MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay karar düzeltme ilamında özetle; “Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm vermek için yeterli olmadığı belirtilerek, mahallinde yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, fen bilirkişi, jeolog bilirkişi, orman bilirkişi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi ve 3 kişilik ziraat mühendisinden oluşturulacak bilirkişi kurulu eşliğinde yeniden keşif yapılması, yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın öncesinin ne olduğu, öncesinin imar ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, taşınmaz üzerinde zilyetliğin ne zaman başladığı, zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğü, imar ihya edilip edilmediği, imar ihyanın ne zaman tamamlandığı hususlarının sorulup açıklattırılması, komşu parsel dayanağı kayıt ve belgeler yerel bilirkişi ve tanıklar eliyle uygulanarak çekişmeli taşınmaz yönünü ne ve kimin yeri olarak okuduğunun belirlenmesi, ziraat bilirkişi kurulundan taşınmazın niteliği, zilyetliğin süresi ve şekli konusunda, orman bilirkişisinden taşınmazın orman vasfında olup olmadığı, jeodezi ve fotogrametri uzmanından nizaya konu bölümlerin önceki ve şimdiki niteliği, arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren olduğu, jeolog bilirkişisinden nizalı taşınmaz bölümlerinin dere yatağından kazanılıp kazanılmadığı, derenin aktif olup olmadığı, aktif dere yatağı içerisinde kalıp kalmadığı hususlarında rapor alınması, fen bilirkişine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmesi ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, 04.01.2019 tarihli fen bilirkişi raporunda (B2) harfi ile gösterilen 6.418,88 metrekarelik kısmın davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar lehine usuli müktesep hak oluşacağından bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda (B2) harfiyle gösterilen taşınmaz bölümü üzerinde, davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, hükme esas alınan jeodezi ve fotoğrametri uzmanı bilirkişi raporunda, temyize konu bölümün 1973, 1978, 1984 ve 2002 tarihli hava fotoğraflarında tarımsal faaliyet yapmaya elverişli bölgede kaldığı belirtildiği halde, bu bölümün belirtilen tarihlerde ekilip ekilmediği, tarla olarak kullanılıp kullanılmadığı, kullanım sınırlarının oluşup oluşmadığı ve imar ihyasının tamamlanıp tamamlanmadığı açıklanmamış; ziraatçi bilirkişi kurulu raporunda, temyize konu bölüm üzerinde en az 40 yıl önceden beri tarımsal faaliyetin yapıldığı, imar ihya işleminin tamamlanmış olduğu, 1. sınıf tarım arazisi vasfında olduğu açıklanmasına rağmen, davacının taşınmazı nasıl kullandığı, üzerindeki zilyetliğini hangi tasarruflarla sürdürdüğü, ne ekip biçtiği ve rapora ekli fotoğraflarda üzerinde hayvanların otlatıldığı görüldüğünden, çayır niteliği ile mi kullanıldığı belirtilmemiş; orman bilirkişisi raporunda, davaya konu bölümler (A) ve (B) harfleriyle gösterilip (A) rumuzlu yerin hiç sürülmediği, (B) rumuzlu bölümün uzun yıllardır ekim dikimde kullanıldığı, dava konusu bölümlerin 6831 sayılı Orman Kanunun 1. maddesine göre orman sayılmayan yerlerden olduğu, 1957 tarihli memleket haritasında nizalı bölümlerin açık kahverengi ile boyalı alanda kaldığı, amenajman haritasında ziraat-açıklık saha-taşlık-kayalık rumuzlu alanda kaldığı bildirildiği halde, 1958 tarihli memleket haritasının yapımına esas alınan hava fotoğrafı incelenmediği gibi dosyadaki mevcut hava fotoğrafları da orman yönünden incelenmemiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayanılarak hüküm verilmesi usul ve yasaya uygun düşmemektedir.
Hal böyle olunca; Mahkemece, inceleme ve uygulamada kullanıldığı belirtilen 1957 tarihli memleket haritasının yapımına esas alınan hava fotoğrafı ve bunun yanında bu hava fotoğrafından daha eski tarihli hava fotoğrafı bulunup bulunmadığı sorularak bulunması halinde daha eski tarihli hava fotoğrafı ile bu fotoğrafa dayanılarak üretilen orijinal renkli memleket haritası da Harita Genel Müdürlüğü ile Orman İdaresinden getirtilerek, önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman yüksek mühendisleri arasından seçilecek üç kişilik orman yüksek mühendisi veya orman mühendisi, üç kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu aracılığıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmaz bölümü ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı yasalar karşısındaki durumu saptanmalı; zilyetlikle ormandan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Yasanın 45. maddesinin ilgili fıkraları, Anayasa Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 Esas, Karar; 14.03.1989 gün ve 35/13 Esas, Karar ve 13.06.1989 gün ve 7/25 Esas, Karar sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da 03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Yasanın 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yolla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yok edilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; uydu fotoğrafından dava konusu edilen yerin bir kısmının fiilen baraj suları altında kaldığı belirlendiğinden, dava konusu edilen bölümlerin kamulaştırılıp kamulaştırılmadığı, davacıya kamulaştırma nedeniyle herhangi bir bedel ödenip ödenmediği hususları ilgili yerlerden sorulup saptanmalı, temyize konu (B2) harfi ile gösterilen yerin toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmaz bölümünün dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli yukarıda değinilen diğer belgeler fen ve uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; hava fotoğrafı ve orijinal-renkli (renkli fotokopi) memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazın konumu çevre parsellerle birlikte haritalar üzerinde ve hava fotoğrafı üzerinde gösterilmeli, ayrıca bilirkişilere hava fotoğrafları ve dayanağı haritaları stereoskop aletiyle ve üç boyutlu olarak incelettirilip, raporlarında çekişmeli taşınmaz bölümü ile birlikte çevresindeki taşınmazların niteliğinin bu belgelerde ne şekilde görüldüğü, temyize konu bölüm üzerinde bulunan bitki örtüsünün niteliği, varsa ağaçların yaşı, cinsi, adedi ve dağılımları ile ilgili ayrıntılı açıklama yapmaları istenmeli, tarihleri belirtilmek ve keşfin izlenmesi olanağı sağlanacak şekilde çekişmeli bölüm komşu taşınmazlarla birlikte memleket haritası ile irtibatlı kroki ve denetime elverişli hava fotoğrafları üzerinde aplike edilerek gösterilmeli, böylece yöntemine uygun orman araştırması yapılarak yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri bilirkişisinden, bölgeye ait 1985 ve 1999 tarihli hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, taşınmazın dava tarihine göre 20 yıl öncesindeki niteliğinin ne olduğu, tarım arazisi olarak kullanılan yer olup olmadığı, sınırlarının oluşup oluşmadığı hususlarında çekişme konusu taşınmazın konumu hava fotoğraflarında gösterilmek suretiyle rapor düzenlenmesi istenilmeli; ziraatçi bilirkişi kurulundan da, taşınmazın toprak yapısı, bitki örtüsü, kullanım durumu ile ilgili komşu taşınmazlarla mukayeseli olarak ayrıntılı ve fotoğraflarla desteklenmiş, bu yerin önceki ve şimdiki niteliği, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı, imar-ihyasının tamamlanıp tamamlanmadığı, zilyetliğine ne zaman başlanıldığı hususlarında gerekçeli rapor alınmalı ve oluşacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm verilmesi isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.