Danıştay 8. Daire 2019/6339 Esas 2021/5931 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/6339
Karar No : 2021/5931

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : Kendisine asaleten, çocukları ... ve ...'a velayeten ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E: ..., K: ... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından; yakınları ...'ın 02.07.2015 tarihinde Muş İli, Malazgirt İlçesinden Adilcevaz istikametine ... plakalı araçla seyir halindeyken sürücünün direksiyon hakimiyeti kaybetmesi neticesinde meydana gelen tek taraflı trafik kazası neticesinde vefat ettiği belirtilerek, kazanın meydana gelmesinde davalı idarenin hizmet kusuru nedeniyle sorumluluğu bulunduğundan bahisle, uğranıldığı ileri sürülen zarar karşılığı müteveffanın eşi ... için 5.000,00 TL (ıslahla artıtılarak 77.369,50 TL) destekten yoksun kalma tazminatı ve 30.000,00 TL manevi, müteveffanın çocukları ... için 2.500,00 TL (ıslahla artıtılarak 10.422,60 TL) destekten yoksun kalma tazminatı ve 15.000,00 TL manevi, ... için ise 2.500,00 TL (ıslahla artıtılarak 14.270,09 TL) destekten yoksun kalma tazminatı ve 15.000,00 TL manevi olmak üzere toplam 102.062,19 TL maddi ve 60.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... kararda; Mahkemenin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı "davanın görev yönünden reddine" ilişkin kararının ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ile kaldırılması üzerine, işin esasının incelenmesine geçilmiş, dava konusu kaza ile ilgili olarak ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... esasına kayıtlı dosyasında düzenlenen Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesi Başkanlığı'nın 02.05.2016 tarihli raporu ile olayın meydana gelmesine ilişkin kusur durumunun ortaya konulduğu, davacılar yakınının vefat ettiği trafik kazası ile ilgili olarak hazırlanan Adli Tıp Trafik İhtisas Dairesi raporu doğrultusunda davalı idarenin sorumluluğunda bulunan yolda bakım ve onarım çalışması yapmaması ve trafik işaret ve levhalarını bulundurmamasından dolayı %25 oranında kusurlu olduğu, hesap bilirkişisi tarafından hazırlanan 09/06/2018 tarihli rapora göre, davalı idarenin kusur oranı dikkate alınarak neticede müteveffanın eşi ... için 77.369,50-TL, müteveffanın çocukları; ... için 14.270,09-TL, ... için ise 10.422,60-TL destekten yoksun kalma tazminatı hesap edildiği ve fakat ... Sigorta AŞ tarafından yakınları ...'ın vefatı nedeniyle meydana gelen maddi zarara karşılık ... için 150.000,00-TL, ... için 80.000,00-TL, ... için 60.000,00-TL olmak üzere davacılara toplamda 290.00,00-TL ödeme yapıldığı, buna göre davacılardan ... ve ...'ın babaları ...'ın vefatı nedeniyle uğradıkları destekten yoksun kalma zararının ... Sigorta AŞ tarafından yapılan ödeme neticesinde tamamen karşılandığı, müteveffanın çocukları ... ve ... bakımından; destekten yoksun kalmaya ilişkin tüm maddi zararın karşılandığı görüldüğünden bu davacılar yönünden maddi tazminat talebinin reddi, müteveffanın eşi ... bakımından ise 77.369,50-TL maddi tazminat isteminin kabulüne, manevi tazminat istemi yönünden ise, davacılardan ... için eşinin ölmesinden duyduğu elem ve ızdırap nedeniyle 30.000,00-TL, diğer davacılar ... ve ... için babalarının ölümü nedeniyle ayrı ayrı 15.000,00-TL olmak üzere toplam 60.000,00-TL manevi tazminat isteminin kabulüne, hükmedilen tazminatın yasal faiziyle birlikte davalı idare tarafından davacılara ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; 2918 sayılı Kanunun anılan 110. maddesinin, karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usullerini içerdiği, dolayısıyla oluşan trafik kazası nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu, nitekim Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarının da bu yönde olduğu, İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddi gerekirken işin esasına girilerek verilen kararda hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf isteminin kabulüne, İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, İdare Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla kaldırıldığı, bu kararın kesin nitelikte olması üzerine Mahkemece işin esasının incelenmesine geçildiği, aynı Daire tarafından bu sefer adli yargının görevli olduğuna karar verildiği, söz konusu kararın usule ve hukuka aykırı olduğu, aynı konuda önceki kararının aksine bir karar verilemeyeceği, 2016 yılından beri süregelen davada davacıların makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiği, önceki karardan niçin dönüldüğünün gerekçelendirilmediği, öte yandan emsal Danıştay kararlarında idari yargının görevli olduğuna karar verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacılar tarafından; yakınları ...'ın 02.07.2015 tarihinde Muş İli, Malazgirt İlçesinden Adilcevaz istikametine ... plakalı araçla seyir halindeyken sürücünün direksiyon hakimiyeti kaybetmesi neticesinde meydana gelen tek taraflı trafik kazası neticesinde vefat ettiği belirtilerek, kazanın meydana gelmesinde davalı idarenin hizmet kusuru nedeniyle sorumluluğu bulunduğundan bahisle, uğranıldığı ileri sürülen zarar karşılığı toplam 102.062,19-TL maddi ve 60.000,00 TL manevi tazminatın yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır. Aynı Kanunun 50. maddesinin 4. fıkrasında Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılacağı hükmüne yer verilmektedir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 19.01.2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik "Görevli ve Yetkili Mahkeme" başlıklı 110. maddesinde; “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır. Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacıların yukarıda maddi olay bölümünde özetlenen istemlerine ilişkin olarak, ilk olarak ... tarihinde ... İdare Mahkemesi'nin ... sayılı esasına kayıtlı davanın açıldığı ve ... tarih ve ... sayılı kararla 2918 sayılı Kanunun 110. maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddine karar verildiği, anılan kararın istinaf incelemesi sonucu ... Bölge İdare Mahkemesi İkinci Dava Dairesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla uyuşmazlığın özel hukuktaki araç işletenin sorumluluğundan değil, 6001 sayılı Kanun'da karayollarının emniyetle kullanılmalarını sağlayacak şekilde sürekli bakım altında bulundurmak, bakımını yaptırmak, onarmak, onarımını yaptırtmak, işletmek, işlettirmek, temizliğini yapmak, yaptırmak ve trafik güvenliğini sağlamak şeklinde öngörülen görevlerin tam ve eksiksiz yerine getirilmediği, dolayısıyla yürütülen hizmetlerin kusurlu işletildiği, meydana gelen zararda hizmet kusuru bulunduğu iddiasından kaynaklandığı, bu itibarla İdare Mahkemesi'nce uyuşmazlığın esası incelenerek bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle İdare Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, kesin olarak karar verildiği, anılan karar üzerine Mahkemece işin esasının incelenmesine geçilip maddi tazminat isteminin kısmen kabulüne kısmen reddine, manevi tazminat isteminin ise tamamının kabulüne karar verilmiş ise de, Bölge İdare Mahkemesi'nce uyuşmazlığın görüm ve çözümünde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 110. maddesi uyarınca adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle anılan kararın kaldırılmasına karar verildiği görülmektedir.
Kural olarak yargılama usulünde görev yönünden usulü yönden müktesep hakkın varlığından söz etmek mümkün bulunmamakla birlikte, somut uyuşmazlığa uygulanan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 110. maddesinden kaynaklanan sorumluluk davalarında temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla Danıştay Onbeşinci Dairesi'nin ve İdari Dava Daireleri Kurulu'nun yerleşik kararlarında idari yargının görevli olduğunun belirtildiği, işbu davada da ilk derece mahkemesi görevsizlik kararının aynı hukuki yorumla Bölge İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla kesin olarak kaldırıldığı ve İdare Mahkemesince işin esasının incelenmesine geçilerek karar verildiği; ancak, ikinci istinaf incelemesinde ilk istinaf incelemesi sonucu isabetsiz bulunan görevsizlik kararında yer verilen gerekçeye dayanılarak bu kez adli yargının görevli olduğu ve Mahkemece işin esasının incelenmesine geçilerek verilen kararda hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı görülmektedir. Bu durumda, Bölge İdare Mahkemesi kararı üzerine verilen ilk derece mahkemesi kararının ilk istinaf incelemesindeki gerekçelere uyularak verildiği ve Bölge İdare Mahkemesi'nce de bu hususla sınırlı olarak, Mahkeme kararının görev dışında kalan diğer yönlerden hukuki irdelemesi yapılması gerekirken uyuşmazlığın yeniden görev yönünden değerlendirilerek adli yargının görevli olduğuna karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 02/12/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.