Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2019/3143 Esas 2020/6493 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ: ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ: GAİPLİK-TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen gaiplik ve tapu iptal-tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen kararın davacı vekilince istinafı üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince başvurunun esastan reddine karar verilmiş, hüküm, davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi ..."ın düzenlemiş olduğu rapor okundu, açıklamaları dinlendi, dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
KARAR-
Dava, TMK 588. madde uyarınca gaiplik ve tapu iptal - tescil isteğine ilişkindir.
Davacı, 283 parsel sayılı taşınmazda 8/56"şar pay sahibi olan ...oğlu ölü ..., ölü ...ve ...kızı ölü ..."e ... 1. Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 19/07/2007 tarih ve 2007/231-2007/696 esas-karar sayılı kararı ile kayyım atandığını, kayyımla idare süresinin dolduğunu ileri sürerek TMK 588. madde uyarınca ...oğlu ölü ..., ölü ...ve ...kızı ölü ..."ün gaipliklerine, maliki oldukları payların tapusunun iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.Davalı Kayyım, araştırmaların yapılmasını belirtmiştir. Mahkemece, gaipliği istenen kişilerin kadastro tutanaklarında ölü oldukları, atanan kayyımın yönetim kayyımı olduğu gerekçesiyle davanın reddine dair verilen kararın davacı vekili tarafından istinafı üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi tarafından atanan kayyımın temsil kayyımı olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir. Bilindiği üzere; 492 sayılı Harçlar Kanunu" 16. maddesinde "Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Müdahalenin men"i tescil ve tapu kayıt iptali gibi gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda gayrimenkulün değeri nazara alınır. Gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda ecrimisil ve tazminat gibi taleplerde de bulunulduğu takdirde harç, gayrimenkulün değeri ile talebolunan tazminat ve ecrimisil tutarı üzerinden alınır. Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tesbit ettirilir. Tesbitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz. Noksan tesbit edilen değerler hakkında 30 uncu madde hükmü uygulanır" hükmü yer almaktadır. Öte yandan, Harçlar Kanunu harç alınmasını veya tamamlanmasını yanların isteklerine bırakmamış; değinilen yönün mahkemece kendiliğinden (re"sen) gözetilmesi gerektiğini hükme bağlamıştır. 492 sayılı Harçlar Kanunun 32.maddesinde yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılmayacağı vurgulanmıştır. Aynı Yasanın 30. maddesinde ise; "Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanununun 150 nci maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması, noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır."" düzenlemesine yer verilmiştir. Somut olaya gelince, davacı Hazine, dava dilekçesinde dava değeri göstermemiş, yargılama aşamasında keşif yapılmadan karar verilmiştir,Hemen belirtmek gerekir ki; davacı taraf harçtan muaf olsa dahi, gerek istinaf gerekse temyiz sınırı ve davanın kabulü halinde davalının ödeyeceği harç miktarının dava değeri üzerinden belirleneceği açıktır.
Hal böyle olunca; taşınmazın dava değerinin belirlenmesi için taşınmaz başında keşif yapılarak Harçlar Kanunu 16. madde uyarınca (dava tarihindeki) dava değerinin belirlenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yargılamaya devam edilerek yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır, Davacı vekilinin değinilen yön itibariyle yerinde görülen temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371/1-a maddesi uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesinin kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 sayılı HMK’nın 371/a maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına, dosyanın kararı veren ... 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne, kararın bir örneğinin ...Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, 07.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.