Bölge Adliye
Mahkemesi : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
No : 2018/1218-2019/1398
İlk Derece
Mahkemesi : İstanbul Anadolu 12. İş Mahkemesi
No : 2012/565-2018/42

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ve davalılardan Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, 01.02.1987 - 31.08.2011 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde minibüs şoförü olarak çalıştığını, ilk olarak davalı işverene ait ... plaka sayılı minibüste sürücü olarak çalışmaya başladığını, 1993 yılında davalının ... plaka sayılı aracında, 1994 yılından itibaren ise yine aynı araçtaki plaka değişikliği üzerine ... plaka sayılı araçta Üsküdar - Esatpaşa hattında çalıştığını ileri sürerek davalı işveren nezdinde 01.02.1987 - 31.08.2011 tarihleri arasında kesintisiz olarak en son 100.00 TL net günlük ücretle çalıştığının tespitini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı işveren vekili; ... plaka sayılı ticari minibüs daha önce ... plakalı haliyle davacı ... tarafından satın alındığını ve İBB tarafından verilen 1990 yılı minibüs geçici ruhsatnamesinde de görüleceği üzere davacı tarafından Kaynarca-Kadıköy hattında kendi nam ve hesabına çalıştırıldığını, davacının Üsküdar-Esatpaşa hattının yedek şoförü olduğunu, asıl şoförlerin izin, hastalık gibi işe gelemediği durumlarda boşta kalan araçlarda çalıştığını, bu haliyle davacı ile davalı arasında iş kanunun aradığı anlamda bir iş akdi kurulmadığını, davacının ehliyetine el konulan dönemler de olduğunu, kabul anlamına gelmemekle birlikte davacının taleplerine karşı "zamanaşımı"" itirazında bulunduklarını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Yerel Mahkemece, "davacının 04.08.2002 tarihinden öncesine ait çalışmasının tam olarak ispatlanmadığı, ayrıca bu dönemler açısından kuruma verilmiş bildirge veya müfettiş tahkikatı da olmaması hasebi ile hak düşürücü sürenin de geçtiği, 04.08.2002 tarihinde SSK teftişi nedeni ile davacının dava dışı bir işverenden girişinin yapıldığı ancak davacının fiilen davalı işveren yanında çalıştığı gerek tanık beyanlarından ve gerekse de araç ruhsat bilgileri, bu araçları kullanırken davacının adlığı trafik para cezalarından anlaşıldığından davacının davasında kısmen haklı olduğu" gerekçeleriyle davacının 1163391.34.07 sigorta sicil numaralı davalı işverene ait işyerinde sürücü belgesine el konulan dönemler dışlanmak sureti ile; 04.08.2002 - 31.12.2002 tarihleri arasında 147 gün ve günlük 10.929.443,00 kazançla, 01.01.2003 - 31.03.2003 tarihleri arasında 90 gün ve günlük 10.929.443,00 TL kazançla, 01.04.2003 - 30.06.2003 tarihleri arasında 90 gün ve günlük 13.103.332,00 TL kazançla, 01.07.2003 - 31.12.2003 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 15.267.194,00 TL kazançla, 01.01.2004 - 30.06.2004 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 18.321.000,00 TL kazanç ile, 01.07.2004 - 31.12.2004 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 14.805.000,00 TL kazanç ile, 01.01.2005 - 31.12.2005 tarihleri arasında 360 gün ve günlük 16,29 TL kazanç ile, 01.01.2006 - 03.05.2006 tarihleri arasında 123 gün ve günlük 17,70 TL kazanç ile 04.07.2006 - 31.12.2006 tarihleri arasında 177 gün ve günlük 17,70 TL kazanç ile, 01.01.2007 - 30.06.2007 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 18,75 TL kazanç ile, 01.07.2007 - 31.12.2007 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 19,50 TL kazanç ile, 01.01.2008 - 30.06.2008 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 20,28 TL kazanç ile, 01.07.2008 - 31.12.2008 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 21,29 TL kazanç ile, 01.01.2009 - 30.06.2009 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 22,20 TL kazanç ile 01.07.2009 - 14.12.2009 tarihleri arasında 164 gün ve günlük 23,10 TL kazanç ile, 02.2010-30.06.2010 tarihleri arasında 135 gün ve günlük 24,30 TL kazanç ile, 01.07.2010 - 31.12.2010 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 25,35 TL kazanç ile, 01.01.2011 - 30.06.2011 tarihleri arasında 180 gün ve günlük 26,55 TL kazanç ile, 01.07.2011 - 31.08.2011 tarihleri arasında 60 gün ve günlük 27,90 TL kazanç ile olmak üzere 3.146 gün sigortalı olarak çalıştığının tespitine, dair karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
İstanbul Anadolu 12. İş Mahkemesinin 16/01/2018 tarihli, 2012/565 Esas- 2018/42 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan tüm taraf vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince essatan reddine, dair karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, davacının tüm çalışma sürelerinin bir bütün ve kesintisiz olduğunun kabulü gerektiğini belirterek, davanın tam kabulü ile davacının 8729 gün sigortalı çalıştığının tespitine karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle,
Davalı Kurum vekili ise; davacının, davalı işveren yanında talep ettiği tarihler arasında çalıştığını gösteren herhangi bir delil olmadığı, davanın kamu düzenini ilgilendirdiği, raporun hükme esas alınmasının doğru olmadığı gerekçeleriyle, bölge adliye mahkemesinin kararının bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre,davacının sair, davalı Kurumun tüm temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-İncelenen dava dosyasında; davacının davalı işveren nezdinde sigortalı çalışması bulunmadığı ancak dava dışı İstanbul Minibüs Esnafı ve Şöförleri Vakfı isimli iş yerinden 26.07.2002 - 03.08.2002 tarihleri arasında sigortalı çalışması olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece yapılan yargılama neticesinde, 04.08.2002 tarih öncesinde hizmetlerin hak düşürücü süreye uğradığı ve ispatlanamadığı gerekçesiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de verilen hüküm eksik incelemeye dayalıdır.
a-26.07.2002 - 03.08.2002 tarihleri arası (...) sicil nolu işyerinden bildirimli çalışması bulunan davacının, teftiş olduğundan dolayı dava dışı bu işyerinden apar topar bildirim yapıldığı, fiilen çalışmadığı yönündeki iddiası karşısında; 506 sayılı Kanun"un 4"üncü maddesi ile "işveren; ...sigortalıları çalıştıran... kişiler..." olarak tanımlandığı, yine 5510 sayılı Kanun"un 12"inci maddesi ile "işveren; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar" olarak tanımlandığı, itibari hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmasında, bir başka deyişle, davanın sübutu, kanıtlama yükümlülüğü ve verilen kararın infazı açısından, işverene husumet yöneltilmesi zorunludur.
Yapılacak iş, ... sicil nolu işverenin tespit edilerek husumet yöneltilmesi için HMK. 124. maddesi dikkate alınmak suretiyle davacıya mehil verilmeli; dahil edilen işverenin göstereceği bütün deliller toplandıktan sonra, Mahkemece, çalışmanın fiili bir çalışma olup olmadığı usulünce araştırılmalı çalışmanın fiili olmadığının tespiti durumunda bildirimin iptali ile kesintisiz çalışma iddiası karşısında hak düşürücü sürenin geçmeyeceği gözetilerek sonucuna göre karar verilmelidir.
b-Hakdüşürücü sürenin dolmadığının kabulü halinde de, mahkemece resen araştırma ilkesi doğrultusunda, reddedilen dönem yönünden, davacı ile aynı hatta çalışan ve davacının çalışmalarına vakıf minübüs şoför ve muavinleri belirlenip dinlenmek suretiyle Kuruma bildirimi olmayan davacının çalışma süresi açıklığa kavuşturularak yapılacak değerlendirme sonucuna göre bir karar verilmelidir.
O hâlde, davacı ve davalılardan Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 29/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.