Danıştay 8. Daire 2018/126 Esas 2021/5934 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/126
Karar No : 2021/5934

DAVACI : ...Doğal Enerji Kay. Araş. ve Üret. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

DAVALI : ...İşleri Genel Müdürlüğü

DAVANIN KONUSU :
Siirt ve Batman illeri dahilinde ve davacı şirket uhdesinde bulunan ...hak sıra no’lu petrol arama ruhsatı ile ilgili olarak, arama ruhsatından ...paftasında davacı şirkete petrol işletme ruhsatı olarak verilmesi nedeniyle 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu’nun 8. maddesinin ikinci fıkrası gereğince arama ruhsat süresinin 25/11/2014 tarihinde sona erdiğine ilişkin 14/11/2017 tarih ve 30240 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu arama ruhsatı ile ilgili olarak, davalı idareye yapılan arama ruhsat süresi uzatım taleplerinin değerlendirilmediği, ruhsata yönelik tüm taahhüt ve yükümlülüklerin yerine getirildiği, arama ruhsatının süresi dolduğundan bahisle iptaline yönelik işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
6491 sayılı Türk Petrol Kanunu’nun 8. maddesinde yer alan, işletme ruhsatından arta kalan alana ait arama ruhsatının, arama ruhsat süresi sonuna kadar devam edeceği hükmü uyarınca tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu ve davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...DÜŞÜNCESİ : Dava, davacı şirketin Siirt ve Batman illerinde sahip bulunduğu ...hak sıra no’lu petrol arama ruhsatının süresinin; söz konusu arama ruhsatından ...paftasının petrol işletme ruhsatı olarak verilmesi nedeniyle, 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu’nun 8. maddesinin ikinci fıkrası gereğince 25.11.2014 tarihinde sona erdiğine ilişkin 14.11.2017 tarih ve 30240 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
11/06/2013 tarih ve 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu'nun “İşletme ruhsatı” başlıklı 8. maddesinin 2. fıkrasında;”İşletme ruhsatı alınması için yönetmelik hükümlerine uygun olarak Genel Müdürlüğe başvurulur. İşletme ruhsatından arta kalan alana ait arama ruhsatı, süresinin sonuna kadar devam eder.” "Kazanılmış
Haklar" başlıklı Geçici 1. maddesinde; "(1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce alınmış arama ve işletme ruhsatlarına ilişkin hak ve yükümlülükler ruhsat süresi sonuna kadar, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının sahip olduğu mevcut işletme ruhsatlarındaki hak ve yükümlülükler ise üretim sonuna kadar devam eder.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde talepte bulunulması hâlinde, mevcut arama ruhsatlarının sınırlarının intibakı bu Kanun hükümlerine tabi olarak yapılır ve hak sahibine yeni bir arama ruhsatı verilir. Bunlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.
6491 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış olan mülga 6326 sayılı Petrol Kanunu'nun 58. maddesinin 1. fıkrasında, "Arayıcı, aynı bölgeye dahil arama sahalarının herhangi birinde o bölgeye ait en eski ruhsatnamesinin tarihinden itibaren en geç üç yıl içinde arama sondajlarına başlamaya mecburdur. Bu süre Bakanlar Kurulunca cinsi ve miktarı saptanacak teminat karşılığında, en çok bir yıl daha uzatılabilir." kuralına,
Aynı Kanunun 132. maddesinin 3. fıkrasında ise, "Arama veya işletme ruhsatnamesi sahibi veya belge sahibi Kanunun 13, 57, 58, 59, 67 ve 85 inci maddelerinin hükümlerine riayet etmediği takdirde, hakkında geçici durdurma tedbirine başvurulmaksızın 90 günlük süre verilmek suretiyle doğrudan doğruya fesih müeyyidesi uygulanır." kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin petrol arama ruhsatı almak için 24/02/2010 tarihinde davalı idareye başvurduğu, davalı idare tarafından; ikinci yıl içerisinde bir kuyu açılması, aksi halde ruhsatın fesih edilmesi koşuluyla 25/11/2010 tarihinde mülga 6326 sayılı Petrol Kanunu kapsamında 4 yıl süreli ...hak sıra no’lu petrol arama ruhsatının verildiği, davacı şirkete ait petrol arama ruhsat sahasında açılan petrol kuyusunun Türkiye Petrolleri A.O’nun petrol keşfi yaptığı ...hak sıra no’lu sahaya 50 metre mesafede olması nedeniyle ihtilaf çıktığı, bu ihtilafın yapılan görüşmeler sonucu giderilmesi üzerine, ...hak sıra no’lu ruhsatta yer alan İpek Koza-1/K kuyusunda gerçekleştirilen ham petrol üretimi için 25/11/2014 tarihinden geçerli olmak üzere 12 yıl süreyle bir adet işletme ruhsatı verildiği, işletme ruhsatı verilen alan dışında kalan arama ruhsatı süresinin sona ermesi ve bu alanda devam eden herhangi bir petrol işleminin de bulunmaması nedeniyle 6491 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 2. fıkrası uyarınca dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu haliyle dava konusu işlemde dayanağı Kanun hükümlerine aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 703 sayılı K.H.K. ile 3213 sayılı Maden Kanunu'na eklenen Geçici 33. madde ve 15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 766. maddesi uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı hasım mevkiiden çıkarılıp Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü hasım mevkiine alınarak işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı şirket tarafından 24/02/2010 tarihinde davalı idare yapılan petrol arama ruhsatı başvurusu üzerine, davalı idarece ikinci yıl içerisinde bir kuyu açılması, aksi halde ruhsatın fesih edilmesi koşuluyla 25/11/2010 tarihinde mülga 6326 sayılı Petrol Kanunu kapsamında 4 yıl süreli ...hak sıra no’lu petrol arama ruhsatı verilmiştir.
Yürürlük tarihi 25/11/2010 - 25/11/2014 olan dava konusu arama ruhsatı ile ilgili olarak, davacı şirket tarafından 19/11/2013 tarihinde süre uzatım talebinde bulunulmuş ise de, davacının başvurusu davalı idarece zımnen reddedilmiştir.
Davacı şirket tarafından bu defa, 14/05/2014 tarihinde Mülga 6326 sayılı Petrol Kanunu uyarınca verilmiş olan dava konusu arama ruhsatı ile ilgili olarak 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu’nun Geçici 1. maddesi uyarınca intibak başvurusunda bulunulmuş ve bu başvuru da davalı idarenin 04/02/2015 tarihli işlemi ile reddedilmiştir.
23/03/2015 tarihinde ise; davacı şirket tarafından bu defa da 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin Geçici 4. maddesi uyarınca süre uzatım talebinde bulunulmuş ancak bu başvuru da anılan sahada TPOA ile dava şirket arasında bulunan rezerv ihtilafının çözümlenmesi sonucunda değerlendirileceği gerekçesiyle davalı idarenin 22/05/2015 tarihli işlemi reddedilmiştir.
En nihayetinde, davacı şirket tarafından 24/08/2017 tarihinde dava konusu arama ruhsatını kısmen kapsayan 217 hektarlık alanda petrol işletme ruhsat başvurusunda bulunulmuş ve 27/10/2017 tarih ve 7057 sayılı “Petrol Hakkına Müteallik Kararı” ile telep edilen alanda 25/11/2014 tarihinden itibaren 12 yıl süre ile petrol işletme ruhsatı verilmesine karar verilmiştir.
Dava konu arama ruhsatından ...paftasında davacı şirkete petrol işletme ruhsatı olarak verilmesi nedeniyle 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu’nun 8. maddesinin ikinci fıkrası gereğince 25/11/2014 tarihinde sona erdiğine ilişkin işlem14/11/2017 tarih ve 30240 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İlgili Mevzuat:
6491 sayılı Türk Petrol Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde; arama ruhsatı, bu Kanuna göre belirlenen alanda arama faaliyeti yapılması için verilen izin belgesi, işletme ruhsatı ise bu Kanuna göre belirlenen alanda üretim faaliyeti yapılması için verilen izin belgesi olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanun'un "İşletme ruhsatı" başlıklı 8. maddesinde; "(1) Arama faaliyeti kapsamında keşif yapılması hâlinde, ruhsat süresince arama ve üretim yapılması ile üretilen petrolün satılması için işletme ruhsatı düzenlenir. İşletme ruhsatı arama ruhsatının verildiği tarihte geçerli olan şartları ihtiva eder.
(2) İşletme ruhsatı alınması için yönetmelik hükümlerine uygun olarak Genel Müdürlüğe başvurulur. İşletme ruhsatından arta kalan alana ait arama ruhsatı, süresinin sonuna kadar devam eder." hükmü, "Kazanılmış Haklar" başlıklı Geçici 1. maddesinde ise; " (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce alınmış arama ve işletme ruhsatlarına ilişkin hak ve yükümlülükler ruhsat süresi sonuna kadar, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının sahip olduğu mevcut işletme ruhsatlarındaki hak ve yükümlülükler ise üretim sonuna kadar devam eder.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde talepte bulunulması hâlinde, mevcut arama ruhsatlarının sınırlarının intibakı bu Kanun hükümlerine tabi olarak yapılır ve hak sahibine yeni bir arama ruhsatı verilir. Bunlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
(3) Petrol hakkı sahiplerinin kendi petrolünü taşımak üzere bu Kanunla mülga 6326 sayılı Kanun kapsamında almış olduğu boru hattı belgeleri işletme ruhsatlarının eki hâline getirilir.
(4) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl süre ile arama ruhsatı başvurusu alınmaz." hükmü yer almıştır.

Hukuki Değerlendirme
6194 sayılı Türk Petrol Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten önce alınmış arama ruhsatlarına ilişkin hak ve yükümlülüklerin ruhsat süresi sonuna kadar devam edeceği, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde talepte bulunulması hâlinde, mevcut arama ruhsatlarının sınırlarının intibakının bu Kanun hükümlerine tabi olarak yapılacağı ve hak sahibine yeni bir arama ruhsatı verileceği, arama ruhsatlı sahalarda işletme ruhsatı alınması için yönetmelik hükümlerine uygun olarak Genel Müdürlüğe başvurulacağı, işletme ruhsat talebinin kabul edilmesi durumunda işletme ruhsatından arta kalan alana ait arama ruhsatının süresinin sonuna kadar devam edeceği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, 6194 sayılı Türk Petrol Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten önce alınan dava konusu arama ruhsatı ile ilgili olarak, davacı şirket tarafından yapılan arama ruhsatı süre uzatım talebinin zımnen reddedildiği ve dava konusu arama ruhsatının 6194 sayılı Türk Petrol Kanunu uyarınca intibak isteminin de davalı idarece reddedildiği hususları göz önüne alındığında dava konusu petrol arama ruhsatı süresinin 25/11/2010 - 25/11/2014 olduğu hususunda tereddüt bulunmamaktadır.
Bu durumda, davacı şirket tarafından 24/08/2017 tarihinde dava konusu arama ruhsatını kısmen kapsayan 217 hektarlık alanda için yapılan petrol işletme başvuru üzerine 27/10/2017 tarih ve 7057 sayılı “Petrol Hakkına Müteallik Kararı” ile telep edilen alanda 25/11/2014 tarihinden itibaren 12 yıl süre ile petrol işletme ruhsatı verilmesine karar verildiğinden, 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu’nun 8. maddesinin ikinci fıkrası gereğince işletme ruhsatından arta kalan alana ait arama ruhsat süresinin 25/11/2014 tarihinde sona erdiğine ilişkin 14/11/2017 tarih ve 30240 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü hasım konumuna alınana kadar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının savunmasını vekil aracılığı ile yaptığı anlaşıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 02/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.