari hesap ilişkisi nedeniyle keşide ettiğini iddia ettiği çeki sonradan iade almaması, davacı şirketin ... A Ş'den alacaklı veya borçlu oluşu, kanunen kendisine yüklenen tüm sorumlulukları yerine getiren iyi niyetli müvekkil ... A.Ş.yi sorumluluk altına sokmadığını, davacı yan bir kambiyo senedini sonuçlarını düşünmeden tedavüle çıkartmış olduğunu, bunun sorumluluğunu müvekkile yüklemeye çalıştığını bildirerek davanın reddini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesini talep etmiştir
G E R E K Ç E /
Mahkememizin Esas No : ... Esas, Karar No : 2014/388 sayılı ilamında; " Tarafların tüm delilleri ilgili kayıtlar toplanmıştır. banka kayıtları,faktoring sözleşmesi, çek örneği ,fatura örnekleri., ihtarname, protokol, ticaret sicil kayıtları ilgili kayıtlar celb edilmiştir. Bilirkişi incelemesi yapılmıştır. Tüm taraf vekilleri, taraflara ilgili kayıtlar ve raporlar tebliğ edilmiş, davanın aşamalarından haberdar edilmiş, beyanları alınmıştır. ...şubesi 8.9.2012 vadeli 35.000 tl bedelli çekin davacı şirket tarafından davalı ... şirketine verildiği , daha sonra davalı şirketin işbu çekin faktoring sözleşmesi ile davalı ... şirketine verdiği çekişmesizdir.Ayrıca davacı şirket ile davalı ...şirketi arasında dava konusu çek alacağının haricen alındığı ve çek bedelinin karşılıksızlığı yönünde protokol mevcut olduğu hususu da çekişmesizdir.
Bilirkişi Mali müşavir ..., doç.dr. ... tüm taraf iddialarını, tüm delileri ilgili kayıtları inceleyerek rapor vermiştir. 6.12..2013 tarihli raporu vermiştir. Taraf itirazları dikkate alınarak ek rapor alınmıştır. Raporlar detaylı ve gerekçelidir. rapor denetime açık detaylı .olayla uyumlu oluşu dikkate alınarak yeniden bilirkişi raporu alınmamıştır. Ehil ve tarafsız Bilirkişi tarafların tüm iddialarını, sözleşme ticari defter ve dayanak belgeleri tüm kayıtları inceleyerek ticari alacağa ilişkin tüm itirazları değerlendirecek rapor ibraz etmiştir.
Bilirkişiler raporunda ; " 1-İncelenen davacıya ait ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak yaptırılmış olduğu, defterlerin birbirini teyit eder şekilde tutulmuş olduğu (TTK, Md.66-72/son) ve (TTK. Md.82) davacı defterlerinin kesin delil vasfına haiz olduğu,
2-incelenen davalı ...'e ait ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak yaptırılmış olduğu, defterlerin birbirini teyit eder şekilde tutulmuş olduğu (TTK. Md,66-72/son) ve (TTK. Md.82) davalı ... Faktöring defterlerinin kesin delil vasfına haiz olduğu.
3-Diğer davalı ... A.Ş. tarafından davacıdan teslim alınan ... numaralı 08.09.2012 vadeli 35.000,00 TL bedelli...şubesince düzenlenmiş olan dava konusu çekin 30,03.2012 tarihinde diğer davalı ...A.Ş/nin davacı adına düzenlemiş olduğu 07.03,2012 tarih ... sayılı KDV dâhil 79.650,00 TL bedelli faturaya istinaden davalı ... Faktörmge teslim edildiği.
4-Davalı ... Faktöring tarafından diğer davalı ... A.Ş.den temlik alınan dava konusu toplam 35,000,00 TL tutarlı çek karşılığı, davalı ... FaktÖring'in ticari defterlerinde* diğer davalı ... A.Ş,'ne 30.03.2012 tarihli kayıtla 31.000,00 TL peşin ödeme kaydının yapılmış olduğu ve 3,084.51 TL Faktöring İşlem faizi, 525,00 TL Komisyon, 200,00 TL Diğer Masraflar ve 154,23 TL BSMV» 26,25 TL Komisyon BSMV,10.00 TL diğer masraf kesintisi toplamı 3.999,99 TL kesinti yapılmış olduğu.
5-Davalı ... Faktöring tarafından, diğer davalı ... A.Ş.den temlik alınan dava konusu çekin 10.09,2012 tarihinde tahsil edildiği,
6-30.03.2012 TEMLİK TARİHİ itibariyle davacı ticari defterlerinde diğer davalının 120.01.961 kodlu cari hesabında davacının diğer davalı ... A.Ş/ne 27.738,25 TL tutarında borçlu görüldüğü, dava konusu çekin <35.000.00-27.738,25)=7.261.75 TL vlık tutarının bedelsiz kalabileceği tespit edilmiş olup,
7- Öte yandan Davacının 01.10.2013 tarihli dilekçesi ile dosyaya sunduğu evrakta, "diğer davalıdan dava konusu çek karşılığı alındığı ve diğer davalı ile davacı arasında diğer davalıdan alınan çek bedelleri Ödenmediği takdirde davacı tarafından ödenen çek bedellerinin iadesi hususunda her türlü dava ve talep hakkı kullanılacaktır" Şeklinde protokol imzaladıkları gö rülmüş olup, yukarıda fotokopisi sunulan protokol gereği, davacının diğer davalıdan dava konusu çek karşılığı alınan ancak (10.09.2012) vadesinde tahsil edilemeyip 12.09.2012 tarihli kayıtla iade alındığı görülen 35.000.00 TLMık çek karşılığı verilen, 10.09,2012 tarihinde davacı tarafından davalıya ödenen dava konusu 35.000,00 TL'lık çek bedelinin 30.03,2012 tarihi itibariyle temlike konu olamayacağı, ovtt\e çekin taraflar (keşideci - Ichdar) arasındaki yazılı anlaşma nedeni ile geçerli bir alacak hakkı içermediği
8-Olay tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri dairesinde şahsi defi niteliğindeki bedelsizlik durumunun temlik alan davalı faktöring firmasına karşı da ileri sürülebileceği, ancak bu ileri sürme durumunun iddia edildiği gibi faturaya dayanan alacak temlik almamadan meydana gelmediği, davalı faktöring şirketinin fatura karşılığı temlik aldığı ancak olay tarihinde yürürlükteki mevzuat ve Yargıtay içtihadı dolayısı ile bu sonuca varmak gerektiği, " bildirmişlerdir. Davacı şirket tarafından davalı ...dekor a,ş, şirketine gönderilmiş ... Noterliğinin 12.2.2013 tarih ... yevmiye numaralı ihtarname ile hesap borcu bakımından bir kısım malların teslim edilmediği ihtar edildiği anlaşılmaktadır. Dava dosyasıhnda mevcut protokolle davacı ile davalı ... a.ş. Şirketi arasında dava konusu 35.000.00 tl bedelli çekle ilgili olarak haricen ödemeye ilişkin protokol yapıldığı anlaşılmaktadır.
6361 sayılı finansal kiralama,faktoring ve finanasman şirketleri hakkında kanun 21.12.2012 tarihinde kabul ve 13.12.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Uyuşmazlık konusu faktoring sözleşmesinin 15.2.20112 tarihinde akdedildiği ve dava tarihinin 6.9.2012 olduğu olayda 90 sayılı 1983 tarihli ödünç para verme işleri hakkında kanun hükmünde kararname ve ilgili mevzuatın uygulanması gerektiği tespit edilmiştir. Buna göre 2006 tarihli finansal kiralama faktöring ve finansman şirketlerinin kuruluş ve faaliyetleri hakkında yönetmelik 22maddesinin2 fıkrası gereğince faktörng şirketlerinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilemeyen alacakları satın alamayacağı veya tahsilini üstlenemeyeceği düzenlenmiştir. Bu yönetmelik hükmünün 6361 sayılı kanunda da yer verildiği anlaşılmaktadır. 1983 tarihli 90 sayılı ödünç para verme işleri hakkında kanun hükmünde kararname 3. Maddesi faktoring şirketlerini bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak alacakları temellük ederek tahsilini üstlenen kuruluşlar olarak tanımlamıştır. Bu nedenle yargıtay uygulamaları ile de yerleştiği gibi bu şirketlerin alacağı temlik alan şirketler olarak kabulü gerektiği böylece devredene karşı ileri sürülen defilerin devralan faktoring şirketine de ileri sürülmesi gerektiği anlaşılmaktadır. ( yargıtay 19.hd 9.7.2004 tarih 2003/11608e2004/8248k. Sayılı karar ) Bir kambiyo senedinin bedelsizliği iddiası bunu öne süren davacı borçluya düşer (YHgk 29.9.1976 tarih 11/497-2564,yargıtay TD23,111.1970 2787/4659) Davacı ve davalı ... şirketi arasında çek bedelinin protokol çercevesinde önceden ödendiği çek alacağının geçersizliğine ilişkin protokol mevcuttur. Bilirkişi incelemesi ile ticari defter ve kaytlarla protokol değerlendirilmiştir. Protokol hükümleri uyarınca çekin haricen ödendiği çekin bedelinin karşılıksız kaldığı tespit edilmiştir. Davacı çekin bedelsizliğine yönelik lehdar ...şirketine önre sürebileceği defileri alacağı temlik alan davalı yapı kredi faktoring şirketine karşıda öne sürme hakkına sahıptir. çekin bedelsizliğine ilişkin yazılı delil mevcuttur.
Davalılar çekin bedelsizliğine ilişkin düzenlenmiş protokolün gerçekliğe aykırılığını öne sürmedikleri gibi buna ilişkin yeni yazılı delil yada başkaca delil öne sürmemişlerdir. Davalılar ödememe portokolü aksi delil öne sürmemişler, yemin delilline de başvurmamışlardır. Dava konusu çek bedelinin karşılıksız olduğu yazılı delil protokol ile ispatlanmıştır. Davacı çek bedeli ile ilgili olarak borçlu olmadığı defin kanıtlayacak belge sunduğu, bilirkişi raporları ve maddi delil ile anlaşılmıştır. Bu nedenle davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir. Dava konusu çekin davacı bankası tarafından takas merkezi aracılığı ile 10.9.2012 tarihinde ödenmiş olduğu Teb bankasının 7.1.2013 tarihli yazısı ile anlaşılmıştır. Taraflar tacir olduklarından ilişkilerinde faiz esas olup, önceden kararlaştırılmasa bile faiz istenebilir. Bir alacağa faiz istenebilmesi için, ödeneceği tarihin net olarak belli olması veya belli değilse alacaklı tarafından çekilerek bir ihtar veya ihbar ile borçlunun temerrüde düşürülmesi veya icra takibine başvurulması gerekir. Taraflar arasında yapılan ödeme tarihi belli olduğundan, faizin ödeme tarihi olan 10.9.2012 tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte ödenmesi yönünde karar verilmesi gerekmektedir " gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 19. Hukuk Dairesi Esas No: 2016/13366, Karar No: 2017/3634 sayılı ilamıyla; "Dava, çek sebebiyle borçlu bulunmadığının tespiti istemine ilişkindir. Davaya konu çek, davalı ...Dekor şirketi ile diğer davalı ... şirketi arasında düzenlenen faktoring sözleşmesi uyarınca 07.03.2012 tarih ve 79.650 TL bedelli faturaya konu malın bedeli karşılığında davacı tarafından verilmiştir. Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesinde faturanın davacının ticari defterlerinde kayıtlı olduğu belirtilmiş olup bu durumda faturaya istinaden verilen çek karşılığı malın davacıya teslim edildiği anlaşılmaktadır. Buna göre, cari hesap ilişkisindeki yanlar arasında düzenlenen protokol hükümlerinin davalı faktoring şirketine karşı ileri sürülemeyeceği, davaya konu çekin dayanağı faturadaki malların davacıya teslim edildiği ve çekin bedelsiz olmadığı anlaşılmakla davalı faktoring şirketi hakkında davanın reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir." gerekçesiyle kararımızın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkememizce bozma ilamına uyularak aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın ... bakımından REDDİNE, diğer davalı ...Dekor.... bakımından verilen karara karşı temyiz yoluna gidilmeyip bozma bu davalı bakımından olmadığından tekrar KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, ...Dekor .... bakımından daha önce verilen hükmün muhafazasına,
2-Davalı ... tarafından yapılan 54,00 TL posta ve 733,60 TL temyiz harcı gideri toplam 787,60 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
3-Davalı ... kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap ve taktir olunan 4.200,00TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalı ... Faktöring yana VERİLMESİNE,
4- Mahkememizin bozulan 15.12.2014 tarihli kararında yer alan "(Alınması gerekli 2.390,85 -TL harçtan peşin yatan 34,80-TL harcın mahsubu ile bakiye 2.356,05 TL harcın davalıdan tahsili ile hazine adına irat kaydına,
Peşin yatırılan 34,80-TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 4.150,00-TL ücreti vekaletin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan 160-TL posta-tebligat gideri 800- TL bilirkişi ücreti toplamı 960-TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine)" dair harç, yargılama masrafına dair bentlerin davalı olarak DAVALI ...AŞ BAKIMINDAN AYNEN GEÇERLİ SAYILMASINA,
5-Tarafların HMK 120 madde gereğince yatırdığı gider avansından kalan miktarın karar kesinleştiğinde resen taraflara iadesine,
Dair; davacı taraf yokluğunda, davalı vekili yüzüne karşı, kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile YARGITAY nezdinde TEMYİZ kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.
Katip
E-İMZALIDIR
Hakim
E-İMZALIDIR
