Mala zarar verme suçundan suça sürüklenen çocuk ..."in, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 151/1, 31/2, 62/1 ve 52/2. maddeleri gereğince 1.000,00 Türk Lirası adlî para cezası ile cezalandırılmasına dair Erzurum Çocuk Mahkemesinin 24.03.2016 tarihli ve 2015/61 esas, 2016/229 sayılı kararını müteakip, sanık vasisi tarafından yapılan yargılamanın yenilenmesi talebin üzerine, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 23/1. maddesi gereğince, önceki kararı veren hâkimlerin aynı davaya bakamayacağından bahisle, Hakim ... tarafından 30.05.2016 tarihli ve 2015/61 esas sayılı kararı ile verilen çekinme kararı üzerine dosyanın gönderildiği Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesince karar verilmesine yer olmadığına dair verilen 03.06.2016 tarihli ve 2016/494 değişik iş sayılı kararını kapsayan dosyası ile ilgili olarak;
Dosya kapsamına göre, Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 03.06.2016 tarihli kararda; 5271 sayılı Kanun"un 23/3. maddesinde yer alan "yargılamanın yenilenmesi hâlinde, önceki yargılamada görev yapan hâkim, aynı işte görev alamaz" hükmünün yargılamanın yenilenmesi isteminin kâbule değer görülmesi hâlinde yeniden yapılacak yargılamada uygulanması gerektiği ve suça sürüklenen çocuk hakkında hükmedilen cezanın miktar itibariyle kesin olması dolayısıyla, vasisinin vâki talebinin yargılamanın yenilenmesi talebi olarak değil kanun yararına bozma talebi olarak değerlendirilmesi gerektiğinden bahisle istem hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar vermiş ise de, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 23/3. maddesinde yer alan “Yargılamanın yenilenmesi hâlinde önceki yargılamada görev yapan hâkim aynı işte görev alamaz.” şeklindeki düzenleme ile aynı Kanun’un 318/1. maddesinde ki “Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Bu mahkeme, istemin kabule değer olup olmadığına karar verir.” biçimindeki düzenleme karşısında, ilk kararı veren hâkimin olayla ilgili kanaatinin oluştuğu, görüşünün ilk hükümle belirginleştiği, yeniden yargılama aşamasında ya da bu aşamaya götürecek talebin kabule değer olup olmadığına dair vereceği kararda önceki kanaat ve görüşünün etkisi altında kalabileceği, bu nedenle adil yargılama hakkının bir uzantısı olarak olaya tamamen yabancı, farklı bir hâkimin, yargılamanın yenilenmesi talebini incelemesi gerektiği, 5271 sayılı Kanun"un 30/1. maddesi uyarınca hâkim yasaklılığını gerektiren sebeplere dayanarak çekindiğinde; merciin çekinme sebebinin yasaklılığa ilişkin olduğunu belirlemesi hâlinde başka bir hâkimi görevlendirmesi gerekeceği cihetle, Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesince adı geçen hâkimin yerine başka bir hâkimi görevlendirmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmediğinden bahisle 5271 sayılı CMK.nın 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 25.01.2019 gün ve 2016-10558 sayılı kanun yararına bozma istemine atfen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 04.02.2019 gün ve KYB/2019-11012 sayılı ihbarnamesi ile dairemize tevdii kılınmakla incelendi.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Gereği görüşülüp düşünüldü:
Yargılamanın yenilenmesine ilişkin hükümleri düzenleyen 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “Yenileme isteminin kabule değer olup olmadığı kararı ve mercii” başlıklı 318. maddesinin (1) numaralı fıkrasında; “Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Bu mahkeme, istemin kabule değer olup olmadığına karar verir” şeklindeki düzenleme mevcut olup,aynı Yasanın “Yargılamaya katılamayacak hâkim” başlıklı 23. maddesinin (3) numaralı fıkrasında da “Yargılamanın yenilenmesi halinde, önceki yargılamada görev yapan hâkim, aynı işte görev alamaz” hükmü getirilmiştir.
5271 sayılı CMK’nın 23. maddesinin (3) numaralı fıkrası ile ilgili olarak, Komisyon Gerekçesinde de; “Tasarının 24. maddesine, yargılamanın yenilenmesi talebi halinde de, önceki yargılamada görev yapan hâkimin aynı işte görev alamayacağı şeklinde üçüncü fıkra eklenmiştir. Böylece, aynı uyuşmazlık hakkında daha önce kanaatini belirtmiş olan hâkimin daha sonra yargılamanın yenilenmesi sürecinde görev yapması önlenerek, hâkim tarafsızlığı bu yönüyle de sağlanmak istenmiş ve 23. madde olarak kabul edilmiştir ” biçimindeki gerekçe mevcuttur.
5271 sayılı CMK’nın 289. maddesinde de, hakimlik görevini yapmaktan kanun gereğince yasaklanmış hakimin hükme katılması, kesin hukuka aykırılık halleri arasında sayılmıştır.
Anılan yasa hükümleri ile; önceki yargılamada görev yapan hâkimin, yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulması halinde artık bu davaya bakamayacağı hükme bağlanarak hâkimin tarafsızlığı sağlanmıştır.
Somut olayda; Erzurum Çocuk Mahkemesi’nin 24.03.2016 gün ve 2015/61- 2016/229 sayılı kararı ile mala zarar verme suçundan hükümlü olan ... vasisinin 13.5.2016 havale tarihli dilekçesinde belirttiği hususlar mahkemece yargılamanın yenilenmesi istemi olarak kabul edilerek mahkeme hakimi tarafından önceki yargılama aşamasında hakim olarak görev yaptığından bahisle çekinme kararı verilip çekinme konusunda karar verilmesi için dosyanın Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesi"ne gönderildiği, ancak Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından, hükmedilen cezanın kesin olması nedeniyle bu hükme karşı yalnızca kanun yararına bozma yoluna başvurulabileceğinden bahisle talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesi üzerine, Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararına karşı kanun yararına bozma isteminde bulunulduğu anlaşılmakla;
Hükümlü hakkında Erzurum Çocuk Mahkemesinin 03.06.2016 gün ve 2015/61 esas, 2016/229 karar sayılı mahkumiyet hükmünde görev alan hakimin, yargılamanın yenilenmesi istemi konusunda verdiği çekinme kararının hukuka uygun olması karşısında; Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından talebin kabulüyle yargılamanın yenilenmesi hususunda başka bir hakim görevlendirilmesi gerekirken yazılı şekilde talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi,
Yasaya aykırı, Adalet Bakanlığı"nın kanun yararına bozma istemine dayalı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının ihbarname içeriği bu itibarla yerinde görüldüğünden Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 03.06.2016 gün ve 2016/494 Değişik İş sayılı kararının CMK.nın 309. maddesi gereğince BOZULMASINA, müteakip işlemlerin mahallinde yapılmasına, dosyanın Adalet Bakanlığına gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 30.09.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.