Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Dava, 01.05.1987 tarihinden dava tarihine kadar davacının 2926 sayılı Kanun kapsamında ... sigortalılığının ve 6111 sayılı Kanunla tanınan yapılandırma hakkından yararlandırılması gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği üzere, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/1-b bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin olmakla beraber, geçiş hükümlerini içeren aynı kanunun geçici 7. maddesi gereğince mülga 2926 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerektiğinden, söz konusu mevzuat hükümleri gereği inceleme yapılmıştır.
10.04.1987 tarihli talebine istinaden 01.05.1987 tarihi itibariyle 2926 sayılı Kanun kapsamında davacının ...sigortalısı olarak tescil işleminin yapıldığı, 04.08.1997 tarihinde prim ödemesinin bulunduğu, Nisan 2011"de aile reisi olmadığından bahisle...sigortalılığının başlangıç itibarıyla iptal edildiği, davalı Kurum"un davacıyı 31.03.2011 tarihi itibarıyla yeniden tescil ettiği, Ziraat odası kaydının 31.03.2011 tarihinden itibaren devam ettiği, 2011 yılında çiftçi kayıt sistemine kaydı bulunduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacının tescil tarihi olan 04.08.1987-31.03.2011 tarihleri arasında 2926 sayılı Kanun kapsamında ...sigortalısı olduğunun tespitine, tescil tarihi olan 31.03.2011 tarihinden dava tarihine kadar davacının hukuki yararı bulunmadığından hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
1)Hukuk Genel Kurulu"nun 14.11.2007 tarih ve 2007/13-848 E. 2007/840 K. sayılı ilamında belirtildiği üzere, açılmış bir davanın esasının incelenebilmesi (davanın mesmu, yani dinlenebilir olabilmesi) bazı şartların tahakkukuna bağlı olup, bunlara dava şartları denir. Dava şartlarından bir kısmı olumlu (varlığı mutlaka gerekli ); diğer bir kısmı da, olumsuz ( yokluğu mutlaka gerekli ) niteliktedir. Hakim, önüne gelen bir davada, dava şartlarının mevcut olup olmadığını re"sen gözetmelidir.
Olumlu dava şartlarından biri de, davacının o davayı açmakta hukuki yararının bulunmasıdır. Açılmasında davacısı yönünden hukuki yarar bulunmayan bir dava, dava şartının yokluğundan dolayı reddedilmelidir.
Mahkemece, dava konusu somut olayda, davacının tescili bulunan 31.03.2011-18.05.2011 (dava tarihi) tarihleri arasındaki talebinin hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, anılan tarihlerde davacının tescili bulunduğundan ve hukuki ihtilaf bulunmadığından bahisle hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
2)Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 18.05.2011 gün: 2011/10-230-319 sayılı kararında vurgulandığı üzere belirtmek gerekir ki, 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi"nin 152. maddesinde düzenlenen aile reisliği kavramı kaldırılmıştır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Kanunun 2. maddesine göre 22 yaşını doldurmuş aile reisi kadınlar sigortalı sayılırlar hükmü 02.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Kanunun 48. maddesi ile değişikliğe uğramış ve "Aile Reisi" koşulu yasa metninden çıkarılmıştır. Sosyal Güvenlik hakkı kamu düzeni ile ilgili olup sigortalılar lehine düzenlenen bu yeni kuralın eski olaylara da uygulanması gereklidir. Yeni düzenlemeye göre aile reisi olma şartı yürürlükten kalktığından ve sigortalının lehine olan bu yeni şeklin eski olaylara da uygulanması gerektiğinden davacının sigortalılığının aile reisi olmadığı gerekçesiyle baştan itibaren iptal edilmesine ilişkin Kurum işlemi .... ilkeleriyle bağdaşmamaktadır.
Ancak, 2926 sayılı Yasanın 2.maddesine göre ... sigortalısı sayılmanın koşulu 3.maddede belirtilen tarımsal faaliyetin kesintisiz sürmesine bağlıdır.
Mahkemece, tarımsal faaliyetinin kesintisiz sürüp sürmediğinin tespiti için;
1-Çekişmeli dönemde davacının nerede oturduğu, tarımsal faaliyetinin bulunup bulunmadığı zabıta marifetiyle araştırmalı
2-Dönem içinde .... aracılığıyla "Tarımsal amaçlı Kredi" kullanıp kullanmadığı belirlenmeli,
3-Tarımsal faaliyetin varlığı, davacının hangi ürünleri ekerek bunları nerelere nasıl sattığı, köy muhtarı ve ihtiyar heyeti üyeleri gibi çalışmayı yakından bilebilecek durumdaki tanıklar dinlenilerek açıklığa kavuşturulmalı,
4-Dönem içinde ürün teslimatından dolayı prim kesintisi yapılıp yapılmadığı araştırılmalı,
5-Dönem içinde sigortalılık iradesini ortaya koyacak şekilde prim ödemesi yapılıp yapılmadığı araştırılmalı,
6- 25.04.2006 gün ve 26149 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5488 sayılı Tarım Kanununun 19. maddesi uyarınca çiftçi kayıt sistemine dahil edilerek doğrudan gelir desteği alıp almadığı araştırılmalı,
7-Dönem içinde başka ... tabi sigortalılığı mevcut olup olmadığı araştırılmalı, şayet çekişmeli dönemde örneğin .... sigortalılığı ya da
1479 sayılı...sigortalılığı mevcutsa ve bu sigortalılık süresi makul süreyi aşmışsa .... sigortalılığının son bulduğu nazara alınarak bir karar verilmelidir. Sonrasında ise Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 14.02.2007 gün 2007/21-73-71 sayılı kararında belirtildiği gibi, yeniden tescil için, prim ödemesi veya tevkifat ya da başvuru aranmalıdır.
Yapılacak araştırmada, Yargıtay"ın kararlılık kazanmış uygulaması ile... kanıtlanması yönünde zirai kuruluşların kayıtlarının karine olarak kabul edildiği gözetilerek ve davacının doğum tarihi doğru şekilde belirtilerek yeniden bu yönde inceleme yapılma!ıdır(Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 06.02.2002 gün ve 2002/21-69 E.-44 K., 03.07.2002 gün ve 2002/21-576 E.-584 K., 14.02.2007 gün ve 2007/21-73 E.-71 K., 14.02.2007 gün ve 2007/21-172 E.-2007/177 K., 03.03.2010 gün ve 2010/10-107 E.-127 K., 07.07.2010 gün ve 2010/10-359 E.-368 K. sayılı kararları).
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı olduğu şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle, temyiz edenin sıfatına göre, BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 02.02.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.