Danıştay 13. Daire 2021/1185 Esas 2021/4156 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/1185
Karar No:2021/4156

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Enerji Elektrik Üretim ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1. ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...
2. ... Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. ..., Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, Ankara ili, Gölbaşı ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda kurulması planlanan lisanssız güneş enerjisi santrali (GES) için aynı alanda Tarım Reformu Genel Müdürlüğü'nce yürütülen toplulaştırma çalışmalarına bağlı olarak yapılan yer değişikliği talebinin reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararı ile bu karar üzerine çağrı mektupları ve bağlantı anlaşmalarının iptal edildiğinin bildirimine ilişkin ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; davacı şirketin lisanssız elektrik üretimi yapmak için başvuruda bulunduğu arazinin toplulaştırma sahasında olması nedeniyle tapu sicilinin beyanlar hanesine toplulaştırmaya ilişkin şerh düşülüp düşülmediğinin Gölbaşı Tapu Müdürlüğü'ne sorulduğu, alınan cevabi yazıda yeni parsele ilişkin tapu kaydının 30/03/2018 tarihinde oluştuğu ve öncesinde toplulaştırmaya ilişkin şerhin olmadığının görüldüğü, Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğü'nün 18/02/2019 tarihli yazısında ise, taşınmazın tapu kaydının beyanlar hanesine 08/11/2012 tarihinde "3083 sayılı Kanun'un 13. maddesi gereğince kısıtlıdır." şerhinin konulduğunun bildirildiği, bu hususun teyidi için Gölbaşı Tapu Müdürlüğü'ne yapılan ara kararı cevabından taşınmaz üzerinde 08/11/2012 tarihinde söz konusu şerhin olduğunun anlaşıldığı, davacı tarafından maliyeti yüksek olan projeye başlanırken ve işlemler yürütülürken toplulaştırma çalışmalarından haberdar olunmadığı ileri sürülmüş ise de, önemli bir projenin yürütüleceği taşınmazın tapu kaydının incelenmesi hâlinde 3083 sayılı Kanun kapsamında olduğunun görülebileceği, dolayısıyla taşınmazın toplulaştırma kapsamında olmasının mücbir sebep olarak değerlendirilemeyeceği; öte yandan, DSİ 5. Bölge Müdürlüğü'nün 26/04/2019 tarihli yazısıyla arazi toplulaştırma proje sahasında güneş enerjisi santrali yapımında toplulaştırma projesi açısından sakınca bulunmadığının bildirildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuk ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, GES'in gerçekleştirileceği taşınmazın DSİ tarafından yürütülen Mogan Sel Kapanı projesi kapsamında kaldığının öğrenildiği, ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye bu husus iletildiğinde parsel değişikliği için olumlu görüş oluşturulabileceğinin belirtildiği, mevcut parsel sular altında kalacağından mücbir sebep hâlinin oluştuğu, kendilerinden kaynaklanmayan önlenemeyecek, kaçınılamayacak ve öngörülemeyecek bir nedenle parsel değişikliğinin talep edildiği, yeni parselde de GES kurulabileceğine dair hiçbir sakınca olmadığının kamu kurumlarınca beyan edildiği, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun başka parsel değişiklik taleplerini kabul ettiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından, davacı şirket GES'i kurmayı planladığı taşınmazı da kapsayan alanda toplulaştırma yapıldığından bahisle yer değişiklik talebinde bulunduğundan bu durumun mücbir sebep olup olmadığının incelendiği, ancak yapılan inceleme neticesinde toplulaştırma çalışmasının mücbir sebep olmadığına karar verildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, Ankara ili, Gölbaşı ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda lisanssız GES kurmak için ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye 18/09/2015 tarihinde başvuruda bulunulmuştur.
Başvuru neticesinde, davacı şirket adına 30/12/2015 tarihinde bağlantı anlaşması çağrı mektupları düzenlenmiş ve 04/01/2017 tarihinde bağlantı anlaşmaları imzalanmıştır.
GES'in kurulacağı bölgenin Tarım Reformu Genel Müdürlüğü'nce yürütülen toplulaştırma sahası kapsamında olduğunun öğrenilmesi üzerine, yapılan toplulaştırma çalışmaları sonucunda parsel değişikliği olabileceğinden bahisle, bu durumun herhangi bir olumsuzluğa neden olup olmadığının bildirilmesi için ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye 19/08/2016 tarihinde başvuruda bulunulmuştur.
Anılan başvuruya cevaben ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin 09/09/2016 tarihli yazısıyla, yeni toplulaştırma çalışmasını gösteren resmî yazının kendilerine iletilmesi sonrasında parsel değişikliği ile ilgili olumlu görüş verilebileceği bildirilmiştir.
Bunun üzerine, davacı şirketin 13/03/2018 tarihli dilekçesiyle, arazi toplulaştırma çalışmalarının tamamlandığı ve taşınmazın ... ada, ... parsel olarak düzenlendiği belirtilerek ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'den konuya ilişkin görüşü sorulmuştur.
... Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin yapılacak işleme esas olmak üzere konuyu Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na iletmesinden sonra, dava konusu Kurul kararıyla yer değişikliği talebi reddedilmiştir. Bu karar uyarınca ... Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından da davacı şirketin çağrı mektupları ve bağlantı anlaşmaları iptal edilmiştir.
Bakılan dava, ... sayılı Kurul kararı ile bu karar kapsamında tesis edilen 26/07/2018 tarihli işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 14. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, kurulu gücü azami bir megavatlık yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisinin lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf faaliyet kapsamında olduğu; uyuşmazlık tarihi itibarıyla yürürlükteki hâli olan üçüncü fıkrasında, lisans alma yükümlülüğünden muaf olan yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten kişilerin ihtiyacının üzerinde ürettiği elektrik enerjisinin sisteme verilmesi hâlinde elektrik enerjisinin son kaynak tedarik şirketince, 10/05/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun'da kaynak türü bazında belirlenen fiyatlardan alınacağı; dördüncü fıkrasında, bu kişilerin sisteme bağlanmasına ilişkin teknik usul ve esaslar ile satışa, başvuru yapılmasına ve denetim yapılmasına ilişkin usul ve esasların Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği kurala bağlanmıştır.
İşlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin 31. maddesinin ondördüncü fıkrasında, kendisine bağlantı anlaşması çağrı mektubu verilen kişiler tarafından, talep edilmesi hâlinde bir defaya mahsus olmak üzere bağlantı anlaşması çağrı mektubunda yer alan kurulu güçten en fazla yüzde on oranında eksiltme yapılabileceği belirtilmiştir.
23/03/2016 tarih ve 29662 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik çerçevesinde uygulamanın nasıl yapılacağına ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı yazısıyla, lisanssız elektrik üretimine ilişkin ilgili mevzuat kapsamında kurulacak üretim tesislerinin koordinat değişikliği taleplerinin bir defaya mahsus olmak üzere ve başvuruya esas parsel içerisinde kalmak kaydıyla teknik değerlendirilmesinin ve Teknik Etkileşim Analizi'nin olumlu olması koşuluyla sonuçlandırılabileceği, bunun dışında her ne sebeple olursa olsun, lisanssız elektrik üretimine ilişkin ilgili mevzuat kapsamında yer değişikliği taleplerinin reddedilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçesini, davacı şirketin lisanssız GES kurmak istediği parsele ait tapu kaydının beyanlar hanesine 08/11/2012 tarihinde 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu'nun 13. maddesi kapsamında şerh konulduğu, söz konusu tapu kaydının incelenmesi sonucunda parselin 3083 sayılı Kanun kapsamında kaldığının anlaşılabileceği, dolayısıyla arazi toplulaştırma çalışmalarının mücbir sebep olarak değerlendirilemeyeceği oluşturmaktadır.
Davalı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun ise, davacı şirketin lisanssız elektrik üretimine ilişkin başvuru tarihi olan 18/09/2015 tarihinden önce toplulaştırmayla ilgili çalışmaların başladığı, bu nedenle davacı şirketçe önlenemeyecek, kaçınılamayacak ve öngörülemeyecek bir hususun bulunmadığından bahisle, toplulaştırma çalışmalarına bağlı olarak yapılan yer değişikliği talebini reddettiği anlaşılmaktadır.
GES kurulması planlanan parselin tapu kaydında kısıtlılık şerhi bulunması ve davacının bu şerhi bilebilecek durumda olması yer değişikliği talebinin reddedilmesini gerektiren bir neden olarak değerlendirilemez. Zira, 3083 sayılı Kanun'un 13. maddesine istinaden tapu kaydına konulan şerh, arazilerin mülkiyet ve zilyetliğinin devir ya da temlik edilemeyeceği, ipotek ve satış vaadine konu olamayacağına ilişkindir. Şerhin hukukî niteliği parselin kullanımına engel teşkil etmediği gibi, temliki tasarrufları kısıtlama süresi yönünden de etkisi geçicidir. Kaldı ki, DSİ 5. Bölge Müdürlüğü'nün 26/04/2019 tarihli yazısıyla, arazi toplulaştırma sahasında davacı şirketin GES kurmasında toplulaştırma projesi açısından sakınca bulunmadığına işaret edilmiştir.
Diğer taraftan, yer değişikliğine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği herhangi bir mevzuat bulunmamaktadır. Bu nedenle, idarece yer değişikliği talepleri incelenirken maddî vakıanın bütün özelliklerinin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Sadece toplulaştırma çalışmaları yapılmasının gerçek veya tüzel kişilerin yer değişikliği taleplerinin gerekçesi olamayacağı şeklindeki yaklaşım, projenin yapılabilirliği araştırılmadan reddedilmesini haklı kılmamaktadır.
Bu itibarla, davacı şirketin projesini gerçekleştireceği parselin tapu kaydında şerh bulunması tek başına yer değişikliği talebinin reddine esas alınamayacağından ve anılan talebin arazi toplulaştırma çalışmaları sonucunda oluşan yeni parsel bakımından değerlendirilerek karar verilmesi gerektiğinden, dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 06/12/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.