Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/1589 Esas 2022/2228 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : Alanya 1. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılardan ... vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin davalı ... ... 13. Bölge Müdürlüğüne bağlı olarak davalı şirket tarafından yapılmakta olan ... yol yapımı inşaatında 15.12.2013-03.07.2017 tarihleri arasında silindir operatörlüğü yaptığını, iş akdinin haksız ve sebepsiz bir biçimde sonlandırıldığını, hizmet süresi boyunca fazla çalışma yaptırılmasına karşın ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti alacağı, ödenmeyen maaş alacağı, fazla mesai alacağı, hafta tatili alacağı, ulusal bayram ve genel tatil alacağı ile asgari geçim indirimi alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar Cevaplarının Özeti:
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, ... yol yapım inşaatı işinin ihale sonucu, 08.01.2013 tarihinde idare ile davalı/yüklenici firma ... İnşaat Güvenlik Sis. A.Ş. arasında sözleşme akdedildiğini, sözleşme akdedilen firmanın çalışanlarını kendisinin seçtiğini, idarenin sadece işin sözleşmeye uygun yürütülüp yürütülmediğini denetlediğini, davacının davalı yüklenici firma tarafından istihdam edildiğini, asıl işverenin ... İnşaat Güvenlik Sis. A.Ş. olduğunu, idarenin ancak ihale makamı olarak nitelenebileceğini, ihbar ve kıdem tazminatı ile kullanılmayan izinler nedeniyle sorumlu olmadığını, davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını beyan ederek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... İnşaat Güvenlik Sis. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde, iş akdinin feshine ilişkin iddiaların yerinde olmadığını, davacının iş akdini haksız olarak kendisinin feshettiğini, fazla mesai ücreti alacağı bulunmadığı gibi iddia edilen çalışma saatlerinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, işyerinde resmi ve dini bayramlarda çalışma olmadığını ve işçilere hafta tatili kullandırıldığını, ücret ve asgari geçim indirimine ilişkin alacaklarının eksiksiz ödendiğini, davacının hak ettiği yıllık izinlerini kullandığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, yapılan yargılama sonucunda toplanan delillere ve bilirkişi raporlarına dayanılarak, yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Karar, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, taraflar arasındaki sözleşmeye, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-İhale makamının işçilik alacaklarından sorumluluğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 36. maddesinde, “Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar; asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hak edişlerinden öderler” şeklinde kurala yer verilmiştir. Bu düzenlemeye göre ihale makamı, işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmek durumundadır. Yapılacak olan kontrol ya da işçinin başvurusu üzerine ödenmeyen ücretlerin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, belli şartlarla ihale makamının sorumluluğu söz konusu olur. İhale makamının yapmış olduğu ilan üzerine işçilerin başvuruda bulunmamış olmaları, kamu kurumunun anılan madde kapsamındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, işçilerin her hak ediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmeyeceği öngörülmüştür. Maddede sözü edilen ücret her hak ediş dönemi için “en fazla üç aylık temel ücret” olarak değerlendirilmelidir. Yine ihale makamının ihbar ve kıdem tazminatı ile kullandırılmayan izinler sebebiyle herhangi bir sorumluluğu söz konusu değildir.
İhale makamı olan kamu kurumunun, her hak ediş dönemine ilişkin en fazla üç aylık ücretten sorumluluğu, Yasadan doğan bir sorumluluktur. İşverenle ihale makamının birlikte dava edilmesi durumunda, müştereken müteselsilen sorumluluğa dair karar verilmelidir. İhale makamının tek başına dava edildiği durumlarda, işçinin mükerrer yararlanmasını önlemek için işverence sözü edilen ücretlerin ödenip ödenmediği araştırılmalıdır.
Dairemizin kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre, anahtar teslimi suretiyle ihale edilen işlerde, kamu makamlarının fazla çalışma, hafta tatili ile bayram ve genel tatili alacakları yönlerinden sorumluluğu bulunmamaktadır. (Yargıtay 9. H.D. 19.1.2010 gün 2009/12074 E, 2010/378 K.).
Somut olayda; davacı işçi 15.12.2013 tarihinde davalı şirket tarafından yapılmakta olan ... yol yapım inşaatı işinde silindir operatörü olarak işe başladığını, 03.07.2017 tarihine kadar aralıksız olarak çalıştığını ileri sürerek davaya konu işçilik alacaklarını talep etmiştir. Dosya içeriğinden, davalı ...'nün ... 5. Bl. Hd. Yolu (Takriben km:26+000+64+400 kesimine ait) toprak işleri, sanat yapıları ve BSK üstyapı işleri inşaatı işini ihale ile diğer davalı ... İnşaat Güvenlik Sistemleri A.Ş. firmasına verdiği ve davacı işçinin de ihale konusu iş kapsamında çalıştığı anlaşılmaktadır. Yukarıda belirtilen açıklamalar karşısında, tüm dosya kapsamı ihale konusu iş ile birlikte değerlendirildiğinde, davalı ...’nün ihale makamı olduğu gözetilmeksizin yanılgılı değerlendirme sonucu verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 23.02.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.