MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki “harcırah alacağı” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 5. İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 25.09.2012 gün ve 2012/92 E. 2012/610 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin 09.07.2013 gün ve 2012/26073 E. 2013/16965 K. sayılı ilamı ile;
“…Davacı, davalı işverenlik bünyesinde 03.04.1990 tarihinden itibaren Devrek Osman İşletme Müdürlüğünde greyder operatörü olarak çalışmakta olduğunu, Devrek Orman İşletme Müdürlüğü sınırları dışında, başka bir orman işletme müdürlüğünde geçici olarak görevlendirildiği dönemlerde kendisine 6245 sayılı Kanun"un 14. maddesi kapsamında harcırah ödenmesi gerekir iken bu ödemelerin yapılmadığını ileri sürerek harcırah alacaklarının tahsilini istemiştir
Davalı vekili, Orman Genel Müdürlüğü taşra teşkilatının Türkiye genelinde 27 ayrı bölgeye ayrıldığını, her bölgede birden fazla İşletme Müdürülüğü bulunduğunu, davacının aynı Orman Bölge Müdürlüğü içerisinde yer alan farklı işletme müdürlüklerinde geçici olarak görevlendirilmesi halinde 6245 sayılı Kanun"un 14. maddesine göre geçici görevlendirme harcırahına hak kazanmayacağını, aynı kanunun 49. maddesine göre bu görevlendirilmeler için hak kazandığı seyyar görev tazminatların eksiksiz ödendiğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir .
Mahkemece, her İşletme Müdürlüğü ayrı birer işyeri olarak kabul edilmesi gerektiği, davacının görevlendirildiği İşletme Müdürlüklerinin aynı ... bünyesinde bulunmasının, yapılan görevlendirmenin geçici sayılmasına engel olmayacağı davacının Devrek Orman İşletme Müdürlüğü dışında geçen hizmetleri için geçici görev harcırahına hak kazandığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararı davalı taraf temyiz etmiştir.
1-Davacının, Devrek Orman İşletme Müdürlüğünde görev yaptığı ve 2007- 2011 yılları arasında görev yapmakta olduğu İşletme Müdürlüğünde dışında, çok sayıda ve farklı Orman İşletme Müdürlüğünde görevlendirildiği, dosya içerisinde belgeler ile sabittir. Davalı işveren tarafından, bu görevlendirmeler için 6245 sayılı Harcırah Kanunun 49. maddesi gereğince seyyar görev tazminatı ödenmiştir. Uyuşmazlık davacının bu görevlendirmeler için geçici görev tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı noktasında toplanmaktadır .
6245 sayılı Harcırah Kanun"un 14. maddesinde ise "Birinci maddede yazılı kurumlara ait bir vazifenin ifası maksadıyla muvakkaten yurt içinde veya dışında başka bir yere görevlendirilenlere " geçici görev harcırahı ödeneceği belirtilmiş ise de aynı kanunun 49. maddesinde “Asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev bölgesi (Merkez veya il kuruluşuna dahil birimlerde il sınırı, bölge şeklinde çalışan birimlerde bölge sınırı) içinde fiilen gezici olarak görev yapan memur ve hizmetlilere gündelik ve (Aşağıda unvanları sayılanlar hariç) yol masrafı ödenmez.” yönünde düzenleme bulunmaktadır .
Davalı kurum, bölge şeklinde çalışan birimlere sahip bulunmaktadır. İşyerinde greyder operatörü olarak görev yapmakta olan davacının, asli görev gereği memuriyet mahalli dışında, ancak belirli bir görev bölgesi içerisinde görevlendirilmesi halinde 6245 sayılı Harcırah Kanunu"nun 49. maddesine göre seyyar görev tazminatına hak kazanacağının kabulü gerekir. Bu durumda, uyuşmazlık konusu dönemde davacının aynı Orman Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde kalan yerlerdeki görevlendirmeler için, 6245 sayılı Harçlar Kanunu"nun 14. maddesine görev geçici görev tazminatına hak kazanamayacağı dikkate alınarak varsa asli olarak görev yaptığı Orman Bölge Müdürlüğü dışındaki diğer Bölge Müdürlükleri içerisinde görevlendirilmeler yönünden hesaplama yapılmalı ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır. Bu hususun dikkate alınmaması ve eksik incelemeye dayalı karar verilmesi hatalı olup bu husus bozmayı gerektirmiştir…”
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, harcırah alacağının tahsiline ilişkindir.
Davacı vekili müvekkilinin Orman Genel Müdürlüğüne bağlı Devrek Orman İşletme Müdürlüğünde çalıştığını, müvekkilinin Devrek Orman İşletme Müdürlüğü sınırları dışında, başka orman işletme müdürlükleri sınırları dahilinde görevlendirildiğini, bu görevlendirmeler nedeniyle kendisine 6245 sayılı Harcırah Kanununun 14. maddesi kapsamında geçici görev harcırahı ödenmesi gerektiğini, ancak davalı kurum tarafından söz konusu harcırahın ödenmediğini, aynı konumda çalışan işçinin harcırah alacaklarına ilişkin açmış oldukları davanın kabul edildiğini ve eksik harcırahların hüküm altına alındığını belirterek ödenmeyen geçici görev harcırahının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili müvekkili Kurumun taşra teşkilatının bölge müdürlükleri esasına göre yapılandırıldığını, 6245 sayılı Kanunun 49. maddesine göre asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev bölgesi (Merkez veya il kuruluşuna dahil birimlerde il sınırı, bölge şeklinde çalışan birimlerde bölge sınırı) içinde fiilen gezici olarak görev yapan memur ve hizmetlilere gündelik ve yol masrafı ödenmeyeceğinin düzenlendiğini, bu hüküm uyarınca davacının görev mahallinin belirlenmesinde çalıştığı bölge müdürlüğü sınırlarının esas alınması gerektiğini, bu nedenle davacının bölge müdürlüğü sınırları içinde yer alan görevlendirmelerde geçici görev harcırahına hak kazanamayacağını beyanla davanın reddini savunmuştur.
Yerel mahkemece davacının talep konusu dönemde memuriyet mahalli olan Devrek Orman İşletme Müdürlüğü dışındaki işletme müdürlüklerinde görevlendirildiği, söz konusu işletme müdürlüklerinin ayrı birer işyeri olduğu, işletme müdürlüklerinin aynı bölge müdürlüğü bünyesinde bulunmasının davacının görev sınırlarının belirlenmesinde etkili olmayacağı, kendi işyeri dışında bir başka işletme müdürlüğü dolayısıyla bir başka işveren sınırları içerisinde görevlendirilmesi halinde davacıya geçici görev harcırahı ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne dair verilen karar davalının temyiz itirazı üzerine Özel Daire tarafından yukarıda açıklanan nedenle bozulmuş, mahkemece bozma sonrası davacının çalıştığı Devrek Orman İşletme Müdürlüğü ve bağlı bulunduğu Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğünün yetki alanları araştırılmış ve araştırmaya ilişkin sonuçlara dayanılarak davanın kabulüne ilişkin kararda direnilmiştir.
Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Hukuk Genel Kurulundaki görüşme sırasında, işin esasının incelenmesinden önce, temyize konu kararın gerçekte yeni hüküm niteliğinde olup olmadığı; dolayısıyla, temyiz incelemesinin Hukuk Genel Kurulunca mı, yoksa Özel Dairece mi yapılması gerektiği hususu, ön sorun olarak değerlendirilmiştir.
Bilindiği üzere direnme kararının varlığından söz edilebilmesi için mahkeme bozmadan esinlenerek yeni herhangi bir delil toplamadan önceki deliller çerçevesinde karar vermeli; gerekçesini önceki kararına göre genişletebilirse de değiştirmemelidir (6217 sayılı Kanunun 30. maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 429. maddesi).
Eş söyleyişle; mahkemenin yeni bir delile dayanarak veya bozmadan esinlenerek gerekçesini değiştirerek veya daha önce üzerinde durmadığı bir hususu bozmada işaret olunan şekilde değerlendirerek karar vermiş olması halinde, direnme kararının varlığından söz edilemez.
Somut olayda mahkemece, bozma kararı sonrasında yapılan yargılamada davacının çalıştığı Devrek Orman İşletme Müdürlüğü ve bağlı bulunduğu Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğünün yetki alanları araştırılmış ve araştırmaya ilişkin sonuçlara dayanılarak davanın kabulüne ilişkin kararda direnilmiştir.
Bu durumda mahkemece yapılan araştırma sonucu bozmadan önce var olmayan bir kısım belgelerin dosyaya girdiği ve bu belgeler değerlendirilmek suretiyle direnme kararının kurulduğu anlaşılmaktadır.
O halde usul ve yasaya uygun bir direnme kararı mevcut olmayıp bozma çerçevesinde yapılan araştırma sonucu oluşturulan yeni bir hükmün varlığının kabulü gerekir.
Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında bazı üyeler tarafından, yerel mahkemece bozma sonrası getirtilen belgelerin sonuca etkili olmadığı ve bu belgelere dayanılmasının gerekçenin genişletilmesi olarak değerlendirilmesi gerektiği ileri sürülmüş ise de, Kurul çoğunluğu tarafından bu görüş yukarıda açıklanan nedenlerle kabul edilmemiştir.
Hal böyle olunca; kurulan bu yeni hükmün temyizen incelenmesi görevi Hukuk Genel Kuruluna değil, Özel Daireye aittir.
Bu nedenle dosya, yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için Özel Dairesine gönderilmelidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklandığı üzere, yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 22. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 16.11.2016 gününde oyçokluğu ile karar verildi.



etme müdürlüklerinin her birinin müstakil ve ayrı işyeri sayılması gerektiğini, bu nedenle, davacının, görev yaptığı ve ikamet ettiği Devrek Orman İşletme Müdürlüğü dışında kalan diğer işletme müdürlükleri bünyesinde geçici olarak görevlendirilmesinin geçici görev yolluğu ödenmesini gerektirdiği gerekçesini ortaya koymuş; buna mukabil Yargıtay 22. Hukuk Dairesi ise, davalı idarenin işyeri kıstasının bölge müdürlüğü esasına göre belirlendiğini, bu nedenle davacının ancak farklı bölge müdürlüğü dahilinde kalan işyerlerinde görevlendirilmiş olması halinde geçici görev yolluğu talep edebileceği gerekçesiyle yerel mahkemece verilen ilk kararın eksik inceleme nedeniyle bozulmasına hükmetmiştir.
Bu durumda, yerel mahkeme ile özel daire kararları arasındaki uyuşmazlığın, davalı idarenin tabi bulunduğu 3234 sayılı KHK ve 6245 sayılı Kanun hükümleri bakımından, davacının görev mahallinin ne şekilde tanımlanması-sınırlandırılması noktasında toplanmış olduğu belirgindir.
Yerel mahkeme, direnme kararında, davacının görev yaptığı Devrek Orman İşletme Müdürlüğü"nün bağlı olduğu Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü"nün teşkilat şeması ve coğrafi kapsamını gösterir harita vs. gibi bilgileri de tensiben getirtmek suretiyle, özel dairenin bozma kararındaki görüşün kabul edilecek olması halinde, orman bölge müdürlüklerinin pek çok ili kapsamına alan bir yetki alanı olması nedeniyle, işletme müdürlüğünün (işyerinin) bulunduğu il dışındaki geçici görevlendirmeler nedeniyle ilgililere geçici görev yolluğu ödenmemesi gibi bir durum ortaya çıkacağını, bunun ise kabul edilebilir bir yaklaşım olmadığı düşüncesini ortaya koyarak bozmaya konu ilk karardaki gerekçesini kuvvetlendirmek suretiyle tekrar vurgulamış, kanun uygulamasında görev mahallinin işletme müdürlüğü kıstasına görev belirlenmesi gerektiği yolundaki önceki kararında ısrar etmiştir.
Yerel mahkemelerin bozulan ilk kararlarında direnmeleri halinde, kararın, direnme nedenlerine ilişkin bir gerekçe taşıması gerektiği HGK"nın yerleşmiş kararlarında istikrarla kabul edilmiş olduğu gibi bu gerekçe, aynı zamanda, bozma kararına hangi nedenlerle uyulmadığına ilişen bir yanıt niteliğindedir. Bozma kararı ile ortaya çıkan yeni durum ve yaklaşım nedeniyle bozulan kararlarda bulunmayan kimi hususların vurgulanması, bozulan kararda ortaya konulan hukuksal duruşun, ortaya çıkan farklı hukuksal duruşa karşı savunulması mahiyetinde olup eşyanın tabiatı gereğidir.
Tüm bu nedenlerle, yerel mahkemece verilen direnme kararının esastan müzakere edilmesi gerektiği düşüncesinde olmakla HGK çoğunluğunun yerel mahkemece verilen kararın teknik anlamda direnme kararı niteliğinde olmayıp yeni bir hüküm olduğu yolundaki görüşüne katılamıyorum.