Danıştay 8. Daire 2017/617 Esas 2021/6014 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/617
Karar No : 2021/6014


Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : … Entegre Et Gıda ve Tarım Ürünleri San. Tic. A.Ş.
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davalı) : … Valiliği
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …

Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Balıkesir il mera komisyonunun … tarih ve … sayılı kararının 1. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, gerek kanun ve gerekse de yönetmelik hükmünde yurt içinde yetiştirilen ve satışı yapılan büyükbaş ve küçükbaş canlı hayvanların satış bedellerinin binde biri oranında alınacak payın satıcıdan alınacağının açıkça düzenlendiği, tahsil edilecek binde birlik payın da mezbaha ve kesimhanelerce kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilmesinin kanun ve yönetmelik hükmü uyarınca olanaklı olduğu anlaşıldığından, mera gelir kesintilerinin, Komisyonca belirlenen ve mezbahalara teslim edilen seri ve sıra numaralı ve üzerinde il müdürlüğünün mührü basılı, üç eş nüshalı otokopili makbuzlar kullanılmak suretiyle büyük veya küçükbaş hayvanları kesime getiren satıcıdan, kesim işleminin gerçekleştiği mezbaha ve kesimhanelerce mera gelir hesabına yatırılmak suretiyle kararda belirtilen usullerle tahsil edilmesine ilişkin dava konusu işlemde mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
4342 sayılı Mera Kanunu'nun "Mali Hükümler" başlıklı 30. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan halinde,
"(...)
a) (Mülga: 6/6/2002-4760/18 md.)
b) Bu Kanuna göre otlatma amacıyla kiraya verilen mera, yaylak ve kışlaklardan yönetmelikte belirtilen usule göre alınacak ücretler,
c) Üreticilerden satın alınan sütün satın alma bedelinin binde 1’i oranında, süt işleyen kuruluşlarca yapılacak kesinti,
d) Yurt içinde yetiştirilen ve satışı yapılan büyük ve küçükbaş canlı hayvanların satış bedellerinin binde 1’i oranında satıcılarından alınacak pay,
e) (Değişik: 27/5/2004-5178/4 md.) Tahsis amacı değişikliği talebinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerden, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (e), (f), (g) bentleri ve vakıf meraları ile toprak muhafaza, sel ve taşkın kontrolü amacıyla yapılacak her türlü ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları ilgili tahsis amacı değişiklikleri hariç, tahsis amacı değiştirilen mera, yaylak ve kışlaklardan elde olunacak yirmi yıllık ot geliri esas alınarak, komisyonca tespit edilerek alınacak ücret,
f) Yayla turizmi amacıyla 20 nci madde çerçevesinde verilecek yapı izinlerinden valiliklerce tespit edilecek miktarda alınan yapı ruhsat ücretleri ile bu yerlerin yıllık kira bedelleri,
g) Her türlü bağış ve yardımlar,
(Değişik son paragraf: 14/7/2004-5217/10 md.) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarlar bütçeye gelir kaydedilir.
Bu maddede belirtilen gelirler, tahsilatın yapıldığı tarihi takip eden ayın 15’ine kadar saymanlık hesabına yatırılır ve gelirlerin tahsilatında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
(Değişik son fıkra: 14/7/2004-5217/10 md.) Bu madde uyarınca yapılacak tahsilata ilişkin usul ve esaslar ile ödenecek huzur hakları Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.
19/12/2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Mera Kanunu'nun 30 uncu Maddesi Gereğince Yapılacak Tahsilatlar ile Ödenecek Huzur Haklarına İlişkin Yönetmelik'in 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde ise,
"c) Yurt içinde yetiştirilen ve satışı yapılan büyükbaş ve küçükbaş canlı hayvanların satış bedellerinin binde biri oranında satıcıdan alınacak pay;
1) Bakanlık il ve ilçe müdürlüklerince görevlendirilecek muhasebe yetkilisi mutemetlerince tahsil edilerek, tahsilatın yapıldığı gün veya en geç takip eden iş günü içerisinde bankaya yatırılır.
2) Özel ve kamuya ait kesimhane ve mezbahalarda yapılacak kesintiler komisyonların belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde tahsil edilerek, tahsil edildikleri tarihi izleyen ayın onbeşine kadar bankaya yatırılır ve dekontun bir örneği Bakanlığa gönderilir.
3) Hayvan satışı yapılan pazarlarda satışı yapılan hayvanlardan, yapılacak kesintiler, belediyelerce tahsil edilerek, tahsil edildikleri tarihi izleyen ayın onbeşine kadar bankaya yatırılır ve dekontun bir örneği Bakanlığa gönderilir.
4) Borsada satışı yapılan canlı hayvanlardan yapılacak kesintiler, borsa görevlileri tarafından kendi usulüne uygun tahsil edilerek, tahsil edildikleri tarihi izleyen ayın onbeşine kadar bankaya yatırılır ve dekontun bir örneği Bakanlığa bildirilir." kuralı yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, Mera Kanununun 30 uncu Maddesi Gereğince Yapılacak Tahsilatlar ile Ödenecek Huzur Haklarına İlişkin Yönetmelik'in 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin 2 numaralı alt bendi uyarınca, Balıkesir il mera komisyonunca alınan 13/06/2014 tarih ve 804 sayılı kararın 1. maddesiyle, özel ve kamuya ait kesimhane ve mezbahalarda yapılacak kesintilere ilişkin usul ve esasların belirlenerek davacı şirkete de tebliğ edildiği, hayvan kesim işleri yapan davacı şirket tarafından, söz konusu karara karşı yapılan itirazın cevap verilmeyerek zımnen reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Mera Kanununun 30 uncu Maddesi Gereğince Yapılacak Tahsilatlar ile Ödenecek Huzur Haklarına İlişkin Yönetmelik'in 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin, 2 numaralı alt bendinin ve bu bent uyarınca tesis edilen bireysel işlemin iptali istemiyle açılan davada Dairemizin 01/06/2021 tarih ve E:2017/683, K:2021/2802 sayılı kararıyla "(...) dava konusu edilen düzenlemenin esasen 4342 sayılı Kanunun 30. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde bulunan ve yukarıda ayrıntısı belirtilen payın tahsilat yöntemlerinden biri olduğu, anılan madde ile tahsil edilecek yeni bir payın düzenlenmediği, ancak, Mera Kanunu’nun 30. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi, 18/01/2019 tarih ve 30659 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7161 sayılı Kanunun 24. maddesiyle ile yürürlükten kaldırılmış olup, davalı Bakanlık tarafından da dava konusu bu bedelin artık tahsil edilmediğinin belirtildiği, bu durumda, dava konusu Yönetmelik maddesinin dayanaksız kaldığı anlaşıldığından, dayanağı kalmayan düzenleyici işlemin iptali gerektiği sonucuna varıldığı" gerekçesiyle düzenleyici işlemin iptaline karar verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, dava konusu il mera komisyonu kararının 1. maddesinin, Mera Kanununun 30 uncu Maddesi Gereğince Yapılacak Tahsilatlar ile Ödenecek Huzur Haklarına İlişkin Yönetmelik'in 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin 2 numaralı alt bendi uyarınca tesis edildiği, başka bir ifadeyle anılan maddeyle komisyonlara verilen yetkiye dayanılarak özel ve kamuya ait kesimhane ve mezbahalarda yapılacak kesintilere ilişkin usul ve esasların belirlendiği görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu işlemin dayanağını oluşturan Yönetmelik maddesinin Dairemizin ayrıntısı yukarıda yer alan kararıyla iptal edilmesi karşısında, oluşan yeni hukuki duruma göre İdare Mahkemesince tekrar değerlendirme yapılarak bir karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 07/12/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.