7. Hukuk Dairesi 2014/13131 E. , 2015/2001 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi : Adana 5. İş Mahkemesi
Tarihi : 08/05/2014
Numarası : 2012/376-2014/356
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay"ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı iş yerinde 10.07.2001-28.06.2012 tarihleri arasında kapıcı olarak çalıştığını, iş akdinin işveren tarafından haksız feshedildiğini, davacının işe başladığı tarihten itibaren ücretlerinin ödenmediğini, sigortasının yaptırılmadığını, ücretlerinin ödenmesi ve sigortasının yaptırılması talebinden sonra ise işten çıkarıldığını, kapıcı dairesinde oturması nedeniyle ücret almadan görevini ifa ettiğini, haftada 7 gün çalıştığını, milli bayramlar ile Kurban Bayramının 1. günleri çalıştığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını istemiştir.
Davalı vekili, apartmanın kapıcılık görevini davacının eşi İsmet"in yaptığını, zaman zaman sigortalı işlerde çalışan İsmet"in kapıcı dairesinde kalarak ek iş olarak kapıcılık yaptığını, kira bedeli karşılığında çöp toplama ve temizlik işlerini gördüğünü, davacının ev hanımı olduğunu, kapıcı dairesinde oturan şahısla yapılan sözleşmede şahsın sigortalı işinin bulunması ve gün içerisinde kendi işinde ve apartman haricinde çalışması nedeniyle taraflar arasında yönetici kapıcı ilişkisinin bulunmayacağının imza altına alındığını, davacının eşinin işte olduğu zamanlar çöp toplama işinin davacının oğulları tarafından yapıldığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davacının davalı iş yerinde 10 yıl 11 ay 18 gün çalıştığı, dinlenen tanık beyanlarına göre çalışmalarının kesintisiz olduğu, iş akdinin işveren tarafından haksız feshedildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında davacının davalı işyerindeki çalışma süresi ile çalışmasının tam süreli mi kısmi süreli mi olduğu konularında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Yargılama sonucu verilen hükmün maddi gerçeği tespit etmesi ve hukuki uyuşmazlıkların esastan çözümü hakimin davayı aydınlatma ödevinin yerine getirilmesini gerektirir. Söz konusu ödev, hakimin, maddi ve hukuki açıdan belirsiz veya çelişkili gördügü hususlar hakkında taraflara açıklama yaptırmasını, soru sormasını ve delil göstermesini istemesini öngörmektedir. Bu ödev yardımı ile tarafların iddia ve taleplerindeki eksiklik, belirsizlik ve çelişkiler giderilmeye çalışılacak, böylece adil ve maddi gerçeği tespit eden kararlar verilmesi sağlanacaktır. Bu ödev, adil yargılanma ve hukuki dinlenme haklarının gerçekleştirilmesinde büyük öneme sahiptir. (Yrd. Doç. Dr.V.Karaaslan-Medeni Usul Hukukundan Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi). Somut uyuşmazlıkta davacının çalışma süresi ile çalışmasının tam süreli olup olmadığının tespitinin bir anlamda kamu düzenini etkileyecek olması da dikkate alındığında bu ödevin daha da önem kazandığı tartışmasızdır.
Dosyada mevcut "protokol" de davalı apartmanın yöneticisi ile eşi İ. Ç. . rasında kapıcı dairesinin 10.07.2001 tarihinden itibaren bedelsiz olarak kullanılması karşılığında temizlik ve çöp toplama işinin yapılması kararlaştırılmış, kapıcı dairesinde oturan şahsın sigortalı olması ve gün içinde apartman haricinde kendi işinde çalışması nedeniyle taraflar arasındaki ilişkinin kapıcı-yönetici ilişkisi olmadığı da belirtilmiş olup protokol belgesinde ve "Tahliye Taahhütnamesi" başlıklı belgede eşi ile birlikte imzası bulunmaktadır. Davacının eşi İ. Ç. "nun dosyaya getirtilen hizmet döküm cetveline göre davacının davalı apartmanda çalıştığını iddia ettiği sürelerde başka işyerinde çalıştığı görülmüştür. Dinlenen davacı tanıkları davacının 11 yıldır davalı apartmanda kapıcılık yaptığını, görevlerinin apartmanın genel temizliği ve çöp toplama işi olduğunu beyan etmişlerdir. Davalı tanığı ise, davacının eşi İsmet"in rahatsızlanması nedeniyle davacının sadece son 1 yıl apartman görevlisi olarak çalıştığını söylemiştir. Davacının çalışma süresinin ve çalışma ilişkisinin belirlenmesinin kamusal niteliği de göz önüne alındığında HMK 36. maddesinde düzenlenen hakimin davayı aydınlatma görevi gereği davacının çalıştığını iddia ettiği sürede kapıcılık görevi ifa edip etmediği, yaptığı işin davalı apartman yönetimi ile sözleşme yapan davacının eşi İ. Ç. "na yardım niteliğinde olup olmadığı şüpheden uzak şekilde belirlenmeli ve özellikle davalı tanığının beyanı ile sabit olan son 1 yıllık çalışmasındaki çöp toplama ve haftada bir gün apartmanı temizleme görevinin tam süreli çalışmayı gerektirip gerektirmediği somut olarak tespit edilmelidir.
Mahkemece eksik inceleme ve yetersiz araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda açıklanan nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 19.02.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
