MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL, TAPU İPTALİ VE TESCİL
KANUN YOLU : TEMYİZ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacılar ..., ... ve ..., .... Mahallesi çalışma alanında bulunan ve 1974 yılında yapılan kadastro sırasında tespit harici bırakılıp 08.06.2012 tarihinde idari yoldan 1.864.804,30 metrekare yüzölçümü ile tarla vasfıyla Hazine adına tapuya tescil edilen 156 ada 22 parsel sayılı taşınmaz hakkında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak taşınmazın tapusunun kısmen iptali ve tescil istemiyle; ayrıca kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz bölümünün adlarına tescili istemiyle dava açmışlardır. Yargılama sırasında ... ile ... satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak davaya katılmışlardır. Ayrıva davacılardan ..."un ölümü nedeniyle mirasçıları .... ve arkadaşları davaya dahil edilmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davacı ve müdahil davacıların harita bilirkişisi ...."ın 24.11.2014 tarihli rapor ve eki haritada (A) ve (A1) harfleri ile gösterilen taşınmazlar hakkındaki dahili davalılar Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve ... aleyhine açtıkları davalarının pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davacı ve müdahil davacıların harita bilirkişisi..."ın 24.11.2014 tarihli rapor ve eki krokisinde (A) harfi ile gösterilen 11.128,11 metrekare ve (A1) harfi ile gösterilen 45.849,27 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar hakkında Hazine aleyhine açtıkları davalarının kabulü ile çekişme konusu 156 ada 222 parsel sayılı taşınmazın yukarıda belirtilen raporda (A) ve (A1) harfleri ile gösterilen bölümlerinin tapu kaydının iptali ile davacı ... adına 3/12 hisse, davacı ... adına 1/12 hisse, müdahil davacı ... adına 4/12 hisse, müdahil davacı ... adına 4/12 hisse olarak tapuya kayıt ve tesciline, davacı ve müdahil davacıların harita bilirkişisi Abdulkerim Alkan"ın 02.09.2014 tarihli rapor ve eki krokisi ile 24.11.2014 tarihli rapor ve eki krokisinde (A2) harfi ile gösterilen toplam 59.428,11 metrekare, (A3) harfi ile gösterilen toplam 52.451,68 metrekare, (A4) harfi ile gösterilen toplam 21.024,28 metrekare taşınmaz bölümler hakkındaki davanın kabulü ile yukarıda belirtilen rapor ve haritada (A2) olarak gösterilen (tescil harici kısım alanı 666,11 metrekare, 156 ada 222 parsel sayılı taşınmaz içerisinde kalan alanı 58.762 metrekare olup toplam alanı 59.428,11 metrekare) taşınmazın 156 ada 222 parsel sayılı taşınmaz içerisinde kalan kısmın tapusunun iptali ile tescil harici alanda kalan kısımla tevhid edilerek; yine aynı rapor ve krokilerde (A3) olarak gösterilen (tescil harici kısım alanı 21.989,77 metrekare, 156 ada 222 parsel içerisinde kalan alanı 30.461,91 metrekare olup toplam alanı 52.451,68 metrekare) taşınmazın 156 ada 222 parsel içerisinde kalan kısmının tapusunun iptali ile tescil harici alanda kalan kısımla tevhid edilerek; yine aynı rapor ve krokilerde (A4) olarak gösterilen (tescil harici kısım alanı 12.398,45 metrekare, 156 ada 222 parsel içerisinde kalan alanı 8.625,83 metrekare olup toplam alanı 21.024,28 metrekare) taşınmazın 156 ada 222 parsel içerisinde kalan kısmının tapusunun iptali ile tescil harici alanda kalan kısımla tevhid edilerek davacı ... adına 3/12 hisse, davacı ... adına 1/12 hisse, müdahil davacı ... adına 4/12 hisse, müdahil davacı ... adına 4/12 hisse olarak tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümleri üzerinde davacılar ve müdahiller lehine zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de; yapılan araştırma, inceleme ve uygulama karar için yeterli bulunmamaktadır. Dava, fen bilirkişi raporunda (A), (A1) harfleriyle gösterilen taşınmaz bölümleri ve (A2), (A3) ve (A4) harfleriye gösterilen ve 156 ada 222 parsel sayılı taşınmazda kalan taşınmaz bölümleri yönünden idari yoldan oluşan tapu kaydının tesis tarihine, yine (A2), (A3) ve (A4) harfi ile gösterilen ve tespit harici bırakılan taşınmazda kalan bölümleri için ise dava tarihine kadar, öncesi ziraata elverişsiz olan yerde davacılar ve müdahiller adına 3402 sayılı Yasa"nın 14 ve 17. maddesinin koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesi ile çözüme kavuşturulacak nitelikteki (A), (A1) bölümleri ve bir kısmı 156 ada 222 parsel sayılı taşınmazda kalan (A2), (A3) ile (A4) bölümleri için tapu iptali ve tescil, bir kısmı tespit harici alanda kalan (A2), (A3) ve (A4) bölümleri için ise tescil davasıdır. Böyle bir yerin emek ve masraf sarfı suretiyle imar-ihya işlemlerinin tamamlanarak tarıma elverişli hale getirilmesini müteakip, kazanmayı sağlayacak zilyetlik süresinin geçmesi şartıyla kazanılması mümkündür. O halde, imar-ihyanın ne zaman başladığı, ne zaman tamamlandığı ve zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğü önem arz etmektedir. Dosyadaki zirai bilirkişi raporu bu hususları karşılamadığı gibi, keşif anında dinlenen yerel bilirkişi ve tanık anlatımları da soyut nitelikte kalmakta olup, taşınmaz üzerinde imar–ihya işlemlerine başlandığı ve tamamlandığı tarih ile ekonomik amaca uygun zilyetlik başlangıç tarihini belirlemeye yeterli değildir. Mahkemece, 1988, 1999 ve 2001 tarihli hava fotoğrafı üzerindeki incelemede dava konusu taşınmaz bölümleri hava fotoğrafları üzerinde işaretlenmeden karar verilmesi de doğru değildir. Eksik araştırma, inceleme ve uygulamaya dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca; sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için öncelikle, en az üç ayrı zaman dilimine, kadastro sırasında tespit harici bırakılan bölümler için dava tarihinden, kadastro sırasında tespit harici bırakılıp 156 ada 222 parsel sayılı taşınmazın ihdasen Hazine adına tescil tarihinden geriye doğru 15 - 20 - 25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek dosya arasına konulmalıdır. Dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra; yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişilerle; taraf tanıkları, üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, fen bilirkişisi, jeodezi ve fotogrametri mühendisinden oluşacak bilirkişi heyeti aracılığıyla yapılacak keşifte; belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle jeodezi ve fotogrametri mühendisine inceleme yaptırılarak çekişme konusu taşınmaz bölümleri hava fotoğraflarında gösterilmeli, bu yerlerin önceki ve şimdiki niteliğinin, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı, yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın kime ait
olduğu, öncesinde kim tarafından kullanıldığı, kimden kime ne şekilde intikal ettiği, öncesinin ne olduğu, taşınmaz üzerindeki zilyetliğin başlangıcı, sürdürülüş biçimi, öncesinde tarla olarak kullanılıp kullanılmadığı, taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, zirai bilirkişi kurulundan, taşınmaz bölümlerinin toprak yapısı ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olabilecek yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir, önceki ziraat bilirkişi raporunu irdeleyen, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişiden keşfi izlemeye elverişli harita ve rapor düzenlemesi istenmeli bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Eksik incelemeyle hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
07.03.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.