10. Hukuk Dairesi 2010/10849 E. , 2012/749 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece ilamında belirtildiği şekilde, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Yasanın Geçici 7.maddesi kapsamında uygulama alanı bulan 506 sayılı Yasanın 79/10 maddesidir.
506 sayılı Yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve feragat edilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi karşısında, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğunun gözetilmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacı, davalı ... nezdinde 1986 yılında işe girip, 2006 yılının Mart ayında iş kazası geçirene kadar işçi olarak çalıştığını, çalışmalarının Kuruma bildirilmediğini belirterek, sigortalı çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı ... cevap vermemiş, davalı ... vekili, fiili çalışma olgusunun araştırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, davacının ilk bildiriminin yapıldığı 01.04.1996 tarihinden, 11.03.2006 tarihine kadar geçen sigortalı çalışmalarının tespitine karar verilmiştir.
Davacının çalışmalarının geçtiğini iddia ettiği işyeri, kamu kuruluşu niteliğinde olup, bu tip işyerlerinde çalışma ve ücret ödemelerinin kayıtlara geçmesi asıldır. Ancak, davacının ilk olarak bildiriminin müfettiş tespitine dayalı olarak yapıldığı ve 01.04.1996 – 15.10.1996 tarihleri arasında 164 günlük sigortalı hizmetlerinin Kuruma bildirildiği, davacı tanıklarının ise, davacının uzun yıllardır davalı ..."de çalıştığını, iş kazası geçirdikten sonra çalışamadığını belirttikleri, Mardin Devlet Hastanesinin raporuna göre; davacının, 15.03.2006 – 20.03.2006 tarihleri arasında yatarak tedavi görmüş olduğu anlaşılmaktadır.
Davanın kabulüne ilişkin kararın eksik incelemeye dayandığı anlaşılmıştır. Davalı işverenin tespiti istenen süre için dönem bordrolarının celbi ile, bordro tanıklarının belirlenmesi, bordro tanıklarının bulunmaması durumunda bu süre içinde belediyede çalışan veya belediye meclislerinde görev alan kişilerin belirlenerek bilgilerine başvurulması, çalışan işçilere ücret ödemelerinin ne şekilde yapıldığının, yine, bu kadar uzun süreyi kapsayan dönem içinde sigortasız çalıştırılmaları nedeniyle kendilerinin veya hak sahiplerinin hastalanmaları durumunda ne şekilde tedavi edildiklerinin ve iş kazası geçirilmiş ise işveren Belediye tarafından 506 sayılı Yasanın 27.maddesi uyarınca Kuruma bildirim yapılıp yapılmadığının; davacının geçirdiği kazanın iş kazası olduğunun tespiti yönünde dava açıp açmadığının araştırılması, tespiti istenilen sürenin tamamında davacının çalıştığının belirlenmesi halinde, davacının verilen hükmü temyiz etmediği hususu gözetilerek davalılar yararına usuli kazanılmış hak durumunun gözetilmesi ve tüm delillerin bir arada değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ..."na iadesine, 23.01.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.