Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan iş bedelinin tahsili istemine ilişkin olup, mahkemenin; hakediş bedelinin ödenen kısmına ilişkin talep konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, hakediş bedelinin ödenmeyen kısmı ve sözleşme dışı işlere ilişkin istemin ise kabulüne dair kararı, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarına gelince;
Taraflar arasındabinası ve bağlı diyaliz merkezi binalarının 1.400 m2 dış cephe PWC kaplama ve WC onarım işine ilişkin 14.11.2011 tarihli sözleşme imzalanmıştır. Davacı bu sözleşmenin yüklenicisi, davalı ise iş sahibi konumundadır. Davacı yüklenici davasında, sözleşme kapsamındaki işleri yapıp teslim ettiğini, sözleşme dışı işler de yaptığını iddia ederek, sözleşme kapsamındaki işler için 78.000,00 TL, sözleşme dışı işler için ise 1.000,00 TL tutarındaki alacağının tahsilini istemiştir. Yargılama sırasında sözleşme dışı işlere ilişkin istemini ıslah ederek 7.909,21 TL"ye çıkarmıştır. Davalı işin eksik ve ayıplı yapıldığını, sözleşme dışı iş yapılmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece; davacının hakettiği toplam iş bedelinin 78.800,00 TL olduğu, yargılama sırasında yapılan 78.463,19 TL mahsup edildiğinde davacının kalan alacağının 336,81 TL kaldığı gerekçesiyle, ödenen miktar için konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, kalan alacağın ise davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Sözleşmenin toptan götürü bedelli belirlenmesi durumunda yüklenicinin sözleşme kapsamındaki işlerden kaynaklanan alacağının fiziki oran yöntemi uygulanarak belirlenmesi gerekir. Buna göre, gerçekleştirilen imalâtın, eksiklikler ve niteliğine göre ayıplarda dikkate alınmak suretiyle işin tamamına göre fiziki gerçekleşme oranı belirlenmeli, belirlenen bu oran götürü bedele uygulandıktan sonra yüklenicinin hakettiği iş bedeli saptanmalı, saptanan bu bedelden de iş sahibi tarafından kanıtlanan ödemeler düşülerek sonuca ulaşılmalıdır.

Yukarıda sözü edilen ve taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 3.3. maddesine göre davacı 1.400 m2 dış cephe onarımı işini yapacak, yine sözleşmenin 6.1 maddesine göre de kendisine de iş bedeli olarak 92.985,00 TL (78.800,00 TL+KDV) ödenecektir. Davalı ise işin eksik ve ayıplı yapıldığını iddia etmektedir. Bu durum karşısında sözleşme kapsamında yapılan işlerin bedeli eksik ve ayıplar da gözetilerek az yukarıda açıklanan fiziki oran yöntemine göre belirlenmesi gerektiğinin dikkate alınmaması doğru olmamıştır.
Sözleşme dışı işler için yapılan incelemeye gelince;
Taraflar arasında sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan ve zaman bakımından uygulanması gereken mülga 818 sayılı BK"nın 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen "eser" sözleşmesi ilişkisi bulunduğu anlaşılmaktadır. Eser sözleşmelerinde iş bedeli götürü kararlaştırılmış ise, yüklenici yapılacak şeyi teklif ettiği fiyattan yapmak zorundadır (BK. md. 365). Sözleşmeye bağlılık ilkesi uyarınca da götürü bedelle yapılacak sözleşmelerde, iş tahmin edilenden fazla emek ve masrafı gerektirse dahi yüklenici bu işi sözleşme bedeliyle yapma yükümlülüğü altındadır. Uyuşmazlığa konu olan sözleşme de götürü bedelle yapılmış ve işin 78.800,00 TL+KDV olmak üzere 92.985,00 TL"ye yapılacağı kararlaştırılmıştır. Ne var ki, davacı yüklenici sözleşme dışı iş yapıldığını ileri sürdüğüne göre bu durumda taraflar arasında düzenlenen sözleşme hükümleri çerçevesinde değerlendirme yapılmalıdır. Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 8.2.1. maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin sözleşmenin eki olduğu kararlaştırılmıştır. Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nde de, proje dışı işlerin yapılması halinde iş bedeli şartnamenin 21. ve 22. maddeleri uygulanarak belirlenmelidir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 8. maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin sözleşmenin eki olduğu ve ilk sırada uygulanacağı, 27 ve 28. maddesinde ise sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesine ilişkin hususlar ile sözleşmede bulunmayan işlere ait birim fiyat tespitinde de aynı şartnamenin uygulanacağı kabul edilmiştir. Davada sözleşme dışı işlerin bedeli istendiğinden, bu bedelin sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 21 ve 22. maddesi hükümlerine göre hesaplanması gerekir. Anılan Şartnamenin 21. maddesinde, sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave iş artışının olması ve bu işin: a)sözleşmeye esas proje içinde kalması, b)idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması şartlarıyla götürü bedelli işlerde sözleşme bedelinin %10, birim fiyatlı sözleşmelerde %20’sine kadar fazlasının süre hariç sözleşme hükümlerine göre aynı yükleniciye yaptırılabileceği belirtildikten sonra, 22. maddesinde idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ile 21. maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave iş bedellerinin maddenin 2. fıkrasında belirtilen hükümler çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği hükmü getirilmiştir. 22. maddenin 2. fıkrasında yeni birim fiyatının nasıl tespit edileceği sırasıyla gösterilmiştir. Buna göre;
a)Yüklenicinin birim fiyatların tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlere kıyaslanarak bulunacak analizler,
b)İdare veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren yeni iş kalemlerine ait analizler,

c)Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinelerin çalışma saatleriyle ilgili diğer tüm girdiler esas alınarak uygulanacak analizler uygulanacaktır.
Bu analizlerin belirlenmesinde ise, yine sırasıyla;
a)Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçleri,
b)İdarede veya diğer idarede mevcut rayiçler,
c)İdarece kabul edilmek şartıyla uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odalarınca onaylanmış mahalli rayiçler kullanılacaktır.
Bu durumda, mahkemece bilirkişi kurulundan alınacak ek raporla sözleşme ve eklerine göre davacı yüklenicinin gerçekleştirdiği ilave işler ve ek imalâtların ayrı ayrı nelerden ibaret olduğu, bunlardan hangilerinin sözleşme kapsamında yaptırılan ilave işler olduğu, hangilerinin de sözleşmede bulunmayan işler kapsamında kaldığı tespit ettirildikten sonra, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 21 ve 22. maddesine göre bedeli denetime elverişli ve gerekçeli olarak hesaplattırılmalı, sözleşme kapsamındaki işler için ise az yukarıda açıklanan fiziki oran yöntemi uygulanarak davacının hakettiği toplam iş bedeli saptanmalı, bu suretle saptanan toplam iş bedelinin davalıdan tahsili ile, 19.09.2012 tarihinde yapılan 78.463,19 TL tutarındaki ödemenin Borçlar Kanunu"nun 84. maddesi gözetilerek hükmün infazında dikkate alınmasına karar verilmedir.
Kabule göre de; davalı hastahane Sağlık Bakanlığı"na bağlı bir kurum olup, bakanlığın 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 13/J maddesi uyarınca karar ve ilâm harcından muaf olduğu dikkate alınmadan karar ve ilâm harcından sorumlu tutulması da doğru olmamıştır.
Tüm bu hususlar gözetilmeden eksik incelemeye dayalı mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca diğer temyiz itirazlarının kabulüyle kararın BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 04.05.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.