Danıştay 2. Daire 2021/4194 Esas 2021/4727 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4194
Karar No : 2021/4727


KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... İnşaat Taahhüt Nakliyat ve Mobilya Sanayi Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU :... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın bozulmasına dair Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 11/04/2016 günlü, E:2015/7500, K:2016/2560 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Trabzon ili, Akçaabat ilçesi, ... mahallesi, ... Sokak, No:... adresinde bulunan mobilya imalatı ve vernik atma atölyesi faaliyet konulu işyerinin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmadığından bahisle 02/03/2012 tarihinde mühürlenerek kapatılmasına ilişkin Akçaabat Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla; İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatına İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca, işyeri açılması için öncelikle ilgili idareye başvuruda bulunulması, açılmak istenen işyeri için gereken asgari şartların (ilgili Yönetmelikte varsa özel şartların) sağlanması ve "işyeri açma ve çalışma ruhsatı" alınması gerektiği, aksi takdirde ruhsatsız faaliyette bulunulan işyerinin kapatılacağı açık olmakla, davacının işyeri açmak isteyen herkes gibi ilgili idareye başvuruda bulunarak "işyeri açma ve çalışma ruhsatı" alması gerektiği halde bu yönde bir başvuruda bulunmadan doğrudan işyerini kullanıma açtığı, tespit edilen yıllar boyunca ruhsatsız olarak faaliyette bulunduğu ve daha evvel de aynı nedenden dolayı kapatıldığı görülmekle, davacının ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olarak ruhsatsız faaliyette bulunduğu ve aksi yönde de bir iddiasının bulunmaması nedeniyle işyerinin mühürlenmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti : Davacının temyiz başvurusu üzerine anılan karar, Danıştay Onyedinci (Kapatılan) Dairesinin 11/04/2016 günlü, E:2015/7500, K:2016/2560 sayılı kararıyla, davacıya ait işyerinin ruhsatsız olarak faaliyette bulunduğundan bahisle faaliyetten men etme yetkisi Akçaabat Belediye Encümenine ait olduğundan, anılan işyerinin ruhsatsız faaliyet gösterdiğinden bahisle dayanağı herhangi bir encümen kararı olmaksızın zabıta elemanları tarafından doğrudan mühürlenmesine ilişkin dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle bozulmuştur.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; Akçabat Kaymakamlığının talebi doğrultusunda mühürleme işleminin yapıldığı, dava konusu işlemden sonra ruhsatsız faaliyetin sonlandırılması üzerine mührün sökülmesine karar verildiği ileri sürülerek, Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Davacı tarafından yasal süre içinde cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabul edilerek, İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararı uyarınca Danıştay Onuncu Dairesine; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen davada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davalı idarenin karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 11/04/2016 günlü, E:2015/7500, K:2016/2560 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE;
2. ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davacı üzerinde bırakılmasına, karar düzeltme giderlerinin ise davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 06/12/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 5.maddesinde, ruhsatın beyana göre tanzim edilmesi, 6. maddesinde, tanzimden bir ay içinde denetimin yapılmaması halinde ilgilinin çalışma ruhsatını almış sayılması, yapılan denetimlerde, mevzuata aykırılık tespit edildiğinde, verilen ruhsatın iptal edilerek işyerinin kapatılması kurala bağlanmıştır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “İşyeri açılması” başlıklı 6. maddesinin birinci fıkrasında; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır. İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz. " hükmü yer almıştır.
İşyerlerinin izinsiz açılması halinde, kapatılarak, faaliyetten men edileceği tartışmasız ise de uyuşmazlığın çözümü için, öncelikle bu işlemleri yapacak yetkili idarelerin, ilgili birimlerinin belirlenmesi gereklidir.
Ruhsat alınmadan açılan, işyerlerinin kapatılması; idarenin, bir yargı kararına gerek olmaksızın, yasaların açıkça verdiği yetkiye dayanarak, idare hukukuna özgü yöntemlerle ve re'sen bir işlemi ile yaptığı uygulama olup, geniş anlamda bir idari yaptırımdır.
13/07/2005 tarih ve 25874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 34. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde,“ Kanunlarda öngörülen cezaları vermek”, encümenin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde açılacak yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek belediyenin yetki ve imtiyazı olduğundan, ruhsatsız açılan bu işyerlerinin kapatılmasının belediyece yapılacağı, yaptırım uygulama yetkisinin belediye encümeninin olduğu anlaşılmaktadır.
Belediye zabıtasının görev ve yetkilerini düzenleyen mevzuatta ise; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun, 51. maddesinde;” Belediye zabıtası, beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevli olup bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygular.” hükmüne yer verilmiştir.
11/04/2007 tarihli ve 26490 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan, Belediye Zabıta Yönetmeliğinin; zabıtanın görevlerini düzenleyen 10. maddesinin; ( 3). bendinde; belediye karar organları tarafından alınmış kararları, emir ve yasakları uygulamak ve sonuçlarını izlemek; (20). bendinde; 14/6/1989 tarihli ve 3572 sayılı İşyeri Açma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun ile 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereğince, işyerinin açma ruhsatı alıp almadığını kontrol etmek, yetkili mercilerce verilen işyeri kapatma cezasını uygulamak ve gereken işlemleri yapmak düzenlemesi yapılmıştır.
İdari kolluk uygulamaları kapsamında belediye zabıtasının yetki ve görevleri bulunduğu tartışmasızdır. Bu kapsamda, belediye zabıtasının denetim yapacağı, tespitleri yaptıktan sonra tutanak tutacağı, bu belgelerin belediye encümenince incelenip, duruma göre ilgili diğer belgelerin bu organca değerlendirileceği, ulaşılan sonuç, işyerinin hukuken ruhsatının bulunmadığı yönünde ise belediye zabıtasınca, verilen karar doğrultusunda uygulama yapacağı açıktır.
Öte yandan; hukuk devleti ilkesi gereği olarak, kamu düzenine ilişkin olarak izleyecek yol mevzuatla belirlendiğinden, önceden düzenlenmiş mevcut mevzuat kurallarını uygulayıp, kamu düzenini bozanlar hakkında gereğini yapmanın ve böylece kamu güvenliğini derhal sağlamanın idarenin görevi olduğunda ise kuşku bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, Trabzon ili, Akçaabat ilçesi, ... mahallesi, ... Sokak, No:... adresinde bulunan mobilya imalatı ve vernik atma atölyesi faaliyet konulu işyerinin, davalı idarenin zabıta görevlileri tarafından ruhsatsız olarak faaliyette bulunduğundan bahisle 24/02/2010 tarihinde mühürlendiği, daha sonra yapılan şikayet doğrultusunda davalı idarenin zabıta görevlilerince yapılan denetimde davacının söz konusu işyerinde mühürleri sökerek ruhsatsız çalışmaya devam ettiğinin 29/02/2012 tarihli ihbarname ile belirlendiği, bu tespite istinaden işyerinin 02/03/2012 tarihinde tekrar mühürlenerek kapatılmasına yönelik işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar verildiği, temyiz incelemesi sonucu kararın bozulduğu, davalı idarenin anılan kararın düzeltilmesini istediği anlaşılmaktadır.
Ruhsatsız faaliyet gösterdiği ileri sürülen işyerinin kapatılması için Belediyenin yetkili organı olan encümen tarafından karar alınması, encümen kararının uygulanmasının ise Belediye zabıta görevlilerince yerine getirilmesi gerekirken; işyerinin doğrudan zabıta ekiplerince mühürlenmesinde hukuki isabet bulunmadığından, davanın reddine ilişkin kararın bozulması yolunda verilen kararın düzeltilmesi isteminin kabulü ile kaldırılması ve yukarıda belirttiğim gerekçeyle İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla aksi yöndeki Daire kararına katılmıyorum.