Danıştay 13. Daire 2021/4773 Esas 2021/4197 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2021/4773
Karar No : 2021/4197

DAVACI : ... Kimya Gıda Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : Elektrik Üretim A.Ş.'ye ait ... (...) Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirilmesi kapsamında gerçekleştirilen ihalede irat kaydedilen ve daha sonra yargı kararı uyarınca geri ödenen 100.000 ABD Doları tutarındaki geçici teminatın 20/03/2013-14/02/2018 tarihleri arasındaki döneme isabet eden faizinin hesaplanarak ödenmesi istemiyle 24/11/2020 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davalı idarenin haksız işlemleri nedeniyle nakdi sermayesinden istifade etme ve getirisinden yararlanma hakkının ortadan kaldırıldığı, 100.000 ABD Doları teminatının 20/03/2013-14/02/2018 tarihleri arasında hukuka aykırı bir idari işlemle irat kaydedildiğinin Danıştay kararıyla da sabit olduğu, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un 4/a maddesi uyarınca irat kaydedilen teminatına devlet bankalarınca yabancı para cinsinden vadeli mevduat hesabına uygulanan en yüksek faizin yürütülmesi gerektiği, davalı idarenin cevabi yazısında ihale şartnamesindeki düzenlemeye göre faiz talebinin olamayacağına dair beyanının gerçekleri saptırmaya yönelik olduğu, teminatın iadesi işleminin ana paranın aynen iadesine yönelik bir işlem olduğu, bu tarihte faiz yönünden bir talep veya talebin reddi gibi bir durumun söz konusu olmadığı, faizin ana paranın feri nitelikte bir yan getirisi olup 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 147. maddesi kapsamında zamanaşımı süresine tâbi olduğu, faiz yönünden ilk talebini davalı idareye 24/11/2020 tarihinde ilettiği, genel hükümler nezdinde 14/02/2023 tarihine kadar alacağın talep edilebileceği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Öncelikle usule ilişkin olarak, davanın, teminatın iade edildiği 14/02/2018 tarihinden çok sonraki bir tarihte açıldığından süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği ileri sürülmüş;
Esasa ilişkin olarak ise, Danıştay Onçüncü Dairesi'nce verilen kararda geçici teminatın faizi ile birlikte ödenmesi hususunda herhangi bir ibare bulunmadığı, davacının başvurusunun tüm şartları kabul ederek imzaladığı İhale Şartnamesi'nin 7.2. maddesindeki düzenlemeye göre reddedildiği, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : Davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dava dosyası incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKÎ SÜREÇ :
Dairemizin 2020/2526 esasına kayıtlı dosya ile dava dosyasının birlikte incelenmesinden, Elektrik Üretim A.Ş'ye ait ... (...) Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirmesine ilişkin olarak gerçekleştirilen ihale sonucunda, ... tarih ve ... sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararıyla davacı şirket beşinci sırada teklif veren şirket olarak belirlenmiş, davacı şirkete gönderilen ... tarih ve ... sayılı yazı ile ihalede en yüksek teklifi veren ilk dört teklif sahibininin ihale şartnamesi hükümlerini yerine getirmemesi sebebiyle sözleşmenin imzalanamadığı, işletme hakkı devrinin gerçekleşmesini teminen gerekli işlemlerin tamamlanarak işletme hakkı devri sözleşmesi imzalanması için süre verildiği belirtilmiştir.
Akabinde, davalı idare tarafından ... tarih ve ... sayılı işlem ile davacı şirketin ihaleden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı ihaleye ilişkin olarak vermiş olduğu 100.000 ABD Doları tutarındaki geçici teminatı irat kaydedilmiş, davacı tarafından teminatının akıbetinin sorulması üzerine davalı idarece verilen ... tarih ve ... sayılı cevapla teminatının irat kaydedildiğinin belirtilmesi üzerine davacı tarafından anılan işlemin iptali istemiyle Dairemizin 2020/2526 sayılı esasına kayden dava açılmıştır.
Dairemizin 16/10/2017 tarih ve E:2014/2526, K:2017/2578 sayılı kararıyla teminatın irat kaydedilmesine ilişkin işlemin iptaline ilişkin olarak verilen karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 16/05/2018 tarih ve E:2018/968, K:2018/2412 sayılı kararıyla, anılan kararın kesin olarak onanmasına karar verilmiştir.
Devam eden süreçte davacı tarafından 24/11/2020 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na yapılan başvuruyla, geciçi teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce verilen dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 16/05/2018 tarihinde onanarak kesinleştiği, teminatının 14/02/2018 tarihinde davalı idarece iade edildiği, yaklaşık 4 yıl 11 ay boyunca haksız bir işlem ile teminatının iade edilmeyip irat kaydedilerek parasından istifade etmesinin engellendiği, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un 4/a maddesi uyarınca geçici teminatı için 20/03/2013-14/02/2018 dönemleri arasında devlet bankalarınca vadeli mevduat hesabına uygulanan en yüksek faizin hesaplanarak banka hesabına yatırılması talep edilmiştir.
... tarih ve ... sayılı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı cevabıyla, tüm şartları kabul edilerek imzalanan İhale Şartnamesi'nin 7.2. maddesinde "... Teklif sahipleri, geçici teminatının iadesi sırasında gösterdikleri teminatlar nedeniyle faiz, kazanç kaybı, sebepsiz zenginleşme, masraf, zarar ve sair isim altında hiçbir talepte bulunmayacaklarını kabul ve taahhüt ederler." kuralı bulunduğu, bununla birlikte Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin geçici teminatın iadesine karar verdiği 16/10/2017 tarih ve E:2014/2526, K:2017/2578 sayılı kararında geçici teminatın faizi ile birlikte ödenmesi hususunda bir ibare bulunmadığından teminata ilişkin faizin iadesi talebinin karşılanamadığı belirtilmiştir.
Bunun üzerine davacı vekili tarafından 30/12/2020 tarihinde UYAP üzerinden gönderilen dilekçeyle, anılan işlemin iptali istemiyle ... İdare Mahkemesi'nde dava açılmış, ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla süre aşımı nedeniyle davanın reddine ilişkin verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusu üzerine ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Dairemizin 06/07/2021 tarih ve E:2021/3282, K:2021/2659 sayılı kararıyla, "... uyuşmazlığın, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından özelleştirme kapsam ve programında bulunan hidroelektrik santrallerinin özelleştirilmesini teminen gerçekleştirilen ihale sürecinden kaynaklanması, başka bir ifadeyle özelleştirme uygulamalarına ilişkin olması nedeniyle, 4046 sayılı Kanun'un 27. maddesinin (a) bendi uyarınca davanın görüm ve çözümünün ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'ın görev alanı içinde bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu itibarla, bakılan dava hakkında, görevli yargı yerinin Danıştay olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilerek dava dosyasının Danıştay'a gönderilmesi gerekirken, ilk inceleme sıralamasında daha sonra gelen süre aşımı yönünden dilekçenin incelenmesi suretiyle davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır." gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiş,
... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla davanın görüm ve çözümünün ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'ın görev alanı içinde bulunduğundan davanın görev yönünden reddine karar verilerek dava dosyasının Danıştay'a gönderilmesi gerekirken süre aşımı nedeniyle davanın reddi yolunda verilen kararda hukukî isabet bulunmayarak istinaf başvurusunun kabulüyle İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:.. sayılı kararıyla davanın görev yönünden reddine, dava dosyasının dava konusu uyuşmazlığı çözmeye görevli Danıştay'a gönderilmesine karar verilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
Dava tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan hâliyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinde, Danıştay'da ve idare mahkemelerinde dava açma süresinin kural olarak altmış gün olduğu; 11. maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması hâlinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvurma tarihine kadar geçen sürenin de hesaba katılacağı; 14. maddesinin 3. fıkrasının (e) bendinde, dilekçelerin süre aşımı yönünden inceleneceği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, ilk inceleme üzerine 14. maddenin 3. fıkrasının (e) bendine aykırılık görülmesi hâlinde davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
Bu durumda, geçici teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada Dairemizin 16/10/2017 tarih ve E:2014/2526, K:2017/2578 sayılı kararıyla söz konusu işlemin iptaline karar verilmesi üzerine 14/02/2018 tarihinde davalı idarece geçici teminatının iade edildiğinin davacı tarafından belirtildiği ve Dairemizin anılan kararına karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nca 16/05/2018 tarih ve E:2018/968, K:2018/2412 sayılı kararla, kararın kesin olarak onanmasına karar verilerek 13/09/2018 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiği dikkate alındığında, söz konusu 14/02/2018 ve 13/09/2018 tarihlerinden itibaren 60 günlük dava açma süresinde dava açılması veya başvuruda bulunması gerekirken bu süre geçtikten sonra yapılan 24/11/2020 tarihli başvurunun 30/11/2020 tarihinde davalı idarece reddi üzerine 30/12/2020 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenme imkânı bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 15/1-b maddesi uyarınca DAVANIN SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Fazladan ödenen ...-TL harcın istemi hâlinde davacıya iadesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 07/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.