Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/1211 Esas 2022/2351 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 29. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : TAZMİNAT

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 28. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalıya bağlı Kütahya araç bakım vagon servis şefliğinde işçi olarak çalıştığını, ... Sendikası üyesi olduğunu, merii işletme toplu iş sözleşmesinin 51. maddesindeki belirtilen işler ve muadil iş yerlerinde çalışan işçilerin saat ücretlerinin %16 zamlı olarak ödendiğini, davacının işçi olarak çalıştığını, davalının eleman eksikliği vs. nedenlerle davacıyı çoğu zaman katener tamir ve bakım işlerinde bazen de yüksek gerilim altında yol bakım ve onarım işlerinde çalıştırdığını, davacının fiilen yaptığı işlerden ötürü 27. Dönem toplu iş sözleşmesinin 51. maddesinde öngörülen tazminata hak kazandığını, davacının saat ücretinin %16 zamlı olarak ödemek yerine yaptığı işle ilgisi bulunmayan %14 oranında ödediğini ileri sürerek fark tazminat alacaklarının tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının toplu iş sözleşmesi 51/e maddesinde sayılan işleri yapmadığını, davacıya toplu iş sözleşmesinin 51/3 maddesi uyarınca %14 oranında ödeme yapıldığını, katener tamir ve bakım işi ile yol bakım ve tamir işinin, tren işletmeciliği yapmakla görevli olan davalı şirket tarafından dahi yapılmadığı, bu işleri alt yapı işletmecisi olan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün yaptığını belirterek davanın reddini savunmuştur.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu :
Karar süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Taraflar arasında, davacının fiilen yaptığı iş ve 26, 27 ve 28. Dönem Toplu İş Sözleşmelerinin 51/1. maddesine göre saat ücretinin %16’ sı tutarında tazminata hak kazanıp kazanmadığı hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Toplu iş sözleşmesinin tehlikeli, ağır ve yıpratıcı işler tazminatı başlıklı 51. maddesinin 1. bendinde yıllık ücretli izin, ücretsiz izin ve raporlu günlerde ödenmemek, kazanılmış hak sayılmamak ve başkaca ödemeyi etkilememek kaydıyla aşağıda belirtilen işyerlerinde ve işlerde çalışan işçilere saatlik ücretlerinden ayrı olarak, emek zammı dahil saat ücretinin %16’sı tutarında brüt tazminat ödeneceği belirtildikten sonra alt bentlerinde de sayılan işlerde çalışanların bu tazminatı almaya hak kazanacağı düzenlenmiştir.
Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının işçi olduğunu, davalının eleman eksikliği ve sair nedenlerle işçiyi çoğu zaman katener tamir ve bakım işlerinde çalıştırdığını bazen de yüksek gerilim altında yol bakım ve tamir işlerinde çalıştırdığını, davacının fiilen yaptığı işin toplu iş sözleşmesinin 51/1-e maddesindeki işlerden olduğunu ileri sürerek tazminat talebinde bulunmuş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Toplu İş Sözleşmesinin 51/1-e maddesine göre; trafo merkezleri, katener ve elektrikli sinyalizasyon tamir ve bakım işlerinde, elektrikli tren depolarında, banliyö hattı elektrikli trenlerdeki temizlik işlerinde, banliyö hattı elektrik işlerinde, haberleşme havai hat ve kablo işlerinde ve yüksek gerilim altında yapılan yol bakım ve tamir işlerinde çalışanlara saatlik ücretlerinden ayrı olarak saat ücretinin %16’sı tutarında tazminat ödeneceği düzenlenmiştir.
Yargılama sırasında yapılan keşif sonucunda alınan bilirkişi raporunda, davacının vagon teknisyeni ve revizör olarak görev yaptığı ve katener hattının bulunduğu yol üzerinde istasyona yaklaşan tüm yolcu ve yük trenlerinin her iki tarafından gözle kontrollerini yaptığı, davacının fiili olarak yaptığı işin bir bölümünün katener hattı üzerinde olduğu, katener hattı üzerinde tamir ve bakım işleri yapmadığı fakat vagonlarda arıza, hasar veya trafiğe engel bir durum olup olmadığını gözle kontrol ettiği, sonuç olarak mesaisinin bir bölümünü katener/yüksek gerilim hattında, yüksek gerilim altında yaptığı belirtilmiştir. Dinlenen davacı tanıkları da davacının bizzat katenerin tamir bakımında ya da yüksek bakım hattındaki yol bakım işinde çalışmadığını beyan etmişlerdir. Mahallinde yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporu ve tanık beyanlarına göre davacı fiilen katener tamir ve bakımı işi ile yüksek gerilim altında yapılan yol bakım ve tamir işlerinde çalıştığını kanıtlayamamıştır.
Bilirkişi raporunda, davacının katener altında çalıştığı ve yaptığı işin toplu iş sözleşmesinin 51. maddesinin e bendinde sayılan işlerden olduğu belirtilmişse de 51. maddenin e bendinde katener altında çalışmanın yeterli olmadığı, katener ve elektrikli sinyalizasyon tamir ve bakım işlerinde ya da yüksek gerilim altında yapılan yol bakım ve tamir işlerinde çalışması gerektiği anlaşılmaktadır. Ayrıca bilirkişi raporundaki tespitlerden, davacının mesaisinin sadece bir bölümünü katener hattında geçirdiği ve fiilen yaptığı işlerin toplu iş sözleşmesinin 51/1. maddesinde sayılan asli işlerden olmadığı görülmektedir.
Dosya kapsamına göre yapılan değerlendirme sonucunda davacının toplu iş sözleşmesinin 51. maddesinde düzenlenen tehlikeli, ağır ve yıpratıcı işler tazminatından yararlanamayacağının anlaşılmasına göre davanın reddi gerekirken kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3- Diğer yandan, davalı harçtan muaf olmamasına rağmen hüküm kısmında harçtan muaf tutulması da hatalı olmuştur.
SONUÇ:
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.02.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.