Danıştay 6. Daire 2019/12896 Esas 2021/13425 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12896
Karar No : 2021/13425

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Madencilik İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak sonuna izinsiz hafriyat toprağı döküldüğü ve yapılan dökümlerin dere yatağını daralttığından bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 147.285,00 TL para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali talep edilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K: ... sayılı kararında; söz konusu döküm işinin davacı şirket ile Esenyurt Belediye Başkanlığı arasında imzalanan "Esenyurt Genelinde Yol, Asfalt, Bakım Onarım ve Kışla Mücadele Yapımı İşi" kapsamında olduğu belirtilmiş ise de, Esenyurt İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak'ta yapılacak işlerin bu sözleşme kapsamında olduğu, dökümün ise adı geçen sokağın sonunda bulunan ve anılan sözleşme kapsamında yer almayan dere yatağına yapıldığı, dere yatağının anılan sözleşme kapsamında izinli alanlardan olmadığı, dökümün dere yatağına yapıldığı hususu sabit olan olayda, dere ıslahı çalışmasına yönelik herhangi bir iznin de bulunmadığı, bu nedenle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Temyize konu kararda; faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/mahallin en büyük mülki amirine başvurarak gerekli izinleri almakla yükümlü oldukları, izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi veya kuruma muafiyet tanınmadığı, hafriyat dökümünün, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla imzalanan ve çevreyi kirletme sonucunu doğurmayan bir sözleşme (yol yapım ihalesi neticesinde imzalanan sözleşme gibi) kapsamında olması durumunda dahi, yetkili belediyesinden gerekli izinlerin alınmasının zorunlu olduğu, bu durumda, izinsiz olarak hafriyat döktüğü sabit görülen davacı şirket hakkında verilen dava konusu para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, bu gerekçeyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davaya konu para cezasına dayanak gösterilen dökümün İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile ... İnşaat San. Turz. ve Tic. AŞ - ... İnşaat A.Ş. Ortaklığı arasında imzalanan "İstanbul Geneli Yol, Kavşak ve Altyapı İnşaatı" kapsamında yapıldığı, davacı şirketin bu faaliyette taşeron firma olarak yer aldığı, bu nedenle hafriyat toprağı bertaraf amacını taşımadığı, çevreyi kirletici niteliği olmayan, bilakis çevreyi düzenlemeye ve güzelleştirmeye yönelik, Çevre Kanunu ve Hafriyat Yönetmeliği kapsamına girmeyen bir faaliyet olduğu, bu nedenle dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak sonuna izinsiz hafriyat toprağı döküldüğü ve yapılan dökümlerin dere yatağını daralttığından bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi ile davacı şirkete 147.285,00 TL para cezası verilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade edeceği, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.", hükümlerine yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda ver verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökmelerinin yasaklandığı ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin Büyükşehir Belediyesinden alınması yükümlülüğünün olduğu anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, 2872 sayılı Çevre Kanununun ihlal edilip edilmediği ve ilgilisine idari para cezası verilip verilmeyeceği değerlendirmesi yapılırken, söz konusu faaliyetin bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine yönelik olup olmadığının ve çevreyi kirletme sonucunu doğurup doğurmadığının bu faaliyetle sınırlı olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak sonunda bulunan dere yatağına hafriyat toprağı döküldüğü hususunda tereddüt bulunmadığı ve döküm işinde kullanılan aracın da davacı şirket adına kayıtlı olduğu, dava dilekçesinde ise bu durumunun aksi iddia edilmediği gibi söz konusu döküm işinin kamu kurumundan alınan ihale sonucu üstlenilen yol yapım çalışması kapsamında yapıldığının belirtildiği, davacı şirket ile dava dışı Esenyurt Belediye Başkanlığı arasında ise ... ihale kayıt numaralı "Esenyurt İlçesi içerisinde muhtelif cadde ve sokaklarda" yol yapım çalışmasına dair "Esenyurt Genelinde Yol, Asfalt, Bakım ve Onarım ve Kışla Mücadele Yapımı İşi" sözleşmesinin imzalandığı, sözleşmeye göre Esenyurt İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak ile ilgili aşınma asfalt çalışmasının yapıldığı, anılan sözleşme kapsamında dere ıslah çalışmasına dair hiçbir hükmün bulunmadığı anlaşılmıştır.
Dava konusu işleme dayanak olan çevre denetim tutanaklarının incelenmesinden ise; 25/10/2016 tarihinde Trakya Zabıta Amirliği tarafından düzenlenen çevre denetim tutanağında, Esenyurt İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak'ın sonunda bulunan dere yatağına dışarıdan getirilen moloz, asfalt kırığı ve kaldırım taşı gibi hafriyat atıklarının döküldüğünün tespit edildiği ve firma yetkilisi tarafından "söz konusu dökümün İlçe Belediyesinin bilgisi dahilinde bağlantı yolu çalışması kapsamında yapıldığının" beyan edildiği, belirtilmiş, 02/12/2016 tarihli çevre denetim tutanağında ise, Esenyurt İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak'ın sonunda bulunan dere yatağına dışarıdan getirilen hafriyat toprağının izinsiz olarak döküldüğü, yapılan dökümlerin dere yatağını daralttığı, bu durumun yoğun yağış oluştuğunda can ve mal kaybına sebep olabileceği, belirtilmiştir.
Bu durumda; davacı tarafından daha sonradan her ne kadar olaya konu hafriyat toprağı dökümlerinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile ... İnşaat San. Turz. ve Tic. A.Ş. - ... İnşaat A.Ş. Ortaklığı arasında imzalanan "İstanbul Geneli Yol, Kavşak ve Altyapı İnşaatı" kapsamında yapıldığı iddia edilmişse de, dava dilekçesindeki beyanlar ve dava konusu işleme dayanak alınan çevre denetim tutanakları dikkate alındığında, söz konusu hafriyat toprağı dökümlerinin anılan sözleşme ile ilgisinin bulunmadığı ve davacı şirket ile dava dışı Esenyurt Belediye Başkanlığı arasında imzalanan "Esenyurt Genelinde Yol, Asfalt, Bakım ve Onarım ve Kışla Mücadele Yapımı İşi" kapsamında da yer almadığı, davacıya ait araç tarafından 2874 sayılı Çevre Kanunu ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine aykırı şekilde hafriyat toprağı döküldüğü sabit olup, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, istinaf talebinin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 07/12/2021 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının aynen onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyoruz.