Danıştay 13. Daire 2015/4133 Esas 2021/4015 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/4133
Karar No:2021/4015


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
(Mülga ... İl Özel İdaresi)
VEKİLLERİ : Av. ..., Av. ... ve Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Hatay ili, Hassa ilçesi, ... Köyü, ... Mevkiinde bulunan Keçipınarı kaynak suyunun 1 lt/sn'lik kısmının kiraya verilmesine ilişkin 19/03/2013 tarihli işlemin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Hatay İli, Hassa İlçesine bağlı ... Köyü, ... Tepe Mevkinde yer alan Keçipınarı kaynak suyunun 1 lt/sn’lik kısmının damacana ve şişelemede kullanmak üzere dava dışı şirket tarafından 08/02/2013 tarihinde verilen dilekçe ile kiralama talebinde bulunulduğu, davalı idarece anılan miktarda suyun kiralanmasına yönelik ilgili kamu kurumlarından görüş sorulduğu, cevabî yazılarda kiralama hususunda herhangi bir sakınca olmadığının belirtilmesi üzerine Hatay Valiliği İl Encümeni'nin ... tarih ve ... sayılı kararı ile yıllık 20.000,00-TL muhammen bedel üzerinden bir yıl süreli olarak dava dışı şirkete kiraya verilmesi üzerine kaynak suyunun bulunduğu bölgeden ikamet eden davacı tarafından bakılan davanın açıldığı, olayda, dava konusu 19/03/2013 tarih ve ... sayılı Hatay Valiliği İl Encümeni kararında, kiralama işleminin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesi uyarınca yapıldığı belirtilmişse de, dava dosyasından Hatay Valiliği İl Encümeni'nin 2886 sayılı Kanun'da belirtilen ihale yöntemlerinden hiçbirine başvurmaksızın dava dışı şirketin kiralama talebi üzerine ilgili idarelerden görüş sorulmak suretiyle idarenin belirlediği muhammen bedel üzerinden söz konusu kaynak suyunun dava dışı şirkete kiraya verildiği, 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesinde öngörülen pazarlık usulünün uygulanmadığının görüldüğü, bu durumda, dava konusu kiralama işleminin 2886 sayılı Kanunda öngörülen usul uyarınca ihale yolu ile rekabet ortamı sağlanarak en uygun teklifi veren katılımcıya ihale edilmesi gerekirken ihaleye çıkarılmaksızın şirketin talebi üzerine muhammen bedel üzerinden yapılan dava konusu kiralama işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesi uyarınca tesis edildiği, kiralama öncesinde kamu kurum ve kuruluşlarına görüş sorulduğu, köy ihtiyar heyeti tarafından kiralama işleminin köy açısından sorun olmayacağının belirtildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 1. maddesinin 5. fıkrası ve Geçici 1. maddesinin 23. fıkrası uyarınca, davalı İl Özel İdaresi'nin tüzel kişiliğinin ilk mahalli idareler seçiminin yapıldığı tarih olan 30/03/2014 tarihi itibarıyla ortadan kalktığı, 6360 sayılı Kanun'un 3. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Hatay İl Özel İdaresi yerine Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nün davalı sıfatıyla bakılan davaya taraf olduğu görülerek temyiz isteminin incelenmesine geçildi.

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Hatay İli, Hassa İlçesine bağlı Yukarıkarafakılı Köyü, ... Tepe Mevkinde yer alan Keçipınarı kaynak suyunun 1 lt/sn’lik kısmının damacana ve şişelemede kullanmak üzere dava dışı şirket tarafından 08/02/2013 tarihinde verilen dilekçe ile kiralama talebinde bulunulduğu, davalı idarece anılan miktarda suyun kiralanmasına yönelik ilgili kamu kurumlarından görüş sorulduğu, cevabı yazılarda kiralama hususunda herhangi bir sakınca olmadığının belirtilmesi üzerine Hatay Valiliği İl Encümeni'nin ... tarih ve ... sayılı kararı ile yıllık 20.000,00-TL muhammen bedel üzerinden bir yıl süreli olarak dava dışı şirkete kiraya verilmesi üzerine kaynak suyunun bulunduğu bölgeden ikamet eden davacı tarafından bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, yer altı sularının Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu; aynı Kanunun 4. maddesinin üçüncü fıkrasında, Hazine'nin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki kaynak sularının (mazbut vakıflara ait sular hariç), 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uyularak il özel idarelerince kiraya verileceği kurala bağlanmıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 36. maddesinde, bu Kanun'un 1. maddesinde yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu; aynı Kanun'un 51. maddesinin (g) bendinde, kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri aynî hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri aynî hak tesisi işlemlerinin pazarlık usulüyle yapılabileceği belirtilmiştir.
2886 sayılı Kanun'un 17. maddesinin 5. fıkrasında, "Pazarlık usulü ile yapılacak ihaleler için idareler, ilan yapıp yapmamakta serbesttirler." kuralı; 25. Maddesinde "Pazarlık usulü ile yapılacak ihalelerde, geçici teminat alıp almamakta idareler serbesttir." kuralı; 50. maddesinde ise, "Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde teklif alınması belli bir şekle bağlı değildir. İhaleleler, komisyon tarafından işin nitelik ve gereğine göre. bir veya daha fazla istekliden yazılı veya sözlü teklif almak ve bedel üzerinde anlaşmak suretiyle yapılır. Pazarlığın ne suretle yapıldığı ve ne gibi tekliflerde bulunulduğu ve üzerine ihale yapılanların neden dolayı tercih edildiği pazarlık kararında gösterilir." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, Hatay İli, Hassa İlçesine bağlı ... Köyü, ... Mevkinde yer alan Keçipınarı kaynak suyunun 1 lt/sn’lik kısmının damacana ve şişelemede kullanmak üzere dava dışı şirket tarafından 08/02/2013 tarihinde verilen dilekçe ile kiralama talebinde bulunulduğu, suyun kiralanmasına yönelik ilgili kamu kurumlarından görüş sorulduğu, cevabî yazılarda kiralama hususunda herhangi bir sakınca olmadığının belirtilmesi üzerine, ... tarih ve ... sayılı İl Encümeni kararında, "Keçi Pınarı kaynak suyunun 1 lt/sn'lik kısmının 2886 sayılı Kanun'un 51/g maddesine göre yıllık 16.300,00-TL muhammen bedel üzerinden dava dışı firmaya kiralanması hakkındaki ... tarih ve ... sayılı İl Özel İdaresi İstimlak Müdürlüğü'nün yazısı üzerine 2886 sayılı Kanun'un 51/g maddesi uyarınca yıllık 20.000,00-TL bedel üzerinden kiraya verilmesine karar verildiği, "Kaynak Suyu Ek Kira Sözleşme Şartları"nın konu bölümünde Keçi Pınarı su kaynanğının 1 lt/sn'lik kısmının 2886 sayılı Kanun'un 51/g uyarınca kiraya verildiğinin belirtildiği görülmektedir.
Bu durumda, 2886 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan maddeleri uyarınca pazarlık usulünde ilan ve geçici teminat alınmasının zorunlu olmadığı, teklif alınmasının şekle bağlı olmadığı dikkate alındığında, İdare Mahkemesi'nin 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesinde öngörülen pazarlık usulünün uygulanmadan ihale yapılmaksızın şirketin talebi üzerine muhammen bedel üzerinden tesis edilen kiralama işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı yönündeki gerekçesinde hukukî isabet bulunmaktadır.
Bununla birlikte, belirtilen kurallar birlikte değerlendirildiğinde, 2886 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerce anılan Kanun'a göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ile kapalı teklif usulünün öncelikle uygulanacağı, diğer ihale usüllerinin ise ancak Kanun'da belirtilen özel hallerde kullanılacağı; taşınmazların Kanun'un 51/g maddesi uyarınca pazarlık usulüyle kiraya verilmesi için aranan "kullanışlarının özelliği ve idareye yararlı olması" veya "kiralama işinin ivediliği" nedeniyle ihalenin kapalı veya açık teklif yöntemleriyle yapılmasının uygun olmaması nedeniyle pazarlık usulüyle yapılması zorunluluğunun doğması şartlarının bir arada ve birbirine bağlı olarak gerçekleşmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu su kaynağının, kullanışının özelliği veya idareye yararlı olması nedeniyle kapalı veya açık teklif usülleriyle ihalesinin uygun olmaması nedeniyle pazarlık usulüyle ihale edilmesinin zorunlu olduğuna ilişkin olarak davalı idarece bir karar alınmadığı ve 2886 sayılı Kanun'un 51/g maddesi uyarınca pazarlık usulüyle ihaleye çıkılmasının zorunlu olduğunun ortaya konulmadığı göz önünde bulundurulduğunda dava konusu kaynağın 1 yıl süreyle kiralanmak üzere 2886 sayılı Kanun'un 51/g maddesi uyarınca pazarlık usulüyle ihale edilmesine ilişkin dava konusu Encümen kararında hukuka uygunluk işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 25/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.