Danıştay 6. Daire 2019/11796 Esas 2021/13424 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11796
Karar No : 2021/13424

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …İnşaat Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … ada, … parsel sayılı taşınmaza izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 152.925,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali talep edilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K: … sayılı kararında; dava konusu işleme dayanak oluşturan 23/02/2017 tarihli tutanakta, hafriyatın kim tarafından döküldüğü yönünde bir saptama bulunmadığı, araç sürücüsünün kim olduğunun da belirtilmediği ve sürücüsünün imzadan imtina ettiği, dolayısıyla olayı tespit eden tutanağın yetersiz olduğu ve davacı şirkete ait olaya karışan aracın dava dışı şirkete kiraya verildiğine dair sözleşme ile dava dışı kiracı şirketin de Esenyurt Belediye Başkanlığı ile yol yapım ihalesi neticesinde imzalanan sözleşme dikkate alındığında, söz konusu alana davacı şirket tarafından inşaat hafriyatı döküldüğü davalı idarece somut ve açık bir şekilde ortaya konulmadığı, verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Temyize konu kararda; faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/mahallin en büyük mülki amirine başvurarak gerekli izinleri almakla yükümlü oldukları, izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi veya kuruma muafiyet tanınmadığı, hafriyat dökümünün, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla imzalanan ve çevreyi kirletme sonucunu doğurmayan bir sözleşme (yol yapım ihalesi neticesinde imzalanan sözleşme gibi) kapsamında olması durumunda dahi, yetkili belediyesinden gerekli izinlerin alınmasının zorunlu olduğu, uyuşmazlık konusu olayda ise, davacı tarafından, Esenyurt Belediye Başkanlığı ile başka bir firma arasında yol yapım çalışması amacıyla yapılan sözleşme sonrasında bahse konu aracın dava dışı müteahhit firmaya kiralandığı dolayısıyla davacı şirkete cezai sorumluluk yüklenemiyeceği belirtilmiş ise de, yetkili idarelerce döküm alanı olarak belirlenen yerler dışında hafriyat dökümü yapılmasının mümkün olmadığı, bu durumda; hakkında herhangi bir döküm izni olmayan alana izinsiz olarak dökülen hafriyat nedeniyle verilen idari para cezasında hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmediğinden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mülkiyetlerinde bulunan ve davaya konu hafriyat toprağı döktüğü tespit edilen aracın, Esenyurt Belediye Başkanlığı tarafından ihale edilen işler kapsamında çalıştırılmak üzere dava dışı …Madencilik İnş. Tic. ve San. A.Ş.'ye kiralandığı ve yapılan dökümün ise anılan iş kapsamında yürütülen yol kot seviyesinin düzeltilmesi amacıyla yapıldığı, hafriyat toprağı bertaraf amacını taşımadığı, çevreyi kirletici niteliği olmayan, bilakis çevreyi düzenlemeye ve güzelleştirmeye yönelik, Çevre Kanunu ve Hafriyat Yönetmeliği kapsamına girmeyen bir faaliyet olduğu, bu nedenle dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … ada, … parsel sayılı taşınmaza izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve …sayılı işlemiyle 152.925,00 TL para cezası verilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade edeceği, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.", hükümlerine yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirket tarafından, dava konusu para cezasının verilmesine neden olan hafriyat toprağı dökme eyleminin gerçekleştirildiği … plakalı aracın, dava dışı … Madencilik İnş. Tic. ve San. A.Ş. unvanlı şirkete, Esenyurt Belediye Başkanlığı'nca ihale edilmiş bulunan … ihale kayıt numaralı "Esenyurt Genelinde Yol, Asfalt, Bakım Onarım ve Kışla Mücadele Yapımı İşi"nde kullanılmak üzere kiraya verildiği ve dava konusu işlemin dayanağı olan 23/02/2017 tarihli denetim tutanağının, … plakalı kamyon tarafından bu faaliyetlere ilişkin döküm yapıldığı esnada düzenlendiği iddia edilmiştir.
Döküm faaliyetinin gerçekleştirildiği hususunda duraksama bulunmayan aracın davacı şirket adına kayıtlı olduğu ve … Madencilik İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye hafriyat toprağı taşımak üzere adi yazılı sözleşme ile kiralandığı, uyuşmazlığa konu döküm esnasında tanzim edilen tutanağa göre ise denetim elemanlarına bu hususta herhangi bir bilgi ve belge ibraz edilmediği, denetim elemanlarınca tespit edilen araç plakasından başkaca bir ayırt edici unsur olmaması ve trafik tescil kaydında da aracın kiralandığına ilişkin bir kaydın bulunmaması nedeniyle, idari para cezasının araç plakasına göre belirlenen araç sahibi davacıya verildiği anlaşılmıştır.
Cezaların şahsiliği ilkesi gereğince ise, idari para cezasına konu olan fiil kim tarafından işlenmiş ise, ceza sorumluluğunun da o kişiye ait olması gerekmektedir. Bununla birlikte; her zaman düzenlenebilir nitelikte olan ve sadece taraflar arasında imzalanan, resmi bir şekilde olmayan ve resmi kurumlara ibraz edilmeyen sözleşmenin idare tarafından bilinmesine olanak bulunmamaktadır. Sözleşmenin, adi yazılı şekilde düzenlenmiş olması, geçerliliğini ortadan kaldırmamakla birlikte; araç sürücüsü tarafından denetim elemanlarına herhangi bir bilgi ve belge ibraz edilmemesi nedeniyle, sözleşmenin tarafı olmayan idarenin, idari para cezasını kiracıya (aracı işleten sıfatıyla) verebilmesi, taraflar arasında düzenlenen ve resmi kurumlara ibraz edilen noter onaylı bir araç kiralama sözleşmesi veya noterlikçe düzenlenen finansal kiralama sözleşmesinde olduğu gibi özel siciline kaydedilmiş olması halinde mümkündür.
Bu durumda, davacıya ait kamyonun "Esenyurt Genelinde Yol, Asfalt, Bakım Onarım ve Kışla Mücadele Yapımı İşi"nde kullanıldığının ispatlanamadığı, 23/02/2017 tarihli denetim tutanağı ve eki fotoğraflarla davacı şirkete ait araç tarafından, 2874 sayılı Çevre Kanunu ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine aykırı şekilde hafriyat toprağı döküldüğü sabit olup, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, davanın reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararın kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 07/12/2021 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının aynen onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyoruz.