Danıştay 6. Daire 2021/8016 Esas 2021/13490 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/8016
Karar No : 2021/13490


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Yapı Denetim Ltd. Şti.
(… Yapı Denetim Ltd. Şti.)
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı yapı denetim şirketinin izin belgesinin 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun'un 8. maddesinin, birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca iptal edilerek faaliyetine son verilmesi ve Bakanlığa sunduğu teminatın irat kaydedilmesine ilişkin Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine tesis edilen ve 23/01/2019 tarihli, 30664 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan … tarihli ve … sayılı Olur'un iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; davacı şirketin … YİBF nolu yapı üzerindeki denetim yükümlülüğünü 4708 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle 1(bir) yıl yeni iş almaktan men cezası verilmesine ilişkin 18/12/2018 tarih ve 30629 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan … tarihli ve … sayılı işlemin İdare Mahkemesinin … tarihli ve E:… , K:… sayılı kararı ile iptal edilmiş olması nedeniyle, davacı şirket hakkında verilen üçüncü "yeni iş almaktan men" cezasının ortadan kalktığı, hakkında verilmiş üç adet "yeni iş almaktan men cezası" bulunmayan davacı şirketin izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesine ve teminatının irat kaydedilmesi yolundaki işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; davacı şirketin … YİBF nolu yapı üzerindeki denetim yükümlülüğünü 4708 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle … tarihli ve … sayılı işlem ile verilen "1(bir) yıl yeni iş almaktan men" cezası ile Uşak İl Yapı Denetim Komisyonu'nun … tarih ve … numaralı teklif kararının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun … tarih ve E:… , K:… sayılı kararla kabul edilerek, davanın reddine karar verildiği, davacı yapı denetim şirketinin gözetim ve denetimi altında bulunan üç farklı YİBF numaralı inşaat nedeniyle tesis edilmiş 3 (üç) ceza bulunduğundan 4708 sayılı Yasa'nın 8. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde öngörülen koşulların gerçekleştiği, davacı yapı denetim kuruluşunun izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesi ve teminatın irat kaydedilmesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Temyiz edilen kararın hukuk ve usule aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Uşak İli, Merkez İlçesi, … pafta, … Ada, … parsel üzerindeki … YİBF nolu yapının 4708 sayılı Kanundaki hükümler uyarınca denetlenmediğinden bahisle … tarihli ve … sayılı Makam Oluru ile davacı şirketin denetim faaliyetinin 1 (bir) yıl süre ile geçici olarak durdurulmasına karar verilerek, bu kararın 09/02/2012 tarihli ve 28199 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı, 04/04/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanun ile 4708 sayılı Kanunun 8. maddesinde ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nde değişiklik yapılarak idari müeyyidelere ilişkin yeni bir düzenleme yapılması üzerine, … tarihli ve … sayılı işlem ile davacı şirket hakkındaki … YİBF nolu yapıya ilişkin cezalandırmaya esas fiil ve hallerin "yeni iş almaktan men" cezası gerektirdiğine karar verildiğinden, davacı şirket hakkında Bakanlıkça yapı denetim izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesi bakımından kayıtlarının tutulmasına ilişkin işlem tesis edilerek 11/09/2016 tarih ve 29828 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı; Uşak İli, … İlçesi, … ada, … parsel üzerindeki … YİBF nolu yapıya ilişkin denetim sorumluluğunu 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin 4. fıkrasının (a), (c) ve (g) bentlerindeki hükümlere göre yerine getirmediği gerekçesiyle … tarihli ve … sayılı Makam Oluru ile davacı şirkete "1 (bir) yıl süre ile yeni iş almaktan men" cezası verilerek, bu kararın 14/03/2018 tarihli ve 30360 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı, Uşak İli, … İlçesi, … pafta, … ada, … parsel üzerindeki … YİBF nolu yapıda yapılan inceleme neticesinde denetim yükümlülüğünü 4708 sayılı Kanunda öngörülen hükümlere uygun olarak gerçekleştirmediğinden bahisle … tarihli ve … sayılı Makam Oluru ile davacı şirkete "1 (bir) yıl süre ile yeni iş almaktan men" cezası verilerek, bu kararın da 18/12/2018 tarihli ve 30629 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı; sonrasında ise davacı şirketin denetim sorumluluğunu 4708 sayılı Kanundaki hükümlere uygun olarak yerine getirmemesi sebebiyle hakkında 3 (üç) defa "yeni iş almaktan men" cezası verilmiş olması sebebiyle, 4708 sayılı Kanunun 8. maddesinin (h) bendi ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 33. maddesi uyarınca, Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine … tarihli ve … sayılı Makam Oluru ile davacı şirketin izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesine ve teminatının irat kaydedilmesine karar verilerek, 23/01/2019 tarihli ve 30664 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanması üzerine, davacı şirket tarafından, izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesine ve teminatının irat kaydedilmesine ilişkin … tarihli ve … sayılı Olur'un iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Cumhuriyetin nitelikleri" başlıklı 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir hukuk Devleti olduğu vurgulanmış, "Suç ve cezalara ilişkin esaslar" başlıklı 38. maddesinde ise, kimsenin, işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamayacağı, kimseye suç işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemeyeceği, ceza mahkumiyetinin sonuçları konusunda da bu kuralın uygulanacağı hükmüne yer vermiştir.
26/09/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 7. maddesinde;
"(1) İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanuni neticeleri kendiliğinden kalkar.
(2) Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.
(3) Hapis cezasının ertelenmesi, koşullu salıverilme ve tekerrürle ilgili olanlar hariç; infaz rejimine ilişkin hükümler, derhal uygulanır.
(4) Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir." hükümleri yer almıştır.
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun "Yapı denetim kuruluşları ve görevleri" başlıklı 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (a) bendinde; "Proje müelliflerince hazırlanan, yapının inşa edileceği arsa veya arazinin zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüşünü bildirmek" (c) bendinde; "Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek", (g) bendinde; "Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek" yapı denetim kuruluşlarının görevleri arasında sayılmıştır.
13/07/2001 tarih ve 24461 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun "Denetim faaliyetinin durdurulması ve izin belgesinin iptali" başlıklı 8. maddesinde; "Yapı denetim kuruluşlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanların veya son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanların veyahut 3 üncü maddenin son fıkrası ile 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket ettiği belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmî Gazetede ilan edilir ve sicillerine işlenir. Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluşunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Geçici durdurmaya neden olan mimar ve mühendisler Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar.
Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir.
İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendisleri başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları halinde, görev aldıkları bu kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir.
Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiği yapıların devamına izin verilmez. Bu durumda, yapım faaliyetine devam edilebilmesi için yapı sahibince başka bir yapı denetim kuruluşunun görevlendirilmesi zorunludur." hükmüne yer verilmiştir.
23/04/2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 32. maddesi ile 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun'un 8. maddesinde değişiklik yapılmış, madde başlığı "İdari müeyyideler ve teminat" olarak değiştirilirken madde metni de;
"Yapı denetim kuruluşlarından bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre, aşağıdaki idari yaptırımlar uygulanır.
a) Denetim personelinin görevi başında bulunmaması veya yapı denetim kuruluşunun denetim personeline görevi ile ilgili yazılı olarak bilgi vermediğinin anlaşılması,
b) Mevzuatın öngördüğü evrakın tanziminde eksiklik veya kusur bulunması,
c) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b) veya (f) bendinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi, hâllerinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %10’u kadar idari para cezası,
ç) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilememesi kaydı ile, 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu olan yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %20’si kadar idari para cezası verilir.
d) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (d) veya (e) veya (h) veya (ı) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %30’u kadar idari para cezası verilir.
Yapı denetim kuruluşlarına denetim sorumluluğunu üstlendiği bir işe yönelik yapılacak tespitler doğrultusunda yukarıdaki bentlerde belirtilen idari müeyyidelerden birden fazla cezanın verilmesinin gerekmesi hâlinde o işe ait yapı denetim hizmet sözleşmesinin en fazla %50’si kadar idari para cezası verilir.
e) Aşağıda belirtilen;
1) Denetim hizmetinin bu Kanunda yazılı asgari hizmet bedelinden düşük bir bedel ile üstlenildiğinin tespit edilmesi,
2) Yapı sahibinden veya vekilinden, yapı denetim hesabına yatırılmaksızın yapı denetimi hizmet bedeli alındığının tespit edilmesi, hâllerinde, üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %3’ü kadar idari para cezası verilir.
f) 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükmüne aykırı hareket edilmesi hâlinde üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %2’si kadar idari para cezası verilir.
g) Aşağıda belirtilen;
1) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilemesi hâlinde 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi,
2) 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının birinci cümlesi hükmüne aykırı hareket edilmesi,
3) Yapı denetim kuruluşuna son bir yıl içinde üç defa idari para cezası uygulanması, hâllerinde, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilip öğrenilmesinden veya son idari para cezasının tebliğinden itibaren İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıl yeni iş almaktan men cezası verilir.
h) Yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve teminatı irat kaydolunur...
İdari para cezası, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilmesini müteakip yapı denetim kuruluşunun ve ilgililerin savunmaları alınarak verilir ve yazılı olarak tebliğ edilir.
İdari para cezasına karşı on beş gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Bu süre içinde itiraz yoluna başvurulmaması hâlinde idari para cezası kesinleşir. İtirazlar, zaruret olmayan hâllerde evrak üzerinde incelenerek en kısa süre içinde karara bağlanır. İtiraz üzerine verilen mahkeme kararları kesindir.
Yeni iş almaktan men ve faaliyetine son verme cezalarına dair işlemler, Resmî Gazete’de ilan edilir.
Yeni iş almaktan men cezası, yapı denetim kuruluşunun denetimindeki diğer işlerin devamına mani değildir. Ancak, yapı denetim kuruluşuna yeni iş almaktan men cezası verilmesine esas olan yapım işinin devam edebilmesi için, yapı sahibi tarafından başka bir yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe, ilgili idare tarafından işin devamına izin verilmez. Faaliyete son verme cezası verilen hâllerde de, yapı denetim kuruluşunun denetimini üstlendiği yapıların devamına, yeni yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe ilgili idare tarafından izin verilmez...
20/02/2020 tarih ve 31045 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 25. maddesi ile 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8. maddesinde yeniden değişiklik yapılmış, madde metni ise;
"Yapı denetim kuruluşlarından bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre, aşağıdaki idari yaptırımlar uygulanır.
a)Denetim personelinin görevi başında bulunmaması veya yapı denetim kuruluşunun denetim personeline görevi ile ilgili yazılı olarak bilgi vermediğinin anlaşılması,
b) Mevzuatın öngördüğü evrakın tanziminde eksiklik veya kusur bulunması,
c) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b) veya (f) bendinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi,
hâllerinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %10’u kadar idari para cezası,
ç) (Değişik:14/2/2020-7221/25 md.) Aşağıda belirtilen;
1) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) bendinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, bu hataların yapının ruhsat eki onaylı statik projesinin ve hesaplarının, zemin etüd raporuna veya standartlara veya ilgili mevzuata aykırı olmaması,
2) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, bu hataların yapım aşamasında ruhsat eki onaylı statik projesine aykırı olmaması hallerinde tespite konu olan yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %20’si kadar idari para cezası verilir.

d) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (d) veya (e) veya (h) veya (ı) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %30’u kadar idari para cezası verilir.
Yapı denetim kuruluşlarına denetim sorumluluğunu üstlendiği bir işe yönelik yapılacak tespitler doğrultusunda yukarıdaki bentlerde belirtilen idari müeyyidelerden birden fazla cezanın verilmesinin gerekmesi hâlinde o işe ait yapı denetim hizmet sözleşmesinin en fazla %50’si kadar idari para cezası verilir.
e) Aşağıda belirtilen;
1) (Değişik:14/2/2020-7221/25 md.) Denetim hizmetinin bu Kanunda yazılı hizmet bedelinden farklı bir hizmet bedeli ile üstlenildiğinin tespit edilmesi,
2) Yapı sahibinden veya vekilinden, yapı denetim hesabına yatırılmaksızın yapı denetimi hizmet bedeli alındığının tespit edilmesi,
hâllerinde, üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %3’ü kadar idari para cezası verilir.
f) (Değişik:14/2/2020-7221/25 md.) 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükmüne aykırı hareket edilmesi hâlinde idari müeyyideye konu yapıların yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedellerinin %10’u kadar idari para cezası verilir.
g) (Değişik:14/2/2020-7221/25 md.) Aşağıda belirtilen;
1) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) bendinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, bu hataların yapının ruhsat eki onaylı statik projesinin ve hesaplarının, zemin etüd raporuna veya standartlara veya ilgili mevzuata aykırı olması,
2) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, bu hataların yapım aşamasında yapının ruhsat eki onaylı statik projesine aykırı olması,
3) 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının birinci cümlesi hükmüne aykırı hareket edilmesi, hallerinde, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilip öğrenilmesinden itibaren İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıl yeni iş almaktan men cezası verilir.
h) Yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve teminatı irat kaydolunur...
İdari müeyyide, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilmesini müteakip yapı denetim kuruluşunun ve ilgililerin savunmaları alınarak verilir ve yazılı olarak tebliğ edilir.
İdari para cezasına karşı on beş gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Bu süre içinde itiraz yoluna başvurulmaması hâlinde idari para cezası kesinleşir. İtirazlar, zaruret olmayan hâllerde evrak üzerinde incelenerek en kısa süre içinde karara bağlanır. İtiraz üzerine verilen mahkeme kararları kesindir.
(Değişik fıkra:14/2/2020-7221/25 md.) Yeni iş almaktan men ve faaliyetine son verme cezalarına dair işlemler ile dokuzuncu fıkra kapsamında yapılan işlemler Resmî Gazete’de ilan edilir.
Yeni iş almaktan men cezası, yapı denetim kuruluşunun denetimindeki diğer işlerin devamına mani değildir. Ancak, yapı denetim kuruluşuna yeni iş almaktan men cezası verilmesine esas olan yapım işinin devam edebilmesi için, Bakanlıkça elektronik ortamda belirlenen başka bir yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe, ilgili idare tarafından işin devamına izin verilmez.
Faaliyete son verme cezası verilen hâllerde de, yapı denetim kuruluşunun denetimini üstlendiği yapıların devamına, yeni yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe ilgili idare tarafından izin verilmez...
(Değişik fıkra:14/2/2020-7221/25 md.) Bakanlıkça, yapı denetim izin belgesi geçici olarak geri alınan yapı denetim kuruluşunun, verilen süre içerisinde eksikliklerini tamamlamaması halinde izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve birinci fıkranın (h) bendindeki durumlar hariç teminatı iade edilir" şeklinde düzenlenmiştir.
20/02/2020 tarih ve 31045 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 29. maddesi ile getirilen Geçici 5.maddesinde, " Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce;
a) Bu Kanuna aykırı olarak işlenmiş fiiller nedeniyle uygulanması gereken ancak henüz tesis edilmemiş idari müeyyidelerde lehe olan hükümler uygulanır.
b) Yapı denetim kuruluşlarına 8 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca yeni iş almaktan men cezası verilmesine sebep olan denetim elemanlarının bu fiilleri aynı maddenin sekizinci fıkrası kapsamında tekerrüre esas alınmaz.
c) Son bir yıl içerisinde üç defa idari para cezası uygulanması nedeni ile haklarında yeni iş almaktan men cezası verilen yapı denetim kuruluşları hakkında, bu cezalar 8 inci maddenin birinci fıkrasının (h) bendi kapsamında tesis edilecek belge iptaline dair işlemlerde tekerrüre esas alınmaz.
d) Laboratuvar kuruluşlarına 8 inci maddenin onuncu fıkrasının (e) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca belge iptali cezası verilmesine sebep olan denetçi mühendisler ve teknik elemanlar hakkında aynı maddenin onüçüncü fıkrası dikkate alınmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanuna dayanılarak çıkarılan ve 05/02/2008 tarih ve 26778 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin (Başlığı ile birlikte değişik: RG.22/08/2015-29453) Geçici 11. maddesinin 2. fıkrasında; "Kanunun, 6645 sayılı Kanun ile değişik hükümleri yürürlüğe girmeden önce herhangi bir nedenle izin belgesi iptal edilenler hariç olmak üzere yapı denetim kuruluşları hakkında verilmiş olan geçici faaliyet durdurma cezaları; cezalandırmaya esas alınan fiil ve haller, Kanunun 6645 sayılı Kanun ile değişik hükümlerine göre yeni iş almaktan men cezasını gerektirmiyor ise, belgenin iptal edilerek faaliyete son verme cezası verilmesi bakımından tekerrüre esas alınmaz." düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda belirtilen mevzuatın değerlendirilmesinden, 4708 sayılı Kanunun söz konusu 8. maddesinin 23/04/2015 tarihli değişiklikten önceki halinde 4708 sayılı Kanuna aykırılık tespit edilmesi durumunda yapı denetim kuruluşları için idarece uygulanabilecek yaptırım, yapı denetim kuruluşlarının bir yıla kadar denetim faaliyetinin durdurulması ve belgelerinin geçici olarak alınması biçimindeydi. İdarece takdir yetkisi kullanılarak ama en çok bir yıl faaliyetin durdurulması yönünde idari yaptırım uygulanabilmekte ve yapı denetim kuruluşunun faaliyetinin durdurulduğu süre zarfında başkaca bir denetim faaliyetinde bulunmasına izin verilmemekteydi.
Maddenin yeni halinde ise, yapı denetim kuruluşlarının belli fiillerinin öncelikle idari para cezası ile, belli fiillerinin ise yeni iş almaktan men cezası ile cezalandırılması, sayılan diğer sebeplere bağlı olarak da yapı denetim izin belgesinin iptal edilerek faaliyetin sona erdirilmesi yaptırımının uygulanması öngörülerek fiiller ve sonucunda uygulanacak yaptırımlar tek tek sıralanmıştır.
Önceki halinde idari para cezası yaptırımı bulunmadığı gibi Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmediği anlaşılan yapı denetim kuruşulunun denetim faaliyetinin bir yıla kadar durdurulacağı belirtilirken, uygulanacak yaptırım türünü etkileyen, tespit edilen aykırılıklar yönünden bir ayrıma da gidilmemiş, bu idarenin takdir yetkisine bırakılmıştır.
Söz konusu 8.maddede 23/04/2015 tarihinde yapılan değişikliği, dava konusu işlemin dayanağı hükümlere özgü incelediğimizde ise, yapı denetim kuruluşlarına, hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilememesi kaydı ile 2. maddenin dördüncü fıkrasının (c) veya (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, idari para cezası verileceği düzenlenmiş, son bir (1) yıl içinde üç (3) defa idari para cezası uygulanması hali, denetim faaliyeti dışında başka ticari faaliyetle uğraşılması hali ve yapının taşıyıcı sistemini etkileyen Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerindeki görevlere aykırılık hallerinin gerçekleşmesi durumunda bir (1) yıl yeni iş almaktan men cezasının verileceği ve üçüncü defa yeni iş almaktan men cezasının idari anlamda kesinleşmesi halinde yapı denetim kuruluşunun izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verileceği ve teminatının irat kaydolunacağı belirtilmiştir.
20/02/2020 tarihinde yapılan değişikliğe baktığımızda, idari yaptırımların yine değiştiği görülmektedir. Maddenin yeni halinde ise, bazı fiilere ilişkin idari para cezalarının miktarları ve oranlarının artırıldığı, taşıyıcı sistemin etkilenmesi şartının statik projeye aykırılık olarak değiştirildiği ve bir yıl içinde üç defa idari para cezası alınması halinde bir yıl yeni iş almaktan men cezasının öngörüldüğü hükmün kaldırıldığı anlaşılmıştır. Bununla beraber Kanun'un 2.maddesinin 4.fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi veya Kanun'un 3. maddesinin 5.fıkrasının birinci cümlesine aykırı hareket edilmesi hallerinde bir (1) yıl yeni iş almaktan men cezası verileceği düzenlemesi devam ettirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu işlemin dayanağının … YİBF nolu, … YİBF nolu ve … YİBF nolu yapılara ilişkin uygulanan yaptırımlar olduğu, … YİBF nolu ve … YİBF nolu yapılara ilişkin olarak verilen cezaların iptali istemiyle dava açılmadığı, ancak … YİBF nolu yapıya ilişkin verilen "1(bir) yıl yeni iş almaktan men" cezasının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla istinaf başvurusunun kabul edilerek, Mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verildiği, temyiz edilen kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 03/11/2021 tarih ve E:2021/7755, K:2021/12028 sayılı kararı ile onandığı görülmüştür.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7/4. maddesi, "Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." hükmünü içermektedir. Dava konusu işleme dayanak gösterilen Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin (Başlığı ile birlikte değişik: RG.22/08/2015-29453) Geçici 11. maddesinin 2. fıkrasında; "Kanunun, 6645 sayılı Kanun ile değişik hükümleri yürürlüğe girmeden önce herhangi bir nedenle izin belgesi iptal edilenler hariç olmak üzere yapı denetim kuruluşları hakkında verilmiş olan geçici faaliyet durdurma cezaları; cezalandırmaya esas alınan fiil ve haller, Kanunun 6645 sayılı Kanun ile değişik hükümlerine göre yeni iş almaktan men cezasını gerektirmiyor ise, belgenin iptal edilerek faaliyete son verme cezası verilmesi bakımından tekerrüre esas alınmaz." hükmü dava konusu olmadığı için denetlenememekle birlikte; anılan Yönetmeliğin 3. maddesinde dayanak olarak gösterilen Kanun hükümlerinde, faaliyetin geçici olarak durdurulmasına ilişkin işlemin 4708 sayılı Kanunun 6645 sayılı Kanun ile değişik hükümlerine göre yapı izin belgesinin iptal edilerek faaliyete son verilmesi bakımından tekerrüre esas alınması ve kayıtlarının tutulmasına ilişkin düzenleme bulunmamasına rağmen, tekerrüre esas alınması için kayıt tutulması yolunda düzenleme yapılmış olması nedeniyle hukuka aykırılık teşkil ettiğinden, 2577 sayılı Kanunun 7/4 maddesinin "Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." hükmü gereği ihmal edilerek dava konusu işlem incelenmiştir.
Olayda, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ile 23/04/2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8. maddesindeki "yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve teminatı irat kaydolunur." düzenlemesinin birlikte değerlendirilmesinden; "yeni iş almaktan men cezası" ile "geçici olarak faaliyetin durdurulmasına" ilişkin işlemlerin uygulanma şartları ve nitelikleri itibarıyla birbirinden farklı yaptırımlar olduğu; anılan maddede belirtilen yeni iş almaktan men yönünde verilen cezaların tekrarı sonucu izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilmesi ve teminatın irat kaydolunmasına ilişkin yaptırımın uygulanmasında "geçici olarak faaliyetin durdurulması" yaptırımının tekerrüre esas alınamayacağı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, uygulanma şartları ve nitelikleri itibarıyla farklı olan geçici olarak faaliyetin durdurulmasına ilişkin yaptırımın tekerrüre esas alınması suretiyle, hakkında 3 (üç) defa "yeni iş almaktan men" cezası verilmiş olması sebebiyle davacı şirketin izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesine ve teminatının irat kaydedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 08/12/2021 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.




KARŞI OY (X):
29/06/2001 tarih ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8. maddesinde; "Yapı denetim kuruluşlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanların veya son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanların veyahut 3 üncü maddenin son fıkrası ile 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket ettiği belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır" düzenlemesi, 23/04/2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 32. maddesi ile 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun'un 8. maddesinde, g) Aşağıda belirtilen; 1) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilemesi hâlinde 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi, 2) 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının birinci cümlesi hükmüne aykırı hareket edilmesi, 3) Yapı denetim kuruluşuna son bir yıl içinde üç defa idari para cezası uygulanması, hâllerinde, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilip öğrenilmesinden veya son idari para cezasının tebliğinden itibaren İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıl yeni iş almaktan men cezası verilir. "h) Yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve teminatı irat kaydolunur." hükmü ile anılan Kanuna dayanılarak çıkarılan ve 05/02/2008 tarih ve 26778 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin (Başlığı ile birlikte değişik: RG.22/08/2015-29453) Geçici 11. maddesinin 2. fıkrasında; "Kanunun, 6645 sayılı Kanun ile değişik hükümleri yürürlüğe girmeden önce herhangi bir nedenle izin belgesi iptal edilenler hariç olmak üzere yapı denetim kuruluşları hakkında verilmiş olan geçici faaliyet durdurma cezaları; cezalandırmaya esas alınan fiil ve haller, Kanunun 6645 sayılı Kanun ile değişik hükümlerine göre yeni iş almaktan men cezasını gerektirmiyor ise, belgenin iptal edilerek faaliyete son verme cezası verilmesi bakımından tekerrüre esas alınmaz." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu işlemin dayanağının … YİBF nolu, … YİBF nolu ve … YİBF nolu yapılara ilişkin uygulanan yaptırımlar olduğu, … YİBF nolu yapıya ilişkin davacı şirketin denetim faaliyetinin 1 (bir) yıl süre ile geçici olarak durdurulmasına karar verilerek, 09/02/2012 tarihli ve 28199 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı, 04/04/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanun ile 4708 sayılı Kanunun 8. maddesinde ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nde değişiklik yapılarak idari müeyyidelere ilişkin yeni bir düzenleme yapılması üzerine, … tarihli ve … sayılı işlem ile davacı şirket hakkındaki … YİBF nolu yapıya ilişkin cezalandırmaya esas fiil ve hallerin "yeni iş almaktan men" cezası gerektirdiğine karar verildiğinden, davacı şirket hakkında Bakanlıkça yapı denetim izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesi bakımından kayıtlarının tutulmasına ilişkin işlem tesis edilerek 11/09/2016 tarih ve 29828 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı; … YİBF nolu ve … YİBF nolu yapılara ilişkin olarak ise "1 (bir) yıl süre ile yeni iş almaktan men" cezası verilerek, bu kararların da Resmi Gazete'de yayımlandığı; sonrasında ise davacı şirketin denetim sorumluluğunu 4708 sayılı Kanundaki hükümlere uygun olarak yerine getirmemesi sebebiyle hakkında 3 (üç) defa "yeni iş almaktan men" cezası verilmiş olması sebebiyle, 4708 sayılı Kanunun 8. maddesinin (h) bendi ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 33. maddesi uyarınca, Merkez Yapı Denetim Komisyonun teklifi üzerine davacı şirketin izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesine ve teminatının irat kaydedilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, davacı şirketin 4708 sayılı Kanunun (c), (f),(g) fıkraları ile 3. maddede belirtilen sorumluluklarını yerine getirmemesi nedeniyle tesis edilen "denetim faaliyetinin 1 (bir) yıl süre ile geçici olarak durdurulmasına" ilişkin işlemin, 04/04/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanun ile 4708 sayılı Kanunun 8. maddesinde yapılan değişiklikte belirtilen "davacı şirket hakkında 3 (üç) defa "yeni iş almaktan men" cezası verilmiş olması sebebiyle, ... izin belgesinin iptal edilerek faaliyetine son verilmesine ve teminatının irat kaydedilmesine ilişkin yaptırımdaki "yeni iş almaktan men" cezası yönünden tekerrüre esas olup olmayacağı yönünden değerlendirilmesi, … YİBF nolu yapıya ilişkin davacı şirketin denetim faaliyetinin 1 (bir) yıl süre ile geçici olarak durdurulmasına neden olan aykırılıkların yapının taşıyıcı sistemini etkileyip etkilemediğinin tespit edilerek, yapının taşıyıcı sistemini etkilediğinin tespiti halinde tekerrüre esas alınması gerekmektedir.
Bu durumda, davacı şirketin denetim faaliyetinin 1 (bir) yıl süre ile geçici olarak durdurulmasına neden olan aykırılıkların yapının taşıyıcı sistemini etkileyip etkilemediği tespit edilmeden tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının belirtilen gerekçeyle bozulması gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.