Danıştay 6. Daire 2020/2022 Esas 2021/13305 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/2022
Karar No : 2021/13305


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı/…
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ: Danıştay Altıncı Dairesinin 28/06/2018 tarihli, E:2014/6710, K:2018/6336 sayılı bozma kararına uyalarak … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara ili, Çankaya ilçesi, … (…) Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaza yönelik olarak 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 9. maddesi uyarınca re'sen onaylanan ve 09.01.2013-07.02.2013 tarihleri arasında askıya çıkarılan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında değişiklik yapılmasına ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararında; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyada yer alan diğer bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu imar plan değişiklikleri ile yol olarak belirlenen alana ilişkin ulaşım ağı ve bağlantılarının bütünlük oluşturacak şekilde planlanması gerektiği, bütüncül olmayan bakış açısıyla parsel bazında planlama yapılmış olmasının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında değişiklik yapılmasına ilişkin dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Temyize konu kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 tarih ve 31643 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden davalının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak belirlenerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Ankara ili, Çankaya ilçesi, … (…) Mahallesi, … ada, … sayılı parsel içinde bulunduğu alana ilişkin 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarih ve … sayılı kararıyla 3194 sayılı İmar Kanununun 9. maddesi uyarınca onaylanarak 09.01.2013-07.02.2013 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, plan değişikliği ile 35 metrelik yolun devamlılığı sağlanarak davacı Orta Doğu Teknik Üniversitesinin mülkiyetinde bulunan ve ODTÜ Mikro Elektro Mekanik Sistemler Araştırma ve Uygulama Merkezi olarak kullanılan uyuşmazlık konusu parselin içinden geçirildiği, davacı tarafından … tarih ve … sayılı dilekçe ile yapılan imar planı değişikliği teklifinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarih ve … sayılı kararı ile reddi üzerine imar planı değişikliğine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun işlem tarihi itibariyle 5. maddesinde, nazım imar planı, varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı ise tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla üretilmiş birer belge niteliğinde olan imar planları mevzuatta ve yargı içtihatlarında yöre halkının sağlığını ve çevreyi korumak, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını, iyi yaşama düzenini, çalışma koşullarını ve güvenliğini sağlamak amacıyla, ülke, bölge ve şehir verilerine göre oturma, çalışma, dinlenme ve ulaşım gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak için varsa kadastro durumu da işlenmiş, onaylı haritaların kopyaları üzerine nazım plan ve uygulama planı olarak düzenlenip onaylanmış metinler olarak tanımlanmaktadır.
Çağdaş bir kentin oluşturulması ve yaşatılması için varlığı zorunlu olan ve kentin bütününe hizmet verecek, kent estetiği ve yaşam kalitesini yükseltici sağlıklı bir çevre oluşturmak amacıyla park, çocuk bahçesi, oyun alanı, günübirlik kullanım alanları, piknik ve rekreasyon alanlarının oluşumu yanında dengeli ve yeterli bir ulaşım ağının varlığı da zorunludur.
İmar planlarında çok büyük bir zorunluluk olmadıkça değişiklik yapılmaması imar planı yapımı aşamasında gözetilecek önemli kriterlerden biridir. Ancak bazı durumların varlığı halinde plan değişikliği yapılması zorunlu ve gerekli olabilir. Bu değişiklikler de genel olarak imar planı uygulamasında ortaya çıkacak sorunları çözücü nitelikte olmalıdır. Arazi kullanış kararlarıyla birlikte oluşturulan ulaşım sisteminde ve bu sistemdeki karayollarının fiziki ve fonksiyonel kademelenmesinde, yol güzergahlarının genişliklerinde ve bunların üzerindeki kavşakların yeri ve geometrik düzenin de ihtiyaç ve sorunlara göre değişiklikler olabilir.
İmar planlarında öngörülen ulaşım sisteminin bir parçası olan imar yollarının güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığının ve diğer yollarla bağlantısının gözönünde bulundurulması zorunludur.
İdare Mahkemesince karara dayanak alınan yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, her ne kadar öneri yolun Ankara’nın şehiriçi ve şehirlerarası trafiğine hizmet veren aksları (… Bulvarı ve … Bulvarı / …) ile yarışarak bu akslara alternatif ve taşıt ağırlıklı bir ulaşım arteri ortaya koyacak olması, MİA olarak öngörülen bu alana motorlu taşıt ile erişimi teşvik edecek olması ve bunun neden olacağı taşıt trafiği ve yoğunluğunun alanın içine çekilecek olması, öngörülen arazi kullanımların inşa sürecinde ve hizmet vermeye başladıktan sonra alana yönelecek trafik yükünün bu yol üzerinden sağlanmasının ara kademe yollarla bağlantı noktalarında trafik yoğunluğu yaratacak, yanısıra trafik tıkanıklığını ve kaza yaşanma riskini artıracak olması, alan kısıtı nedeniyle kesişim ve kavşak alanlarının yeniden düzenlenmesinin gündeme gelecek ve bu konuda yetersizlikler ile karşılaşılacak olması ve güvenlik nedeniyle kamu kurumlarından hizmet almaya gelenlerin araçlarının kamu alanlarındaki otoparklardan yararlanmalarına izin verilmediği dikkate alındığında kapalı ve açık / yeraltı ve yerüstü otopark alanının öngörülmemiş olması gibi nedenler çevre düzeni planlarında MİA olarak öngörülen alanın ulaşım ağı ve bağlantılarının bütüncül olarak yeniden ele alınarak planlanmasını gerekli kıldığı belirtilmiş ise de, planlama alanının Ankara’nın çevre düzeni planlarında öngörülen yeni Merkezi İş Alanı (MİA-4) lejandında kaldığı, bu alandaki kamu kullanımları için E:3,00 değerleri ve yükseklik sınırının serbest olarak belirlendiği, yapı yoğunluğuna bağlı olarak çalışan ve hizmet almaya gelecek nüfusu, dolayısıyla alana yönelen yolculuk talebinin yüksek olduğu, bu yoğun trafiğin planlama alanının 500-800 metre kuzey-güney hattında … Bulvarı ve …Bulvarına (…) yönelerek bu yolların tıkanmasına neden olduğu, kaldı ki, uyuşmazlığa konu yolun Merkezi İş Alanı olarak belirlenen dar ve uzun koridorun ortasından dava konusu parsele kadar geldiği, parselde son bulduğu ancak parsel sonrasında yolun devamlılığının bulunduğu, yolun sadece parselde kesintiye uğradığından gerek MİA alanındaki yoğun nüfus ve buna bağlı trafiğin rahatlatılması gerekse devamlılığı olan yolun dava konusu parselde kesintiye uğramasının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı olacağından dava konusu imar planı değişikliğinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan sözü edilen raporda, yol üzerindeki kesişim noktalarında dönel kavşakların düzenleneceği ancak 2x3 şeritli anayolların üzerinde bu türde kavşak çözümü için ortasında yer alacak dönel kavşak adasının çapının 50,00 metre olması gerektiği, oysa önerilerde bunun için yeterli alan ayrılmadığı belirtilmiş ise de, uyuşmazlığın dönel kavşaklara ilişkin olmadığı, davacıya ait parsel içinden yolun geçirilip geçirilemeyeceğine dair olduğundan bu tespitin dava konusu işlemi kusurlandırmayacağı sonucuna varılmıştır.
Yine raporda, davaya konu olan ve yine meri planlarda sözkonusu bölgedeki yolun 35,00 metre genişliğinde bir anayol kademesinde önerilmesinin bölgede yüksek yoğunluklu öngörülen kentsel işlevlerin yaratacağı ulaşım talebine yanıt olarak otomobil ile erişimi desteklemeye/teşvik etmeye yönelik olduğu, 35,00 metrelik yolun geçirilmesinin gelişimi öngörülen ve Başkent Ankara’nın yeni, çağdaş yüzü olacağı öngörülen bu Merkezi İş Alanı’nın lâstik tekerlekli ve motorlu taşıt ağırlıklı (tamamen motorize) gelişimine neden olacağı ifade edilmiş ise de, hali hazırda 35 metrelik yolun dava konusu parsele kadar olan kısmında yer aldığı ve dava konusunun bu yolun hiçbir şekilde planlanmaması değil, 35 metre yerine daha dar olarak öngörülmesi gerektiği gerekçesiyle açıldığı dikkate alındığında bu tespitte dava konusu işlemi kusurlandırmamaktadır.
Bilirkişi raporundaki "Günümüzde sürdürülebilir şehircilik ve ulaşım planlama ilkeleri; otomobil temelli ulaşım talebine yanıt verecek plan kararları ve düzenlemeler yerine, otomobil ile erişime olan bağımlılığı azaltacak ve bunun yerine kent bütünü ile ilişkisini kuracak hızlı toplu taşıma bağlantıları ile desteklenmeyi, mevcut durumda konut alanlarının bulunduğu ve yeni konut alanlarının da önerildiği bölge içinde ise arazi koşullarının da uygun olduğu yaya ağırlıklı ve bisiklet erişimine olanak sağlayacak yaşanabilir ve çevre dostu ulaşım türlerine yönelik uzun erimli bakış açısı ve plan kararları üretmeyi gerekli kılmaktadır." tespitinin yukarıda açıklanan nedenle dava konusu uyuşmazlıkla ilgili olmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer yandan, rapordaki "dava konusunun da yeraldığı bu alandan yol geçirilmesine ilişkin önerinin uygulanması Heyetimiz tarafından; gerek tüm MİA-4 alanının düzenlenmesinde dikkate alınması gereken çağdaş ilkeler gerek davaya konu ODTÜ Teknoloji Geliştirme Bölgesi alanının parçalanması/bütünlüğünün bozulması açısından şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun bulunmadığı" tespiti yer almakta ise de, parselasyon yapılması aşamasında parselin kullanım bütünlüğü sağlanacağından bu tespit de dava konusu işlemi kusurlandırmamaktadır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince davanın reddine karar verilmesi gerekirken dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu kararda isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemlerin iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 06/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.