Danıştay 8. Daire 2018/1210 Esas 2021/5716 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1210
Karar No : 2021/5716

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Kum Tic.ve San. A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Ankara ili sınırları içerisinde bulunan S:... sayılı II (a) grubu işletme ruhsatı ile ilgili olarak yapılan 05/09/2016 tarihli başvurunun reddine yönelik Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin para cezalarına ilişkin kısmının iptali istemidir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; her ne kadar davacı tarafından, Ankara ili sınırları içerisinde ve uhdesinde bulunan S:...sayılı II (a) grubu işletme ruhsatı ile ilgili olarak "para cezalarının iptaline ve ruhsat terk talebinin 27/05/2013 tarihinden itibaren geçerli sayılmasına" ilişkin yapmış olduğu 05/09/2016 tarihli başvurunun reddine yönelik Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve ve … sayılı işleminin para cezalarına ilişkin kısmının iptali istenilmekte ise de, 3213 sayılı Maden Kanunu'nda para cezalarına ilişkin özel bir kanun yolu öngörülmediğinden, davanın görüm ve çözümünde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uyarınca adli yargı yerinde Sulh Ceza Hakimliklerinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; Mahkeme kararının kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, ilk olarak 13/10/2016 tarihinde dava açıldığı, … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, 'Ankara ili sınırları içerisinde bulunan S:...sayılı II (a) grubu işletme ruhsatı ile ilgili olarak 05/09/2016 tarihli dilekçe ile yapılan terk talebinin reddedilmesine ilişkin davalı idare Maden İşleri Müdürlüğü'nün … tarih ve ve … sayılı işleminin iptali istenilmekle birlikte dava dilekçesinin ikinci sayfasında davacı tarafından, hakkında davalı idarece muhtelif tarih ve sayılı işlemler ile tesis edilen idari para cezalarının da hukuka aykırı olduğu ileri sürülüp "sonuç ve istem" kısmında bahse konu bu idari para cezalarının iptalinin istenilmediği görüldüğünden, dava konusu edilen işlem ile birlikte anılan idari para cezalarının da iptalinin istenilip istenilmediği hususunun belirsiz olması karşısında dava dilekçesinin içeriğinin muğlak olduğu ve 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun düzenlenmediği' gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verildiği; davacı şirket tarafından, 17/03/2017 tarihinde yenilenen dava dilekçesi üzerine açılan davada bu kez … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, '05/09/2016 tarihli dilekçe ile yapılan "para cezalarının iptaline ve ruhsat terk talebinin 27/05/2013 tarihinden itibaren geçerli sayılmasına" ilişkin başvurunun reddine ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemin para cezasına yönelik kısmının iptali istemiyle ayrı, ruhsat terk talebinin reddine ilişkin kısmının iptali istemiyle ayrı dilekçeyle dava açılması gerektiği' gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verildiği; davacı şirket tarafından 19/06/2017 tarihinde yenilenen dava dilekçesinde işbu dava konusu 05/09/2016 tarihli başvurunun reddine yönelik Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve ve … sayılı işleminin para cezalarına ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 'Genel kanun niteliği' başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; Kanunun, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı düzenlenmiş olup 'Başvuru yolu' başlıklı 27. maddesinin 8. "fıkrasında; "idarî yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idarî yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idarî yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları bu işlemin iptali talebiyle birlikte idarî yargı merciinde görülür.” hükmüne yer verilmiştir.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun (dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle) 13. maddesinde; "Bakanlık, mülki idare amirlikleri ve il özel idareleri tarafından bu Kanuna göre verilen idarî para cezaları 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununa göre tahsil edilir." hükmü yer almaktayken, 14/02/2019 tarih ve 7164 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonrasında anılan maddede; "...İdari para cezalarına karşı otuz gün içinde idare mahkemelerinde dava açılabilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen düzenleme yarınca. idari yaptırımlara karşı açılacak davalarda görevli ve yetkili yer ilke olarak Sulh Ceza Mahkemeleri olmakla birlikte, ancak ilgili özel kanunda İdare Mahkemelerine başvurulacağına ilişkin açık bir hüküm bulunması ya da idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi hakkında idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde uyuşmazlığı görüm ve çözümünün idare Mahkemelerinin görevinde olduğu anlaşılmakla birlikte; idari yaptırım kararın verildiği işlem kapsamında aynı kişi hakkında idari yargının görev alanına giren kararların bulunması durumunun ise, idari yaptırımı gerektiren eylemin aynı zamanda diğer bir idari işlemin hukuki sebebini oluşturmasını, yani idari yaptırımı gerektiren sebebe dayanan ancak konusu bu idari yaptırımdan farklı bir idari işlemi ifade ettiği ortadadır.
Uyuşmazlıkta; dava konusu edilen … tarih ve … sayılı kararda; hem ruhsat terk talebine ilişkin olarak hem de idari para cezalarına ilişkin olarak işlem tesis edildiği; idari para cezalarının, ruhsat terk talebinin kabul edilmemesi neticesinde 3213 sayılı Maden Kanunu'nda öngörülen sürecin işletilmemesi nedeniyle tesis edildiği anlaşıldığından, dava konusu uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün İdare Mahkemelerine ait olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Kaldı ki, davanın açıldığı andaki kurallara göre görevli olan mahkeme, yeni bir yasa ile görevsiz hale gelmiş ise, (davanın açıldığı anda görevli olan ve fakat yeni yasaya göre görevsiz hale gelen) mahkemenin görevsizlik kararı vermesi gerekeceği; ancak, yeni yasadaki görev kuralının, değişikliğin yürürlüğe girmesinden sonra açılacak davalarda uygulanacağına dair intikal hükümlerinin varlığı halinde, mahkemece görevsizlik kararı verilemeyeceği açık olmakla birlikte; dava görevsiz mahkemede açılmış, bu sırada yapılan bir kanun değişikliği ile görevsiz mahkeme o dava için görevli hale gelmiş ise, mahkemenin, artık görevsizlik kararı veremeyip (yeni kanuna göre görevli hale geldiği için) davaya bakmaya devam etmesi gerekmektedir.
Bu durumda; Mahkemesince Kabahatler Kanunu'nun 27. maddesinin 8. fıkrası uyarınca dava konusu uyuşmazlık hakkında karar verilmesi gerekirken, 2577 sayılı Kanunu'nun 5. maddesi uyarınca verilen dilekçe ret kararı üzerine açılan davada verilen görev ret kararında ve anılan karara yönelik istinaf başvurusunu reddeden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine kesin olarak, 25/11/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.