Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi


Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, davanın kabulüne, davalının harçtan muaf olduğundan bu hususta hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, THK Genel Başkanlığı ... İşletme Müdürlüğü Uçuş Öğretmeni ..."in 29/06/2011 tarihinde eğitim uçuşu yaptığı sırada ... düşmesi sonucu meydana gelen iş kazasında vefat ettiğini, hak sahiplerine 305.808,74 TL peşin sermaye tutarlı gelir bağlandığını, kazan nedeniyle ... Cumhuriyet Başsavcılığı 2011/1796 Soruşturma nolu dosyasıyla yapılan soruşturmada 2013/1067 Karar nolu karar ile kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiğini, kurumları Rehberlik Teftiş Bakanlığınca yapılan incelemede kazanın iş kazası olduğu, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce düzenlenen rapora göre işlem yapılması sonucuna varıldığını, Kaza Araştırma ve İnceleme Heyeti 29 Haziran 2011 tarihinde THK ... ... Eğitim Merkezinde meydana gelen ...tescil işaretli ...tipi ölümcül ... kazasının muhtemel sebebini aşağıda yer alan diğer hususlarla birlikte, daha öncede ... Yönergesi ve ... Uçuş Eğitim El Kitabı içeriğinde yer alan hususlara göre uçuş tanzim etmeyen, kural dışı disiplinsiz uçuşları hususunda sadece adı geçen eğitim merkezi müdürü ve diğer okul hocaları tarafından şifahi olarak uyarıları, Eğitim Merkezi yetkilileri tarafından idari tedbirlerin yeterince alınmamasını saydığını, diğer yandan davalı ... Müdürlük iş kazasında ihmali bulunduğu görüşüyle çeşitli tavsiyelerde bulunduğunu, bahsi geçen bu rapor kapsamında gerekli idari ve iş güvenliği tedbirlerini almayan davalı iş kazasında kusuru bulunduğunu belirterek, kusur ve miktar bakamından fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 10.000,00 TL"nin gelir bağlama onay tarihinden işleyerek faiz, yargılama giderleri ve ücreti vekalet ile birlikte 5510 sayılı Kanunun 21. maddesi gereği tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davacı vekili yargılama aşamasında sunmuş olduğu 26/01/2018 havale tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 81.742,62 TL artırarak toplam 91.742,62 TL olarak ıslah ettiğini bildirmiştir., dava dışı ... ... Ürünleri San. ve Tic. AŞ."de güvenlik görevlisi olarak çalışan davalı ..."un sinir krizi geçirmesi sonucu ateş etmesi ile aynı işyerinde çalışan ..."in 15.12.2011 tarihinde vefat etmesi üzerine hak sahiplerine 306,97 TL tedavi gideri, 328,00 TL cenaze gideri, 19.032,48 TL fiili ödeme ve 154.304,28 TL ilk ..."li gelir olmak üzere toplam 173.971,25 TL ödenmesiyle oluşan Kurum zararından, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile 69.588,50 TL"nin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı tarafça cevap dilekçesi sunulmamıştır.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kabulü ile 91.742,62 TL alacağın gelir bağlama onay tarihi olan 17/10/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair karar verilmiştir.
Davalı vekili, istinaf başvurusunda, ... İşletme Müdürlüğünde uçuş öğretmeni olarak görev yapan ..."in 29/06/2011 tarihinde eğitim uçuşu yaptığı esnada planörün düşmesi ile meydana gelen kazada vefat ettiğini, bu kaza nedeniyle hak sahiplerine gelir bağlandığını, ve aleyhlerine mevcut davanın açıldığını, yerel mahkemesince yapılan yargılamada müvekkiline %30 kusur verildiğini oysa müvekkilinin kusuru bulunmadığını kazanın pilotaj hatasından meydana geldiğini, Pilot ..."in yapmış olduğu hatalar ile ilgili olarak öncesinde sözlü uyarıldığı gibi gerekli eğitim ve uyarıların verildiği, bununla ilgili tebliğ ve tebellüğ belgelerinin dosyaya sunulduğunu, müteveffanın idrarında uyuşturucu madde bulunduğunu, bu durumun bile müteveffanın kusurlu olduğunu açıkça gösterdiğini, müvekkiline izafe edilen kusur durumunu kabul etmediklerini, ayrıca müvekkilin tüm belge, resim ve harçlardan muaf olmasına olman aksi yönde hüküm kurulmasının da usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
B-BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi tarafından, “... Somut dosyada iş kazası nedeniyle tarafların olaydaki kusurunun tespiti yönünde yerel mahkemesince 07/12/2015 tarihli rapor alınmıştır. Alınan 07/12/2015 tarihli raporda iş veren Türk Hava Kurum Genel Başkanlığı"nın %30, Pilot ..."in %70 oranında kusurlu olduğu bildirilmiştir. Dosya içiresinde bulunan 04/01/2012 tarihli ... Baş Müfettişi Bektaş Sivri tarafınca düzenlenen raporda kaza olayının meydana gelmesinde tarafların kusurları ile ilgili bir tesbitin yapılmadığı ,kazanın iş kazası olduğu değerlendirmesi yapılmıştır.
Bu bağlamda kusur dağılımı dosya kapsamına uygun olmakla ve kurum teftiş raporuyla bariz çelişki içermediğinden tarafların buna ilişkin istinaf sebepleri haklı bulunmamıştır.
Ayrıca, davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 21. maddesinin ilk fıkrasında, iş kazası, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir davranışı sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamının, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirileceği belirtilmiş olmakla, anlaşılacağı üzere işverenin rücu alacağından sorumluluğu belirlenirken, gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri ile yargılamada yöntemince hesaplanacak gerçek (maddi) zarar karşılaştırması yapılıp düşük (az) olan tutarın hükme esas alınması gerekmektedir.
Somut olayda, Kurumca bağlanan ilk peşin sermaye değerli gelir toplamı 305.808,74 TL"dir. Hak sahiplerinin işverenden talep edebileekleri gerçek zarar toplamı tavanı ise 94.290,35 TL"dir. (44426,14+49864,21 =94.290,35 ) 5510 sayılı Yasanın 21. maddesi gereğince kurum bunlardan hangisi düşük ise o miktarı rücu edebileceğinden 94.290,35 TL ilk ..."li gelirin rücu imkanı var iken ilk derece mahkemesince bağlanan ..."li gelirin %30"luk kısmının rücuya konu edilmesi usul ve yasaya aykırı bulunmakla birlikte istinaf incelemesinin taleple bağlılık ilkesi çerçevesinde yapılması yasa gereği olduğundan bu husus eleştiri konusu yapılmıştır.
İlk derece mahkemesince davalı kurum harçtan muaf olmasına rağmen aleyhine harç tahakkuku yapıldığı görülmektedir. Yargılama harçları kamu düzenine ilişkin olup, davalı tarafta bu durumu istinaf sebebi yapmıştır. İlk derece mahkemesinin harç ile ilgili kararı usul ve yasaya uygun olmayıp yerel mahkeme kararı kaldırılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
Sonuç olarak 6100 sayılı HMK 353/1-b-2 maddesi uyarınca yerel mahkemenin kararının kaldırılarak yeniden aşağıdaki hüküm kurulmuştur...” gerekçesiyle
Davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile; “ ... 1.Asliye (İş) Hukuk Mahkemesinin 2015/54 Esas ve 2018/268 karar sayılı ilamının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince kaldırılmasına,
Davanın kabulü ile,
1-) 91.742,62 TL alacağın gelir bağlama onay tarihi olan 17/10/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Davalı kurum harçtan muaf olduğundan bu hususta hüküm kurulmasına yer olmadığına,
3- Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan tarife gereğince 10.089,41 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan 1.358,20 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalının istinaf nedeniyle yapmış olduğu 40,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6- Kararın tebliği işlemlerinin ilk derece mahkemesince yerine getirilmesine,” şeklinde hüküm kurulmuştur.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili istinaf gerekçeleriyle kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı, olay tarihinde yürürlükte bulunan ve 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nun 21/1 . maddesidir.
5510 sayılı Kanun"un 21. maddesinin 1. fıkrasında, iş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir davranışı sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamının, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirileceği belirtilmiştir.
Rücu davaları, kusur sorumluluğuna dayanmakta olup, iş kazasında kusuru olanlar davacı Kurumun rücu alacağından kusurları karşılığında sorumludur. Kusurun belirlenmesinde ise; zararlandırıcı sigorta olayının ne şekilde oluştuğunun, dosya içeriğindeki tüm deliller taktir olunarak belirlenmesi ve kabul edilen maddi olgular doğrultusunda, konusunda uzman sayılacak kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyetinden, aynı olay nedeni ile daha önce açılmış ve kesinleşmiş tazminat ve ceza davaları varsa, bu davalardaki kusur raporları ile çelişki oluşturmayacak şekilde kusur oran ve aidiyeti konusunda rapor alınması gereklidir. Kusur durumu saptanırken, iş güvenliği mevzuatına göre hangi önlemlerin alınması gerektiğinin, bu önlemlerin işverence alınıp alınmadığını ve alınmış önlemlere sigortalı işçinin uyup uymadığının, 5510 sayılı Kanunun 21. maddesi, 4857 sayılı Kanunun 77. maddesi, İşçi sağlığı ve iş Güvenliği Tüzüğü hükümleri çerçevesinde değerlendirilerek belirlenmesi gerekir.
Eldeki davada, davalı Tük Hava Kurumu’na ait ... İşletme Müdürlüğünde uçuş öğretmeni olarak görev yapan öğretmen pilot ..."in 29/06/2011 tarihinde eğitim uçuşu yaptığı esnada yanında bulunan öğretmen adayı pilot Semih Uzunlar ile birlikte planörün düşmesiyle meydana gelen kazada her iki pilotun vefat etmesiyle gerçekleşen iş kazası nedeniyle Mahkemece alınan kusur raporunda,davalı ...’nun %70 sigortalı kazalı öğretmen pilot ...’in %30 oranında kusurlu olduğu,öğretmen adayı pilot Semih Uzunlar’ın ise kusursuz olduğu belirlenmiştir.
Ancak, yapılan kusur incelemesi ile belirlenen kusur oran ve aidiyetleri oluşa uygun değildir.Olaya ilişkin Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca hazırlanan 12.02.2013 tarihli ... kazası nihai raporunda, hava aracı tescil sertifikası, uçuşa elverişlilik sertifikası, planöre ait bakm belgeleri, üzerinde yapılan incelemelerde kazaya neden olabilecek bir bulgunun tespit edilmediği, maktullerin pilot sertifikalarının bulunduğu, maktullerin sağlık sertifikalarının mevcut kurallara göre yapıldığı ve sınırlayıcı kayıt bulunmadığı, ... Eğitim Merkezi yetkilileri tarafından Türk Sivil Havacılığına ait uçuş ekipleri için belirlenen çalışma saatleri ve istirahat sürelerinin kurallara uygun olduğu, meteorolojik koşulların kazanın oluşumuna faktör olmadığı, ... ağırlığının kalkış, uçuş ve iniş için limitleri sağladığı, ... ... Meydanı Kule bant kayıtlarının deşifre çalışmalarında, planörün kule ile uçuşun hiçbir bölümünde temasa geçmediği,pilotların telsiz cihazını kalkıştan sonra kapattıkları,telsiz cihazının kaza sonrası başka bir planöre bağlanarak test edildiğinde çalışır vaziyette olduğunun tespit edildiği,... pilotların ... Yönergesi ve ... Uçuş Eğitim El Kitabı içeriğinde yer alan hususlara göre uçuş tanzim etmedikleri, öte yandan ... Adli Tıp 5. İhtisas Kurulunun 26.03.2012 tarihli raporuna göre sigortalı ...’in idrarında esrar etken maddesi THC’nin tespit edildiği, sigortalının kazadan önce kural dışı disiplinsiz uçuşları nedeniyle eğitim merkezi müdürü ve diğer öğretmenler tarafından şifahen uyarıldığı hususları tespit edilmiştir.
Kazaya ilişkin ... C.Başsavcılığı tarafından aynı yer ... öğretmeni ...hakkında verilen 03.06.2013 tarih ve Sor.No:2011/1796 Karar No:2013/1067 sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair kararda da yukarıda anılan raporda belirtilen hususlar tespit edilmiştir.
Yukarıda belirtilen hususlar ile sigortalının idrarında esrar etken maddesi THC’nin tespit edilmiş olduğu dikkate alındığında olayın pilotaj hatası ile meydana gelmiş olabileceği, dolayısıyla sigortalının baskın kusuru olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, Mahkemece, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Ba akanlığının 12.02.2013 tarihli nihai raporu, ceza soruşturma sonucu da dikkate alınmak üzere olayın oluş şekline göre,sigortalının ağır kusuru olduğu gözetilerek olayın gerçekleştiği iş kolunda iş güvenliği bakımından uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden usule uygun yeni bir kusur raporu alınmalı, varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
2-Kabule göre de, Mahkemece yaptırılan gerçek zarar hesabı,hak sahiplerine bağlanan ilk peşin sermaye değerli gelirden daha düşük olmasına rağmen gerçek zarar yerine ilk peşin sermaye değerli gelirin esas alınarak hüküm kurulmuş olması da hatalıdır.
Tüm bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulüne ilişkin kararı kaldırılarak Bölge Adliye Mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 01.07.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.