18. Hukuk Dairesi 2016/1519 E. , 2016/2749 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, ... İli Merkez İlçesi ... Köyü 2035 ada 10 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme ile alınan bilirkişi raporu hüküm kurmaya yeterli değildir.
Şöyle ki;
1-Kamulaştırma Yasası"nın 10. maddesi ile bedelin tespiti esaslarını düzenleyen 11. maddenin (g) bendine göre, kamulaştırılacak taşınmazın arsa olarak kabulü halinde kamulaştırma (değerlendirme) gününden önceki özel amacı olmayan emsallerin satış değeri esas alınmak suretiyle bedeli tespit edilmelidir.
Bu esaslara göre gerçekçi ve doğru sonuçlara ulaşılabilmesi için; emsal alınan taşınmazın satış tarihinin değerlendirme tarihinden önce ve değerlendirme tarihine yakın bulunması, dava konusu taşınmaza örnek teşkil edebilecek nitelikte ve dava konusu taşınmaz ile aynı veya yakın semtlerde olması topografik yapısı, manzarası, konumu, üzerinde yapılabilecek inşaat ve katlar için izin ve ruhsat sınırları, yüzölçümleri, imar uygulamasına konu olup olmadıkları, sokak, cadde veya şehir alanlarına cepheleri ve mesafeleri gibi yönlerden benzer veya yakın özelliklere sahip bulunmalıdır.
Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, dava konusu taşınmaza somut emsal olarak ...Mahallesi 2035 ada 13 parsel sayılı taşınmazın 26.09.2006, 2033 ada 6 parsel sayılı taşınmazın 11.04.2006, 2033 ada 7 parsel sayılı taşınmazın 10.10.2006, 2037 ada 5 parsel sayılı taşınmazın ise 05.08.2005 tarihli satışının incelendiği, emsallerin üzerinde ev bulunduğu, satış bedelinin ev bedelini dahi karşılamadığı bu nedenle arsa olarak satıldıkları kabul edilerek bedel tespiti gerektiği kanaati ile hesaplama yapıldığı açıklanmış; Dairenin geri çevirme kararı üzerine dosyaya getirtilen satış akit tablolarından da somut emsal kabul edilerek incelen dört taşınmazın ev ve arsa niteliği ile satıldıkları buna göre yapılan hesaplamada satış bedellerinin bina bedellerini dahi karşılamadığı, bu durumun söz konusu satışların bedellerinin gerçeği yansıtmayıp özel nitelikteki satışlar olduğu izlenimini uyandırdığından emsal olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır
Bu nedenle mahkemece, taraflara yeni emsal bildirmeleri için imkan tanınması, gerektiğinde re"sen emsal getirtilmesi, dava konusu taşınmaza örnek teşkil edebilecek uygun emsal satışlar esas alınmak suretiyle bedel tespiti yoluna gidilmelidir.
Emsal kayıtlar tapu müdürlüğünden getirtildikten sonra, bunların imar parseli olup olmadığı da sorulup belirlenmelidir. İncelenen emsal imar parseli olup da dava konusu taşınmazın bu nitelikte olmaması halinde, dava konusu taşınmazın yapılacak karşılaştırmadan sonra bulunacak değerinden, İmar Yasası"nın 18.maddesinin 2. fıkrası gözetilerek, düzenleme ortaklık payına tekabül edecek oranda indirim yapılması gerektiği de dikkate alınmalıdır.
2942 sayılı Yasa"nın 4650 sayılı Yasa ile değişik 11. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi uyarınca, emlak vergi değerleri de dava konusu taşınmazın emsalle karşılaştırılmasında gözönünde tutulmalıdır. Buna göre, dava konusu taşınmaz ve emsallerin emlak vergisine esas tutulan asgari m² değerlerinin ilgili belediye başkanlığından 2007 yılı itibarıyla getirtilerek karşılaştırılması ve değerlendirmeye esas alınan oranlar fahiş ölçüde farklı olduğunda bu çelişki giderilmelidir.
Mahkemece, dava konusu taşınmazın yer aldığı ilçede emsal olabilecek özel amacı olmayan arsa satışlarının emsal araştırması yapılarak emsal kayıtları getirtilip yukarıda açıklandığı şekilde değerlendirme yapılarak dava konusu 2035 ada 10 parsele komşu 9 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemiyle ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi" nin 2010/245 E-2012/18 K. Sayılı dosyasında aynı değerlendirme tarihi (29.06.2007) itibariyle 120TL/m² değer biçilmiş, buna ilişkin kararın Dairenin denetiminden geçerek 2012/7365 E-2012/8480 K sayılı ilamı ile uygun bulunarak onandığı anlaşıldığından, bu dava dosyasında belirlenen değer de dikkate alınıp gerekirse bu bedelden ayrılma sebeplerinin açıklandığı ek rapor alınarak, karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi,
2-Dairenin 01.04.2010 tarih ve 2009/9582 E-2010/5064 K sayılı ilamında bina ve ağaçlar ile ilgili bozma yapılmadığı dikkate alınmadan bina, duvar ve ağaç bedellerini yükselten bilir kişi raporunun hükme esas alınması,
3-Bozma üzerine yükselen kamulaştırma bedeli için işleyecek faizin başlangıç tarihinin 30.10.2007 yerine 30.07.2007 olarak belirlenmesi,
Doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, işbu kararın tebliğinden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 18.02.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.