Danıştay 13. Daire 2021/3256 Esas 2021/3993 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/3256
Karar No:2021/3993

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Petrolcülük Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …


İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin .. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirketin, uzaktan erişim sistemini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na (Kurum) açma yükümlülüğünü tam olarak yerine getirmediğinin tespit edildiğinden bahisle piyasa faaliyetinin 30 gün süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı şirketin uzaktan erişim sisteminde yapılan incelemeler sonucunda davacı şirkete tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için 10 iş günü süre verildiği, davacı şirket tarafından Kurum'a eksikliklerin giderildiğinin bildirildiği, bunun üzerine yapılan kontrollerde "1) İlk yazı tarihi itibarıyla verilerin sistemde yer almasına ve bayilerinin çoğunda UE-1t ve UE-1p uyumsuz olmasına karşın şirketin UE-1t ve UE-1p verilerinin incelenmesinde son tarihler için sistemde yer almadığı, UE-1p verilerinin çoğunun eksik olarak kaydedildiği, 2) UE kodlu raporlarda zaman damgası ile 3 günü aşkın sürelerle işaretlenmiş veriler olduğu" hususlarının tespit edildiği, davacı hakkında doğrudan açılan soruşturma neticesinde … tarih ve … sayılı Soruşturma Raporu'nun düzenlendiği, anılan rapora istinaden … tarih ve … sayılı yazı ile aykırılıkların 15 gün içinde giderilmemesi hâlinde piyasa faaliyetinin geçici bir süre için durdurulabileceği ihbar edilerek davacı şirketten savunma istendiği, savunma için 30 gün süre verildiği, bu süre içerisinde de davacı şirketin uzaktan erişim sistemlerine yönelik yükümlülüklerini yerine getirmediği, davacı şirket tarafından Kurum'a sunulan yazılı savunmada özetle; "uzaktan erişim sistemindeki sorunların kendi sorumluluklarında tuttukları sunucudan kaynaklandığı, internet altyapılarının gerekli hızda olmadığının tespit edilmesi üzerine daha sağlıklı veri trafiği sağlanması amacıyla sunucunun bir veri merkezine yerleştirilerek uzaktan erişim yazılımının güncellendiği, mevcut durumda herhangi bir sorunun bulunmadığı, yeni anlaştıkları otomasyon firması tarafından bütün otomasyon altyapısının değiştirildiği, zaman damga bilgilerinin güncel aktarım yapıldıktan sonra yeniden damgalama işleminin yapıldığı, ilgili soruşturma dosyasında gözlemlenen UE1p, UE1t, UE2 ve UE3 tablolarında verilerin sorunsuz olarak OLAP listeleme tekniği ile yeniden yazılım güncellemesi yapılarak aktif olarak çalışmasının sağlandığı" açıklamalarına yer verildiği, Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığı'nın davacının savunmasına ilişkin yapmış olduğu değerlendirmede, davacı şirketin uzaktan erişim sitemine Kurum'a bildirilen kullanıcı adı ve şifre ile 26/10/2018 tarihinde erişim sağlanamadığının belirtildiği, daha sonra Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığı'ndan davacı şirketin uzaktan erişim sistemi ile ilgili olan eksikliklerinin hâlâ devam edip etmediğinin sorulduğu, alınan cevabî yazıda, 10/12/2018 tarihinde yapılan E-7 bildirimi ile davacının sistemine erişim sağlanabildiği, ancak 11/12/2018 tarihi itibarıyla 26 adet bayisi bulunan şirketin bu bayilerinden sadece 11 tanesinin bayi online-ofline sorgusunun raporlandığı, 22/03/2018-11/12/2018 tarihleri arasında tescilli markası altında faaliyette bulunmuş ya da bulunan bayilerden yalnızca 4 tanesi için 08/12/2018 ve 09/12/2018 tarihli ve 11 tanesi için 10/12/2018 tarihli UE-3 verilerinin sitemde bulunduğu, bu tarihler öncesinde hiçbir bayi için sistemde veri bulunmadığının (UE-1t, UE-1p, UE-3 vs.) bildirildiği, bu durumda, dosyadaki bilgi ve belgeler ile tutanakların incelenmesinden, “uzaktan erişim sistemini Kuruma açma yükümlülüğünün tamamen yerine getirilmemesi ve hâlihazırda aykırılıkların devam etmesi” fiilinin sabit olduğu, davacı şirketin kendisine tanınan yasal süre içinde söz konusu aykırılıkları gidermediği ve hâlihazırda aykırılıkların devam ettiği, savunma için verilen 30 günlük süre içerisinde de davacı şirketin uzaktan erişim sistemlerine yönelik yükümlülüklerini yerine getirmediği anlaşıldığından, davacı şirketin piyasa faaliyetinin 30 gün süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, … tarih ve … sayılı yazı ile aykırılıkların verilen süre içinde giderilmemesi hâlinde piyasa faaliyetinin geçici bir süre için durdurulabileceğinin davacı şirkete ihbar edildiği ve davacı şirketten savunma istendiği, savunma için 30 gün süre verildiği, verilen bu süre içerisinde de davacı şirketin uzaktan erişim sistemine yönelik aykırılıkları gidermediği açık olduğundan, uzaktan erişim sistemini Kuruma açma yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava konusu işlemin fiil tarihinden sonra yapılan mevzuat değişikliği kapsamında da hukuka uygun olduğu kanaatine varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uzaktan erişim sisteminin eksiksiz çalıştığı, 27 adet bayinin otomasyon verilerinin davalı idareye sağlıklı bir şekilde iletildiği, ön araştırma ve soruşturmanın maddi delilleri ortaya koyar nitelikte usulüne uygun olarak yapılmadığı, eksik inceleme sonucu rapor düzenlendiği, mal alım ve satımlarına ilişkin verilerin incelenmesi durumunda herhangi bir tutarsızlığın olmadığının ortaya çıkacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davalı idare tarafından, 21/09/2018 tarihinde yapılan kontrollerde … sayılı dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirketin uzaktan erişim sistemini Kurum'a açma yükümlülüğünü tamamen yerine getirmediğinden bahisle hakkında … tarih ve … sayılı Başkanlık Olur’u kapsamında doğrudan soruşturmaya başlanılmış ve yapılan soruşturma neticesinde düzenlenen … tarih ve … sayılı Soruşturma Raporu'nda "davacı şirketin uzaktan erişim sistemini Kuruma açma yükümlülüğünü tamamen yerine getirmediği ve hâlihazırda aykırılıkların devam ettiği”nin tespit edildiği belirtilmiştir.
Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 23. maddesi uyarınca davacı şirketten savunma talep edilmiş, ancak davacı şirketin yazılı savunmasında ileri sürülen hususların lisans sahibini haklı gösterecek nitelikte olmadığı ve kendisine tanınan 15 günlük süre içerisinde söz konusu sistemi Kuruma tam olarak açmayarak ilgili mevzuat hükmüne aykırılığı gidermediğinden bahisle … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla piyasa faaliyetinin 30 gün süreyle geçici olarak durdurulmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 20. maddesinin birinci fıkrasında "Lisans sahibi kişiler hakkında, bu Kanuna, bu Kanuna göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere, Kurumun yazılı talimatlarına veya lisanslarına kayıtlı hususların herhangi birine riayet edilmediği takdirde, Kurum tarafından ön araştırma veya soruşturma başlatılır. Ayrıca ilgiliye on beş gün içerisinde aykırılıkların giderilmesi, aksi hâlde bahse konu piyasa faaliyetlerinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya doğrudan doğruya iptal yaptırımının uygulanacağı ihbar edilir. Bu ihbara rağmen onbeş günlük sürenin bitiminde aykırılıklar giderilmezse, Kurum piyasa faaliyetini otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durdurur. Geçici durdurma süresince, tehlikeli eylemin veya kötüniyetin veya ürünlerde zarar oluşmasının önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir piyasa faaliyeti yapılamaz. Lisans iptalleri Kurumca yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanır." kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Kurul kararının tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan hâliyle Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma Ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 19. maddesinde, Kurul'un, re’sen veya kendisine intikal eden ihbar veya şikâyetler üzerine, petrol piyasasında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet ve işlemleri nedeniyle, doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için ön araştırma yapılmasına karar verebileceği belirtilmiştir; 21. maddesinde, (1) Doğrudan veya ön araştırma neticesinde soruşturma açılmasına karar verildiği takdirde soruşturma Daire Başkanı tarafından görevlendirilen Uzman ve/veya Uzman Yardımcıları eliyle veya Uzman koordinesinde Yönetim Hizmetleri Uzmanları vasıtasıyla Daire Başkanlığı koordinasyonunda yürütülür. Gerektiğinde Daire Başkanı veya Grup Başkanı vasıtasıyla da soruşturma yürütülebilir. İhtiyaç duyulması hâlinde Kurumun diğer hizmet birimlerinden de Başkan onayıyla Uzman ve/veya Uzman Yardımcıları ile Yönetim Hizmetleri Uzmanları görevlendirilebilir. Daire Başkanı, gerekirse konu hakkında ilgili hizmet birimlerinden yazılı görüş talep edebilir. (2) Soruşturma raporu, soruşturma açılmasına karar verildiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde tamamlanır. Gerekli görüldüğü hâllerde bir defaya mahsus olmak üzere Daire Başkanı tarafından üç aya kadar ek süre verilebilir. (3) Daire Başkanlığı'nca, hakkında soruşturma açılan gerçek veya tüzel kişiye başlatılan soruşturma bildirilerek, varsa ilgili mevzuat hükümlerine aykırılığın on beş günlük süre içinde giderilmesi gerektiği, aksi hâlde yapılmakta olan piyasa faaliyetinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya lisansının doğrudan iptal edilebileceği ihbar edilir. Kanun'un 20. maddesinin ikinci, beşinci ve sekizinci fıkraları kapsamına giren hâllerde bahse konu ihbarda bulunulmadan işlem tesis edilir. (4) Yapılan ihbar üzerine ilgili mevzuat hükümlerine aykırılığın verilen süre içinde giderilmiş olduğunun tespit edilmesi hâlinde, geçici durdurma işlemi yapılmaksızın soruşturmaya devam edilir. Verilen süre içerisinde, aykırılığın tam olarak giderilmemiş olduğunun tespit edilmesi hâlinde ise Daire Başkanlığı tarafından konu Başkanlığa bildirilir. Başkan, konuyu Kurul gündemine öncelikle alır. Kurul, piyasa faaliyetinin otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durdurulmasına karar verebilir. (5) Geçici durdurma süresince, tehlikeli eylemin veya kötü niyetin ya da ürünlerde zarar oluşmasının önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir piyasa faaliyeti yapılamaz." düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, lisans sahibi kişiler hakkında, 5015 sayılı Kanun'a, bu Kanuna göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere, Kurumun yazılı talimatlarına veya lisanslarına kayıtlı hususların herhangi birine riayet edilmediği takdirde, geçici durdurma kararı verilebilmesi için; öncelikle Kurum tarafından ön araştırma veya soruşturma başlatılacağı, ayrıca ilgiliye on beş gün içerisinde aykırılıkların giderilmesi, aksi hâlde bahse konu piyasa faaliyetlerinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya doğrudan doğruya iptal yaptırımının uygulanacağının ihbar edileceği, bu ihbara rağmen onbeş günlük sürenin bitiminde aykırılıklar giderilmezse, Kurumun piyasa faaliyetini otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durduracağının kurala bağlandığı anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, dava konusu olayda 5015 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikte belirtildiği şekliyle geçici durdurma kararı öncesinde yapılması gereken ihbarın mevzuata uygun olarak yapılıp yapılmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu Kurul kararına dayanak teşkil eden davacı şirketin "uzaktan erişim sistemini Kuruma açma yükümlülüğünü tam olarak yerine getirmemesi" fiiline yönelik olarak davalı idare tarafından davacıya gönderilen … tarih ve … sayılı yazıda, "... Bu kapsamda piyasa faaliyetinin ilgili mevzuat çerçevesinde yürütülmesi gerekmekte olup, aksi hâlde 5015 sayılı Kanun'un 'İdari Yaptırımlar' başlıklı 20. maddesi ile Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştrma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 21. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan 'Daire Başkanlığınca, hakkında soruşturma açılan gerçek veya tüzel kişiye başlatılan soruşturma bildirilerek, varsa ilgili mevzuat hükümlerine aykırılığın on beş günlük süre içinde giderilmesi gerektiği, aksi hâlde yapılmakta olan piyasa faaliyetinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya lisansının doğrudan iptal edilebileceği...' hükümleri uygulama alanı bulacaktır." denildiği, davacı şirkete 30 günlük yazılı savunma süresi verildiği ve süresi içinde gönderilmeyen savunmaların dikkate alınmayacağının bildirildiği görülmüştür.
Anılan yazıda sadece geçici durdurma kararı öncesinde ihbar yapılması zorunluluğunu belirten, 5015 sayılı Kanun'un 20. maddesi ve Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 21. maddesinin üçüncü fıkrasının ilgili kısmı yazılmış ise de, davalı idare tarafından mevzuatta belirtildiği şekliyle aykırılığın giderilmesi için verilmesi gereken on beş günlük sürenin davacı şirkete verildiğine ve verilen süre içinde aykırılıkların giderilmemesi hâlinde davacı şirketin piyasa faaliyetinin geçici bir süre için durdurulabileceğine ilişkin açık ve anlaşılır bir ifadeye yer verilmediğinden bu hâliyle ortada hukuka uygun şekilde yapılmış bir ihbarın mevcut olmadığı anlaşılmıştır.
Piyasa faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına karar verilmesi, mevzuatta öngörülen şekilde bir ihbarın yapılmasına bağlı olduğundan ve olayda bu nitelikte bir ihbar mevcut olmadığından davacı şirketin piyasa faaliyetinin 30 gün süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 24/11/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.