Danıştay 8. Daire 2021/7080 Esas 2021/5713 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/7080
Karar No : 2021/5713

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Bakanlığı/…
VEKİLİ : Huk. Müş. …
2- (DAVACILAR) …'a Velayeten
…,
…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, 06/06/2021 tarihinde yapılan merkezi sınavın çocuğu …yönünden iptali, okuyucu ve kodlayıcı eşliğinde tekrar sınava girmesine karar verilmesi ve uğranılan manevi zarara karşılık 50.000,00-TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararınınözeti: … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararında; özel öğrenme güçlüğü olan davacı öğrenciye 06/06/2021 tarihinde yapılan merkezi sınavda, davalı idare tarafından okuyucu-kodlayıcı tedbir hizmeti verildiği hususunun somut olarak ortaya konulmadığı, davacı öğrencinin girmiş olduğu sınavın kendisi ile ilgili kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline; şartları oluşmadığından manevi tazminata hükmetme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın manevi tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davalı idare tarafından, davacıların çocuğu için okuyucu, kodlayıcı tedbir hizmetinin verildiği öne sürülerek Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davacılar tarafından, disleksi engelinden dolayı sağlanması gereken okuyucu, kodlayıcı sınav tedbirinin sağlanmadığı, sınavın telafisinin ve alternatifinin bulunmadığı öne sürülerek Mahkeme kararının manevi tazminata ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından istemin reddi gerektiği savunulmakta olup, davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyize konu Mahkeme kararının manevi tazminat yönünden kaldırılması, iptale ilişkin kısmının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/B maddesi uyarınca işin gereği görüşüldü:


İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacılar tarafından, 06/06/2021 tarihinde yapılan Milli Eğitim Bakanlığı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav'da çocuğuna tanınan tedbirlerden okuyucu ve kodlayıcı sınav tedbirinin uygulanmaması nedeniyle sınavın çocuğu yönünden iptali, okuyucu ve kodlayıcı eşliğinde tekrar sınava girmesine karar verilmesi ve uğranılan manevi zarara karşılık 50.000,00-TL manevi tazminatın ödenmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı' başlıklı 2. maddesinde; idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları ile idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ve tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar, idari dava türleri olarak düzenlenmiş olup idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, yerindelik denetiminin yapılamayacağı, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği hususları hükme bağlanmıştır.
05/04/2021 tarihinde yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav Başvuru ve Uygulama Kılavuzu'nun 'Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrencilerle İlgili İşlemler' başlıklı 7. maddesinde; özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin sınavlarda özelliklerine uygun hizmet alabilmeleri için takip edilmesi gereken sürece yer verilmiş olup, 7.3 maddesinde ise; özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin tek kişilik salonlarda sınava alınacağı, bu öğrencilere 20 dakika ek süre verileceği ve tercih etmeleri durumunda okuyucu ve kodlayıcı eşliğinde sınava alınacakları hususunda düzenleme yapılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu Mahkeme kararının manevi tazminata yönelik kısmının incelenmesi:
İdare hukukunun genel ilkelerine göre, idarenin bir zararı ödemekle yükümlü tutulabilmesi için, ortada bir zararın bulunmasının yanında bu zararın idareye yüklenebilen işlem veya eylemden doğması, zararla hizmet kusuru arasında nedensellik bağı kurulması ve olayda idare hukukuna özgü zorunluluk sebeplerinin olması gerekir.
Hukuk devleti ilkesi uyarınca, faaliyetlerini hukuka uygun biçimde yürütmek zorunda olan idarenin hukuka aykırı eylem yapması veya işlem tesis etmesi, kural olarak hizmet kusuru oluşturur.
İdarenin yürütmekle yükümlü olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır.
Öte yandan; manevi tazminat, patrimuanda meydana gelen bir eksilmeyi karşılamaya yönelik bir tazmin aracı değil, tatmin aracıdır. Olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi gerekmekte ise de, tam yargı davalarının niteliği gereği takdir edilecek miktarın aynı zamanda duyulan elem ve ızdırabı giderecek bir oranda olması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacıların çocuğunun disleksi engeline sahip olduğu, … tarih ve … sayılı Mersin Valiliği Tarsus Kaymakamlığı Tarsus Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu'nda, davacıların çocuğu için özel öğrenme güçlüğü tanısının yer almasına ve Mersin Valiliği Tarsus Kaymakamlığı Tarsus Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı Merkezi Sınavlar Tedbir Hizmetleri Raporunda da sınav tedbir hizmeti olarak; tek kişilik salon, okuyucu ve kodlayıcı, 20 dakika ek süre tanımlanmış olmasına rağmen 06/06/2021 tarihinde yapılan sınavda davacıların çocuğuna okuyucu ve kodlayıcı hizmetinin sağlanmadığı, dolayısıyla davalı idarenin, eğitime erişimde ayrımcılığın önlenmesi ve gerekli pozitif tedbirlerin alınması hususlarında görevini yerine getirmediği, hizmet kusurunun bulunduğu anlaşıldığından, olayın gerçekleşme şekli, zararın niteliği ve kalıcılığı dikkate alındığında, manevi tazminatın amaç ve niteliği dikkate alınmak suretiyle 20.000,00-TL manevi tazminatın davalı idarece davacılara ödenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Temyize konu Mahkeme kararının iptale yönelik kısmının incelenmesi:
Dava dilekçesinde davacılar tarafından, 'okuyucu ve kodlayıcı eşliğinde tekrar sınava girmesine karar verilmesi' istemine de yer verildiği, ancak davacıların bu talebinin idari işlem niteliğinde olduğu, yukarıda yer verilen mevzuat hükmü doğrultusunda idari yargı yerlerinden idari eylem ve işlem niteliğinde karar verilmesinin talep edilemeyeceği ve idari yargı yerlerince de idari işlem niteliğinde karar verilemeyeceği açık olup,Mahkeme kararının 06/06/2021 tarihinde yapılan merkezi sınavın davacıların çocuğu … yönünden iptaline ilişkin kısmında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunmayan davalı idarenin temyiz isteminin reddine; davacıların temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Temyize konu … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının yukarıda yer verilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Manevi tazminata ilişkin kısmının KALDIRILMASINA, manevi tazminatın ....-TL'lık kısmının davalı idare tarafından davacılara ödenmesine, geriye kalan ...-TL'lık kısmının reddine,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin haklılık oranına göre …-TL'sının davacılar üzerinde bırakılmasına, kalan …-TL'sının davalı idareden alınarak davacılara verilmesine,
5. Hükmedilen miktar üzerinden hesaplanan …-TL nispi karar harcından davacılar tarafından yatırılan ...-TL maktu karar harcının mahsubu sonucu kalan …-TL nispi karar harcının davacılara tamamlattırılması için Mahkemesince ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına, …-TL nispi karar harcının davalı idareden alınarak davacılara verilmesine,
6. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca iptal edilen işlem açısından duruşmalı işler için belirlenen …-TL maktu vekalet ücreti ile hükmedilen manevi tazminat miktarı üzerinden hesaplanan …-TL nispi vekalet ücreti olmak üzere toplam …-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine, reddedilen manevi tazminat için aynı tarifenin 10/2. maddesi uyarınca belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Posta giderleri avansından varsa artan tutarın istemi hâlinde taraflara iadesine,
8. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanun'un 20/B maddesi uyarınca kesin olarak, 25/11/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.