Danıştay 10. Daire 1988/413 Esas 1989/489 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 489
Esas Yılı : 1988
Esas No : 413
Karar Tarihi : 06/03/989

SÜRESİ İÇİNDE HARCI ÖDENMEYEN İHTİRA BERATININ TAKİP USULÜNÜN 492 SAYILI KANUNDAKİ ESASLAR ÇERÇEVESİNDE YAPILACAĞI HK.
… ve … adına tescilli bulunan ihtira beratının 1984 yılı taksit harcı süresinde ödenmediği için, idarece ihtira beratı sakit edilmiş ancak berat sahiplerince harç yatırma vadesini takip eden 6 ay içinde harcı ödendiği için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sınai Mülkiyet Dairesi Başkanlığının işlemi ile berat eski haline iade edilmiştir.
Beratın kullanım hakkı konusunda berat sahipleri ile davacı arasında uyuşmazlık bulunduğundan, davacı şirket tarafından ıskat olmuş beratın iadesine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan dava sonunda İdare Mahkemesince; ihtira Beratı Kanununun 38.maddesine göre,taksit harçlarının süresinde ödenmemesi durumunda beratın sakit olacağı, 2 Haziran 1934 tarihli Londra Tadil Metninin Mükerrer 5.maddesinin 1.fıkrasında, sınai mülkiyet haklarının mahfuz kalması için konulmuş harçların tediyesi hususunda, milli kanunlar tarafından vaz edildiği takdirde, munzam bir harcın da tediyesi suretiyle en az üç aylık bir mühlet daha verileceği, 2.fıkrasında ise, bundan başka ittihat memleketlerinin ihtira beratı için gerek bu munzam mühleti en az altı aya çıkarmayı ve gerek harçların tediye edilmemesi yüzünden sakıt olan beratın eski haline getirilmesini derpiş etmeyi taahhüt edecekleri, bu tedbirlerin dahili mevzuatın derpiş ettiği şartlara tabi kalacağının öngörüldüğü, dahili mevzuatta 5887 sayılı Harçlar Kanununun 105.maddesi ile hüküm getirildiği ancak bunun 492 sayılı Kanunla yürürlükten kalktığı, 492 sayılı kanun ve ihtira Beratı Kanunu ile diğer Milli Kanunlarda bu yolda herhangi bir hüküm getirilmediği için davalı idarece Londra Tadil Metnine göre işlem tesisi uygun bulunmayarak iptal kararı verilmiştir.
1898 tarihli İhtira Beratı Kanununun 38.maddesi: "Berat Sahibi evvela berat resminin tekasiti muayyenesini her sene iptidasında peşin olarak tediye etmediği... Halde berat hakkında sakıt olur..." hükmünü taşımak tadır. Bu maddeye göre ihtira beratı harçları süresinde ödenmezse berat sakıt olacaktır.
2 Nisan 1932 tarihli İhtira Beratı Kanununa bir madde eklenmesi hakkındaki 1939 sayılı Kanunla, Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde başvuru durumunda, senelik resim taksitlerinin ödenmemiş olmasından dolayı sakıt olan beratler geçmiş seneler taksitleri iki misli ceza ile verildiği takdirde hükümlerinin iade olunacağı hükme bağlanmıştır.
25.2.1952 tarihli 5887 sayılı Harçlar Kanununun 105.maddesi: "Vadesi gelen berat harcı yıllık taksiti vade gününü takip eden bir sene içinde iki misli zammı ile birlikte ödenebilir. Bu müddet içinde taksit ve zammı ödenmediği takdirde berat hükümden düşer." hükmünü içermektedir.
Görüldüğü gibi 5887 sayılı Kanun İhtira Beratı Kanununun 38.maddesindeki ihtira beratı harcının ödenmemesi durumunda beratın sakıt olacağına ilişkin düzenleme yürürlükten kalkmış bulunmaktadır. Ayrıca 5887 sayılı Kanunla 1939 sayılı Kanunda yürürlükten kaldırılmıştır.
2.7.1964 tarihli 5887 sayılı Harçlar Kanununun yürürlükten kaldıran 492 sayılı Harçlar Kanununda ise 108.maddede imtiyazname, ruhsatname ve diplomaların bu kanuna bağlı (18) sayılı tarifede yazılı harca tabii olduğu belirlenmiş, (8) sayılı tarifenin 2.sırasında ihtira beratları yer almıştır. 492 sayılı Kanunun "Süresinde ödenmeyen harçlar"başlığını taşıyan 37.maddesi: "Bu kanunda ödeme zamanı gösterilen harçlardan süresinde ödenmeyenlerin, ilgili mahkeme ve daireler tarafındansüresinin sonundan itibaren onbeş gün içinde bir yazı ile o yerin vergi dairesine bildirilir ve harçlar vergi dairesince tahsil olunur." hükmünü taşımaktadır.
Yukarıdan beri yazılı mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden süresi içinde harcı ödemeyen bir ihtira beratının sakıt olma durumunun söz konusu olmadığı ve takip usulünün de 492 sayılı Kanunda yazılı esaslar çerçevesinde yapılacağı açık bulunmaktadır.
Dava ve temyiz dosyasının incelenmesinden, ihtira beratı sahiplerinin taksit harcını zamanında ödemedikleri için, beratın sakıt olduğu, ancak vade tarihini izleyen 6 ay içinde harcın ödendiği için beratın eski haline iade edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda iç mevzuatta bir hüküm bulunmadığına dayanılarak dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, ihtira beratı harcının süresinde ödenmemesi nedeniyle sakıt olan beratın, vade tarihinden itibaren 6 ay içinde yatırılması üzerine eski haline iadesine ilişkin dava konusu işlem sonucu itibariyle yerinde bulunduğundan, bu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararının, 2577 sayılı Kanunun 49.maddesi 1.fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 2.fıkrasına göre işin esasına inilerek davanın reddine karar verildi.