Taraflar arasındaki alacak davasının bozmaya uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince duruşmasız davalı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmiştir. Belli günde davalı vek. gelmiş olmasıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçelerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, taraflar arasındaki 26/05/2000 tarihli otogaz bayilik sözleşmesi ile davalının işlettiği istasyonda marka otogazın 26/05/2007 tarihine kadar satımı konusunda anlaştıklarını, davalının 13/07/2005 tarihli tek taraflı beyanıyla da sözleşmenin 26/05/2009" a kadar uzatıldığını, ancak daha sonra davalının haksız bir şekilde 27.06.2007 tarihli ihtarıyla sözleşmeyi feshettiğini, sözleşme gereğince mülkiyeti müvekkiline ait ekipmanlar davalıya emaneten bırakıldığından, müvekkilinin cevabi ihtarıyla ekipmanların sökülerek iadesini istediğini, ancak davalının iade etmediğini ileri sürerek fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile ekipmanların müvekkiline aynen iadesine, mümkün olmaz ise bedeli olan 29.400-USD karşılığı 36.523,62-TL" nin reeskont avans faiziyle davalıdan tahsiline, ekipmanın geç teslimi nedeniyle haksız kullanım bedeli olarak temerrüt tarihinden itibaren günlük 1.000 karşılığı 67.458,05-TL"nin reeskont faiziyle davalıdan tahsiline, davalının sözleşmeye aykırı davranışlarından ve haksız feshinden dolayı şimdilik 1.000-USD karşılığı 1.242,30-TL" nin ve ayrıca sözleşme uyarınca şimdilik 1.000-TL kar mahrumiyetinin reeskont avans faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, müvekkilinin davacıya gönderdiği ihtarnameyle davacıya ait kurumsal kimlik malzemelerinin kaldırılmasını ve ekipmanlarının amortismanları düşüldükten sonra tespit olunacak miktarı ödeyeceklerinden bu malzemelerin kendilerine intikalinin sağlanmasını talep ettiklerini, ancak davacı yanca bu taleplerinin yerine getirilmediğini, müvekkilinin davacının yanıltıcı bilgi vermesi sonucunda sözleşmeyi yenilediğini, zira istasyonun olduğu taşınmazdaki intifa sahibi olan davadışı tarafından davacıya gönderilen yazı ve ihtarlarda sözleşme süreleri sonuna kadar bayiliğin devamına izin verip, süre sonunda uzatılmasını ise kabul etmediklerinin açıkça davacıya bildirilmiş olduğunu, ancak davacının bunu müvekkilinden gizlediğini, bu nedenle müvekkilinin feshin haklı olup, sözleşmenin devamının zaten mümkün olmadığını beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davacı tarafından davalıya gönderilen ihtarname cevabında dava konusu ekipmanları sökmemesi hususu belirtildiğinden, davalının bu nedenle haksız kullanımından bahsedilemeyeceğinden haksız kullanım bedeli talebinin reddi gerektiği, tüm dosya kapsamı ve alınan bilirkişi raporlarının denetime elverişli ve karar vermeye yeterli olduğu gerekçeleriyle, bilirkişi raporları doğrultusunda davanın kısmen kabulüne, 6.534,16-TL cezai şartın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davaya konu ekipman değerinden arta kalan 650-TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, 1.000-TL kar mahrumiyetinin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya dair talebin reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 2014/11973 E., 2014/18590 K. sayılı ve 23.12.2014 tarihli bozma ilamında ""Dava konusu olan taşınmaz üzerinde " ın intifa hakkı bulunmakta iken, , bayilik sözleşmesinin sona ereceği tarihe kadar davacı ...Ş." ye ve davalıya taşınmazı kullanım izni vermiştir. Davalı tarafından uzatılmış sözleşmenin devamı sırasında, bu izni kaldırarak men" i müdahale ve kal davası açmış, ihtiyati tedbir kararıyla da davalının bu yerdeki kullanımını engellemiştir. Bu durumda davalı yönünden sözleşmenin ifası imkanı kalmamıştır. Fiili imkansızlık nedeniyle davalının sözleşmeyi fesihte haklı olduğunun kabulü gerekir. Sözleşmenin haklı nedenle feshi halinde, sözleşmenin 13. ve 14. maddeleri uyarınca davacının ariyet konusu malların iadesini ve bunların iade edilmemesi nedeniyle haksız kullanım bedelini talep etme hakkı vardır. Mahkemece bu yön üzerinde durularak, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde sözleşmenin feshinin haksız olduğu kabul edilerek karar verilmesi doğru olmamış, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir. "" denilmek suretiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılamada toplanan delillere göre, davalıya ait taşınmaz üzerinde dava dışı POAŞ"ın intifa hakkı bulunmakta iken, otogaz bayilik sözleşmesinin sona ereceği tarihe kadar taraflara taşınmazı kullanım izni verdiği, uzatılmış sözleşmenin devamı sırasında dava dışı bu izni kaldırarak meni müdahale ve kal davası açtığı, ihtiyati tedbir kararıyla da davalının bu yerdeki kullanımını engellediği, bu durumda davalı yönünden sözleşmenin ifası imkanı kalmadığı, davalının sözleşmeyi fesihte haklı olduğu, sözleşmenin haklı nedenle feshi halinde sözleşmenin 13. ve 14. maddeleri uyarınca davacının ariyet konusu malların iadesini ve bunların iade edilmemesi nedeniyle haksız kullanım bedelini talep etne hakkı olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, 52.827,10 TL cezai şartın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş olup hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacının ve davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Davacının diğer temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede; bayilik sözleşmesi uyarınca davacıya ihtiyati tedbir suretiyle yediemin sıfatıyla teslim edilen ariyet konusu malların sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle davacıya teslimine veya ait olduğuna karar verilmesi gerekirken bu konuda karar verilmemiş olması doğru görülmemiştir.
3-Mahkemece sözleşmenin feshi nedeniyle ariyet konusu malların haksız kullanımından dolayı sözleşmenin 14. madesi uyarınca davacı yararına cezai şart hükmedilmiştir. Tacirler arasındaki cezai şartta tenkis yapılması mümkün değil ise de davalı tacirin ekonomik olarak mahvına yol açıp açmayacağı mahkemece davalı tarafın ticari defterleri üzerinde inceleme yapılarak değerlendirilmesi gerekirken bu yönde bir inceleme yapılmadan cezai şarta hükmedilmesi doğru olmamış mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı ve davalının yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte acıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının davacı yararına BOZULMASINA, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının davalı yararına BOZULMASINA, bozma kapsamına göre yeniden hüküm tesis edileceğinden yargılama gideri ve bu kapsamda vekalet ücretine ilişkin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davalı yararına takdir edilen 1.480,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, peşin harcın istek halinde iadesine, 19/04/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.