Danıştay 6. Daire 2021/8130 Esas 2021/13088 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/8130
Karar No : 2021/13088

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) … Madencilik A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …Belediyeler Birliği
2- …
3- … Doğal ve Kültürel Çevreyi Koruma Derneği
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Balıkesir İli, Gönen İlçesi, … Mahallesi Mevkiinde bulunan "ER:… ve ER:.…numaralı IV.Grup (…) Maden Ocağı Projesi" ile ilgili olarak …. Valiliği …. İl Müdürlüğünce verilen … tarih ve E-…sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ……'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, kullanılmayan 97,70 TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde müdahile (davalı yanında) iadesine, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(i) maddesi uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına, 25/11/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X) :
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 10. maddesinde, "Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlüdürler. Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez..." hükmüne yer verilmiştir.

25/11/2014 günlü, 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'nin 4. maddesinde; ''Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı: Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hakkında Komisyon tarafından yapılan değerlendirmeler dikkate alınarak, projenin çevre üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olduğunun saptanması üzerine projenin gerçekleşmesinde çevre açısından sakınca görülmediğini belirten Bakanlık kararı" olarak, "Çevresel Etki Gerekli Değildir Kararı: Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Projelerin çevresel etkilerinin incelenerek, çevresel etkilerinin daha detaylı incelenmesi amacıyla Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanmasının gerektiğini belirten Bakanlık kararı" olarak tanımlanmıştır. Aynı Yönetmelik'in 6. maddesinde, "(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek veya tüzel kişiler; Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeler için ÇED Başvuru Dosyasını, ÇED Raporunu, Seçme Eleme Kriterleri uygulanacak projeler için ise Proje Tanıtım Dosyasını, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum ve kuruluşlara hazırlatmak, ilgili makama sunulmasını sağlamak ve proje kapsamında verdiklere taahhütlere uymakla yükümlüdürler... (3) Bu Yönetmeliğe tabi projeler için "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça bu projelere hiçbir teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez...' kuralına yer verilmiş olup; 7. maddesinde, Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeler sayılmış, buna göre anılan Yönetmeliğin EK-1 listesinde yer alan projeler ile Seçme Eleme Kriterlerine tabi olup "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir" kararı verilen projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanmasının zorunlu olduğu; 15. maddesinde ise, Bu Yönetmeliğin EK-2 listesinde yer alan projeler ile kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, mevcut proje kapasitesi ve kapasite artışları toplamı ile birlikte projenin yeni kapasitesi EK-2 listesinde belirtilen projelerin seçme, eleme kriterlerine tabi olduğu kurala bağlanmıştır.

Öte yandan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin atıf yaptığı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu yerine çıkarılan ve 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Bilirkişi açıklamalarının tespiti ve rapor" başlıklı 279. maddesinde "1) Mahkeme, bilirkişinin oy ve görüşünü yazılı veya sözlü olarak bildirmesine karar verir. (2) Raporda, tarafların ad ve soyadları, bilirkişinin görevlendirildiği hususlar, gözlem ve inceleme konusu yapılan maddi vakıalar, gerekçe ve varılan sonuçlarla, bilirkişiler arasında görüş ayrılığı varsa, bunun sebebi, düzenlenme tarihi ve bilirkişi ya da bilirkişilerin imzalarının bulunması gerekir. Azınlıkta kalan bilirkişi, oy ve görüşünü ayrı bir rapor hâlinde de mahkemeye sunabilir. (3) Mahkeme, bilirkişinin oy ve görüşünü sözlü olarak açıklamasına karar verirse, bilirkişinin açıklamaları tutanağa geçirilir ve tutanağın altına bilirkişinin de imzası alınır. Kurul hâlinde görevlendirme söz konusu ise bilirkişilerin bilgilerine başvurulan hususu hemen aralarında müzakere etmelerine imkân tanınır ve müzakere sonucunda açıklanan oy ve görüş, tutanakla tespit edilip; tutanağın altı, bilirkişilere imza ettirilir. (4) Bilirkişi, raporunda ve sözlü açıklamaları sırasında çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamaz; hâkim tarafından yapılması gereken hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamaz."; aynı Kanun'un "Bilirkişi raporuna itiraz" başlıklı 281. maddesinde ise, " (1) Taraflar, bilirkişi raporunun, kendilerine tebliği tarihinden itibaren iki hafta içinde, raporda eksik gördükleri hususların, bilirkişiye tamamlattırılmasını; belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilirler. Bilirkişi raporuna karşı talebin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor veya imkânsız olması ya da özel yahut teknik bir çalışmayı gerektirmesi hâlinde yine bu süre içinde mahkemeye başvuran tarafa, sürenin bitiminden itibaren işlemeye başlamak, bir defaya mahsus olmak ve iki haftayı geçmemek üzere ek süre verilebilir (2) Mahkeme, bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için, bilirkişiden, yeni sorular düzenlemek suretiyle ek rapor alabileceği gibi, tayin edeceği duruşmada, sözlü olarak açıklamalarda bulunmasını da kendiliğinden isteyebilir. (3) Mahkeme, gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme de yaptırabilir." hükümlerine yer verilmiştir.

Uyuşmazlığın çözümü için … İdare Mahkemesinin .. tarih ve E…. sayılı kararı ile Çevre Mühendisi …, Jeoloji Mühendisi …, Ziraat Mühendisi …, Orman Mühendisi … ve Maden Mühendisi …'ın görevlendirildiği, 04/12/2020 tarihinde görevlendirilen bilirkişi heyeti ile mahallinde yaptırılan keşif sonrasında düzenlenen ve 10/02/2021 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren bilirkişi kök raporunda yukarıda görevlendirilen bilirkişilerin ad ve soyadlarının yer aldığı ve anılan bilirkişiler tarafından kök raporun imzalandığı; buna karşın ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E… sayılı kararı ile ek bilirkişi raporu hazırlanmasının istenilmesi üzerine düzenlenen, 07/05/2021 tarihinde İdare Mahkemesi kayıtlarına giren ek raporun sunumuna ilişkin yazılan ve bilirkişilerden Maden Mühendisi … tarafından imzalanan yazıda, bilirkişi heyeti olarak görevlendirilen Çevre Mühendisi …, Jeoloji Mühendisi …, Ziraat Mühendisi …, Orman Mühendisi … ve Maden Mühendisi …'ın ad ve soyad bilgilerine yer verilmesine karşın; söz konusu yazı ekinde sunulan bilirkişi ek raporunun imza sayfasında (söz konusu raporun 30. sayfasında bilirkişi heyetinin ad ve soyadları yazılmış olup; ek rapor Mahkemece görevlendirilen beş bilirkişiden dördü tarafından e-imza ile imzalanmıştır.) Mahkemece görevlendirilen Orman Mühendisi … yerine, Harita Mühendisi …'ın ad ve soyad bilgisine yer verildiği; öte yandan, UYAP ortamında yapılan kontrolde söz konusu ek bilirkişi raporunun Çevre Mühendisi …, Jeoloji Mühendisi …, Ziraat Mühendisi …, Maden Mühendisi … tarafından e-imza ile imzalanmasına karşın, Orman Mühendisi … tarafından ıslak imza veya e-imza ile imzalanmadığı görülmektedir.

Bu durumda; 07/05/2021 tarihinde İdare Mahkemesi kayıtlarına giren ek bilirkişi raporunda, uyuşmazlığın çözümü için …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E…. sayılı kararı ile görevlendirilen bilirkişilerin ad ve soyadlarının tam ve eksiksiz olarak yer almadığı ve ek bilirkişi raporunun Orman Mühendisi … tarafından ıslak imza veya e-imza ile imzalanmadığı görülmekte olup; bu nedenle, yukarıda yer verilen usul kurallarına uygun düzenlenmeyen ek bilirkişi raporu hükme esas alınarak verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşüncesiyle, aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.