Danıştay 6. Daire 2019/18305 Esas 2021/13025 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/18305
Karar No : 2021/13025

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 31.12.2007 onay tarihli Kağıthane 4. Etap 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı'nın İstanbul İli, Kağıthane İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazlar yönünden iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; imar planları arasında hiyerarşik bir düzen öngörüldüğü, 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının 1/5000 ölçekli nazım imar planlarına uygun olarak hazırlanması gerektiği ve alt ölçekli planın bir üst ölçekli plana aykırı olamayacağı, davacının iptalini istediği 31.12.2007 onay tarihli Kağıthane 4. Etap 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının, üst ölçekli plan olan 21.11.2001 ve 12.02.2006 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli Kağıthane II. Revizyon Nazım İmar Planında öngörülen amaç ve fonksiyonlarla uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uzun süredir taşınmazların bulunduğu alanla ilgili herhangi bir uygulama yapılmadığı, yol olarak belirlenen alanın kamulaştırılmadığı, plan değişikliği talebinin de reddedilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'ÜN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : 21.11.2001 ve 12.02.2006 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli Kağıthane II. Revizyon Nazım İmar Planı'nda dava konusu İstanbul İli, Kağıthane İlçesi, …Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazların T7 simgeli (E.max:2.00, TAKS.maxs:0.40, H: Serbest) "ticaret alanı" olarak, … sayılı parselin "kısmen yol alanı" ve … sayılı parselin kısmen "katlı otopark alanı" olarak planlandığı, 31.12.2007 tasdik tarihli dava konusu Kağıthane 4. Etap 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı'nda ise; … sayılı parsellerin T4 simgeli (Blok nizam, E:2.00, TAKS:0.40, H: Serbest, mimari avan projeye göre yapılaşacak) "ticaret alanı" ve imar yolu olarak planlandığı, … sayılı parselin "katlı otopark alanı" ve "imar yolu" olarak, … sayılı parselin ise "imar yolu" olarak … sayılı parsellerin birbirleriyle tevhit şartının bulunduğu ve … sayılı parselin TEM-Çağlayan Kavşağı bağlantı yolu güzergahından etkilendiği, davacı tarafından 31.01.2008-03.03.2008 tarihleri arasında askıya çıkarılan dava konusu Kağıthane 4. Etap 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı'na karşı herhangi bir itirazda bulunulmadığı, uzun süredir taşınmazların bulunduğu alanla ilgili herhangi bir uygulama yapılmadığından ve mülkiyet hakkının ihlal edildiğinden bahisle davacı vekili tarafından 21.09.2017 tarihli dilekçe ile "dava konusu taşınmazların fonksiyonlarının eski haline çevrilmesi" talebiyle, yapılan başvurunun davalı idarenin … tarih ve … sayılı işlemi ile reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun işlem tarihi itibariyle 5. maddesinde, nazım imar planı, varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı ise tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
İşlem tarihi itibari ile yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 29.maddesinde, "İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde 1) Devamlığı olan bir yol belli bir kesimde daraltılamaz. 2) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu esas alınır. 3) İmar planlarındaki gelişme alanlarında (7,00) metreden dar yaya, (10,00) metreden dar trafik yolu açılamaz, Meskun alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. 4) İmar planı değişikliği ile çıkmaz sokak ihdas edilemez. 5) İmar planı içinde kalan karayolu, kent içi geçişinin değiştirilmesi durumunda, Karayolları Genel Müdürlüğü'nden alınacak görüşe uyulur." kuralı yer almıştır.
Öte yandan 14.06.2014 tarihli, 29030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 26. maddesinin altıncı fıkrasında; "İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde:
a) Devamlılığı olan bir yolun belli bir kesimde şerit sayısı azaltılamaz ve daraltılamaz.
b) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu dikkate alınır.
c) İmar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamaz; yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. Ancak parseller 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamaz.
ç) İmar planı değişikliği ile taşıt geri dönüş kurbu olmayan çıkmaz yol ihdas edilemez.
d) İmar planlarında Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan karayollarında yapılacak her türlü değişiklikte bu Kuruluştan alınacak görüşe uyulur.
e) Plan alanındaki trafik hacimleri ile yeni getirilen kullanımların trafik üretme ve trafik çekme hacimleri dikkate alınarak yol ve kaldırım genişlikleri belirlenir." hükmü yer almaktadır. " hükmü getirilmiştir.
Her iki yönetmelik hükümleri de imar planı değişikliklerinde alt yapı tesislerine yönelik temel ilkeleri belirlerken, yollarla ilgili olarak özel ve temel noktalara ve uyulması zorunlu hususlara işaret etmiş bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacının itirazının imar planı ile getirilen kamusal kullanıma ayrılmış otopark alanı ve yaya yoluna ilişkin olduğu, dava konusu 1/1000 ölçekli planda davacının taşınmazının içinden geçen yolun kaç metre olduğunun gösterilmediği yine davacının taşınmazını otopark alanından ayıran ve otopark alanını çevreleyen 12 metrelik taşıt yolunun bir yerden sonra daraldığı ve yaya yoluna dönüştüğü, bu yaya yolunun genişliğinin de planda gösterilmediği anlaşılmaktadır.
Öte yandan İdare Mahkemesince dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olduğu ifade edilmiş ise de, Danıştay Altıncı Dairesinin yerleşmiş içtihatlarına göre, taşıt yolu olan 10,00 metre üzerindeki en kesitli yolların ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümünü gösterecek olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer alması gerektiği hususu dikkate alındığında, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı lejantında 12 metre genişliğindeki taşıt yolunun üst ölçekli 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmediği anlaşılmış olup dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka uyarlık bulunmamıştır.
Bu durumda İdare Mahkemesince öncelikle dava konusu plan değişikliğinin yapıldığı tarihte yürürlükte olan üst ölçekli planlar ile dava konusu plana ilişkin plan paftalarının ve plan notlarının istenilmesinin ardından davacının iddiaları ve davalı idarenin savunması da göz önünde bulundurularak, içinde yol mühendisinin de bulunduğu üç kişilik bilirkişi heyetiyle, mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması suretiyle açıklığa kavuşturulduktan sonra dava hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 25/11/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.