Danıştay 8. Daire 2017/2998 Esas 2021/5792 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/2998
Karar No : 2021/5792

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... İth. İhr. Teks. San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından; süresi dolan araçlarına C tipi güzergah izin belgesi düzenlenmesi istemiyle yapılan başvuruların reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı, ... tarih ve ... sayılı Bursa Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı Zabıta Şube Müdürlüğü işlemleri ile bu işlemlerin dayanağı Bursa Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs-Servis Araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 15. maddesinin (d) bendinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararda; dava konusu meclis kararı ile araç koltuk sayısına getirilen sınırlamanın, kanuni dayanağı bulunmadığı gibi dosyaya sunulan savunma ve eki belgeler incelendiğinde, Yönetmelik değişikliğinin somut, nesnel ve hukuken kabul edilebilir bir gerekçeye de dayanmadığı, idarenin yaptığı düzenleme ile koyduğu sınırlamanın kamunun menfaati açısından bir gereklilik olduğunu ortaya koyamadığı, dava konusu düzenleme her ne kadar taşıyıcıların güzergah izin belgesini amaç dışı kullanmasını önlemeyi amaçlasa da taşımayı yapan aracın belirli bir kapasitenin altında tutulması yerine farklı önlemler ile bu amacın gerçekleştirilebileceği, söz konusu düzenleme ile konulan sınırlamanın hukuken geçerli bir dayanağının mevcut olması gerektiği, fakat zikredilen düzenlemenin belirtilen nitelikte olmadığı anlaşıldığından, söz konusu düzenleme ve bu düzenleme uyarınca tesis edilen işlemlerde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemler ile dayanak Yönetmelik hükmünün iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işleme karşı yönetsel başvuru yolları tüketilmeden dava açıldığı, dava dilekçesinin bu yönüyle reddi gerektiği, davacının davaya konu edilen işlemle menfaat ilişkisinin bulunmadığı, davacıya ait işyerinin ruhsatlı olup olmadığı, ruhsatsız ise kapatma kararı bulunup bulunmadığının araştırılmasına yönelik istemin değerlendirilmediği; dava konusu düzenlemenin, kamu yararı gözetilerek şehir içi servis taşımacılığının gelişi güzel yapılmasının önlenmesi ve ulaşımın düzenlenmesine yönelik çalışmalar neticesinde tesis edildiği, iptali istenilen hususlarla ilgili düzenleme yapma görev ve yetkisinin kanun koyucu tarafından büyükşehir belediyelerine verildiği belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile isteme konu Bölge İdare Mahkemesi kararının Daire kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Dava; davacı tarafından, istihdam ettiği personelin taşınmasında kullanılan D3 yetki belgeli ve güzergah izin süreleri dolan araçlarına C tipi güzergah izin belgesi düzenlenmesi istemiyle yapılan 02/03/2016 ve 07/03/2016 tarihli başvuruların reddine ilişkin Bursa Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı Zabıta Şube Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı, ... tarih ve ... sayılı işlemlerinin ve bu işlemlerin dayanağı Bursa Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs-Servis Araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 15. maddesinin "C Tipi Güzergâh İzin Belgesi" başlığı altındaki (d) bendinde yer alan 'Araç koltuk sayısı, firma çalışan sayısının % 20 sinden fazla olamaz.' hükmünün iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin (f) bendinde; Büyükşehir Ana Ulaşım Planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak, ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonunu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek, durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek işlettirmek veya kiraya vermek, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği diğer bütün işleri yürütmek Büyükşehir belediyesinin görev ve yetkileri arasında sayılmış olup, aynı Kanun'un 9. maddesinin 1. fıkrasında; bu hizmetleri yürütmek üzere Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulacağı hükme bağlandıktan sonra, 2. fıkrasında; bu Kanun ile Büyükşehir Belediyesine verilen trafik hizmetlerini planlama, koordinasyon ve güzergah belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile Büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin Ulaşım Koordinasyon Merkezi tarafından kullanılacağı hükme bağlanmıştır.
15/06/2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği'nin "Ulaşım Koordinasyon Merkezinin Görev ve Yetkileri" başlıklı 18. maddesinde ise; "UKOME, büyükşehir içindeki kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlamak üzere; ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulüne göre gereken tesisleri kurma, kurdurma ve işletme hak ve yetkilerine haizdir. Bu amaçla; a) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, mevzuatla yetkili kılındığı durumlarda mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almakla...,ç) Kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; otobüs, taksi, dolmuş ve servis durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek, gerçek ve tüzel kişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine veya üçüncü şahıslara işletilmesi için izin vermek, izin verilen otoparklar ile karayolu üzerindeki diğer park yerlerinde özürlüler için işaretlerle belirlenmiş bölümler ayrılmasını sağlamakla, e) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, ulaşım, toplu taşıma ve trafik mevzuatının büyükşehir belediyesine verdiği yetki doğrultusunda uygulamaya yönelik yönlendirici karar almak ve görüş oluşturmakla, görevli ve yetkilidir." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyize konu kararın Bursa Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs-Servis Araçları ve Özel Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 15. maddesinin (d) bendine ilişkin kısmının dayandığı gerekçe usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bununla birlikte, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca toplu taşıma araçları ile servis ve taksi sayılarının, bu araçların güzergahları ile bunların çalışma şekil şartlarının belirlenmesi konusunda karar verme yetkisinin Ulaşım Koordinasyon Merkezine ait olduğu anlaşılmakta olup; davacı tarafından C tipi güzergah izin belgesi verilmesi istemiyle yapılan başvuruların, Ulaşım Koordinasyon Merkezi tarafından incelenip karara bağlanması gerekirken, bu konuda yetkisi bulunmayan Bursa Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı Zabıta Şube Müdürlüğü tarafından tesis edilen ... tarih ve ... sayılı işlem ile ... tarih ve ... sayılı işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamakta ise de, temyize konu karar sonucu itibariyle yerinde görüldüğünden kararın belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 30/11/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.