Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2191 Esas 2021/2876 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2191
Karar No : 2021/2876

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni iken, koşulları sağlamasına rağmen davacının yurt dışında görevlendirmesinin yapılmamasına ilişkin Milli Eğitim Bakanlığının … tarih ve … sayılı işleminin iptaline, meydana gelen ve gelecek olan maddi zararlarının ve 1.000.000.000,00-TL manevi zararın işlem tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle açılan davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Danıştay İkinci Dairesinin 13/05/2005 tarih ve E:2004/3309, K:2005/1699 sayılı kararı ile onanması ve aynı Dairenin 19/12/2005 tarih ve E:2005/2499, K:2005/4198 sayılı kararı ile karar düzeltme isteminin reddedilmesi üzerine, davacının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapmış olduğu başvurunun kabul edilerek … tarih ve … başvuru numaralı kararı ile tespit edilen hak ihlallerinin (yargılamanın süresi nedeniyle adil yargılanma ile özel hayata saygı hakkının ihlali) ortadan kaldırılması amacıyla yargılamanın yenilenmesi ile dava konusu işlemin iptaline, meydana gelen ve gelecek olan maddi zararlarının ve 1.000,00-TL manevi zararının işlem tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının özel yaşamına ve aile hayatına demokratik toplumun gerekleri dışında müdahale sonucunu doğuran, dolayısıyla kabul edilebilir hukuki bir gerekçeye dayanmayan dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu, öte yandan; dava konusu işlemin hukuka aykırılığı tespit edildiğinden, işlem sebebiyle davacının uğradığı maddi ve manevi zararlarının da karşılanması gerektiği gerekçesiyle, yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne, dava konusu işlemin iptaline, davacı yurt dışında görevlendirilse idi o tarihte elde edeceği maddi haklarının ve 1.000,00-TL manevi tazminatın, ilk davanın açılma tarihi olan 05/01/2001 tarihinden itibaren işleyecek olan yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 23/09/2020 tarih ve E:2020/1463, K:2020/2566 sayılı kararıyla; İdare Mahkemesi kararının yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne, dava konusu işlemin iptaline ve 1.000,00-TL manevi tazminatın, ilk davanın açılma tarihi olan 05/01/2001 tarihinden itibaren işleyecek olan yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine hükmedilmesine yönelik kısmının hukuka uygun; dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan "Türk Cumhuriyetleri ve Türk Topluluklarında Görevlendirilecek Öğretmenler" konulu 04/02/2000 tarih ve 2000/11 sayılı Genelge'nin ilgili hükümlerine yer verilerek, yurt dışı görevine atanabilecek olan davacının, yurt dışı göreve atamasının yapılmamasına yönelik davalı idare işleminin hukuka aykırı bulunarak iptal edilmesi üzerine, bu göreve atanarak görev yapacağı ve en fazla üç yıl olacak görev süresince bu görevin aylığını alacağı açık olduğundan, henüz yurt dışı görevine atanmadığı döneme ilişkin olarak yoksun kaldığı parasal hakların varlığından söz edilemeyeceği sonucuna varıldığı gerekçesiyle maddi tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmının ise hukuka aykırı olduğu sonucuna varılarak, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kısmen onanmasına, kısmen bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; bakılan davada; davacı tarafından talep edilen maddi tazminatın, doğrudan iptal edilen işlemden kaynaklı olduğu, yani hukuka aykırılığı ortaya koyulan dava konusu işlem hiç tesis edilmese idi, davacının talep ettiği maddi hakları zaten elde etmiş olacağı, dolayısıyla doğrudan işlemden kaynaklı olan ve davacı yurt dışında görevlendirilse idi, görevli olacağı süreye tekabül eden maddi haklarının davalı idarece davacıya ödenmesi gerektiği hususunun Mahkemelerinin önceki kararında; "davacı yurt dışında görevlendirilse idi o tarihte elde edeceği maddi haklarının ilk davanın açılma tarihi olan 05/01/2001 tarihinden itibaren işleyecek olan yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine" denilmek suretiyle açıkça ifade edildiği gerekçesi eklenmek suretiyle Daire kararının bozma kısmına uyulmayarak maddi tazminat isteminin kabulü yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; değişen mevzuat hükümleri doğrultusunda davacının yurt dışı görev süresinin beş yıl olacağı, bu görevi süresince kendisine hem yurt içi aylığının hem de yurt dışı aylığının ödeneceği, Mahkeme kararı uyarınca ödeme yapılırsa mükerrer ödemeye ve haksız kazanca sebep olunacağı, ısrar kararının hukuka aykırı olduğu belirtilerek bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni iken, koşulları sağlamasına rağmen yurt dışında görevlendirmesinin yapılmamasına ilişkin Milli Eğitim Bakanlığının … tarih ve …sayılı işleminin iptaline, meydana gelen ve gelecek olan maddi zararlarının ve 1.000.000.000,00-TL manevi zararın işlem tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle açılan davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Danıştay İkinci Dairesinin 13/05/2005 tarih ve E:2004/3309, K:2005/1699 sayılı kararı ile onanması ve aynı Dairenin 19/12/2005 tarih ve E:2005/2499, K:2005/4198 sayılı kararı ile karar düzeltme isteminin reddedilmesi üzerine, davacının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapmış olduğu başvuru kabul edilerek … tarih ve … başvuru numaralı karar ile yargılamanın süresi nedeniyle adil yargılanma ve özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Bunun üzerine yargılamanın yenilenmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa'nın "Yargı yolu" başlıklı 125. maddesinde; idarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu düzenlenmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun, "Yargılamanın yenilenmesi" başlıklı 53. maddesinde ise; "Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir. ...
ı) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya hüküm aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi.
2. Yargılamanın yenilenmesi istekleri esas kararı vermiş olan mahkemece karara bağlanır." hükmü yer almaktadır.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan "Türk Cumhuriyetleri ve Türk Topluluklarında Görevlendirilecek Öğretmenler" konulu 04/02/2000 tarih ve 2000/11 sayılı Genelge'nin, "F-Genel Hükümler" başlıklı bölümünün, 1. maddesinde; "Türk Cumhuriyetleri ve Türk Topluluklarında görevlendirilen öğretmenlerin Türkiye'deki maaş, emeklilik ve diğer özlük hakları kadrosunun bulunduğu kurumunda saklı tutulacak, yurt dışında görev yaptığı sürece de ek olarak her yıl Maliye ve Milli Eğitim Bakanlıklarınca ortaklaşa tespit edilecek miktar kadar yurtdışı ücreti ödenecektir."; 3. maddesinde; "Görevlendirme süresi 3 (üç) yıl olmakla birlikte, öğretim yılının her döneminde ve her yıl sonunda öğretmenin görevine devamı veya yurtiçi göreve çekilmesi yönünde, yurtdışındaki sicil ve disiplin amirlerinden alınan bilgi, belge ve raporlar da dikkate alınarak görev süresi ile ilgili değerlendirme yapılacaktır." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda aktarılan 2000/11 sayılı Genelge hükümleri uyarınca, yurt dışı görevine atanabilecek olan davacının, yurt dışı göreve atamasının yapılmamasına yönelik davalı idare işleminin hukuka aykırı bulunarak iptal edilmesi üzerine, yargı kararının gereği olarak bu göreve atanarak görev yapacağı ve görev süresince bu görevin aylığını alacağı açık olduğundan, yani iptal kararı, davacı yurt dışında görevlendirilerek uygulanacağından, davacının henüz yurt dışı görevine atanmadığı döneme ilişkin olarak yoksun kaldığı parasal hakların varlığından söz edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, maddi tazminat isteminin kabulü yolundaki temyize konu ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Maddi tazminat isteminin kabulü yolundaki … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 06/12/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.