Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş
olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Uyuşmazlık eser sözleşmesi ilişkisinden kaynaklanmış olup, davada iş bedeli karşılığı davalı yükleniciye verilen ve .... İcra Müdürlüğü"nün 2007/5737 sayılı dosyası ile takibe konulan .... Şubesi"ne ait .... nolu 30.04.2007 keşide tarihli 27.500,00 TL bedelli çekten dolayı borçlu olunmadığının tespiti ile çekin iptâli istenmiş, mahkemece davanın kabulüne, dava konusu çekten dolayı davacının davalıya borçlu bulunmadığının tespitine, bu çekle ilgili olarak yapılan 27.500,00 TL ödemenin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Davalı vekilinin temyiz itirazlarına gelince;
Dosya kapsamından, menfi tespit davasına konu 30.04.2007 keşide tarihli 27.500,00 TL bedelli çekin, alacaklı .... tarafından borçlu ... aleyhine 22.05.2007 tarihinde ..... İcra Müdürlüğü"nün 2007/1498 sayılı dosyasıyla başlatılan kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla icra takibine konulduğu, borçlu tarafından yetki itirazında bulunulması üzerine .... İcra Hukuk Mahkemesi"nin 15.06.2007 tarih 2007/418 Esas-2007/506 Karar sayılı kararı ile ... İcra Dairelerinin yetkisizliğine, talep halinde dosyanın yetkili ... İcra Müdürlüğü"ne gönderilmesine karar verildiği, bu karar üzerine dosyanın yetkili ... icra dairelerine gönderilerek takibe .... İcra Müdürlüğü"nün 2007/5737 sayılı dosyası ile devam edildiği, takip konusu borcun 14.12.2007 tarihinde borçludan tahsil edilerek ve 28.02.2008 tarihli reddiyat makbuzuyla da alacaklıya ödeme yapılarak infaz edildiği anlaşılmaktadır.
Takip konusu borç henüz tahsil edilmeden önce 15.06.2007 tarihinde Borçlu .... tarafından alacaklı .... hakkında .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2007/440 Esas sayılı dosyası ile dava açılarak .... İcra Müdürlüğü"nün 2007/1498 sayılı dosyasıyla takibe konulan .... Şubesi"ne ait ... 30.04.2007 keşide tarihli 27.500,00 TL bedelli çekten dolayı borçlu olunmadığının tespiti ile çekin iptâli istenmiş ise de, bu dosyanın aynı mahkemenin 2007/424 Esas sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verildiği, birleştirilerek yapılan yargılama sonunda .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 12.05.2010 tarih 2007/424 Esas-2010/280 Karar sayılı ilâmı ile birleşen 2007/440 sayılı davanın 08.10.2009 tarihinde HUMK"un 409. maddesi uyarınca işlemde kaldırıldığı, 3 aylık yasal süre içinde de yenilenmediği gerekçesiyle açılmamış sayılmasına karar verildiği, kararın Yargıtay 15. Hukuk Dairesi"nin 26.12.2011 tarih 2010/5187 Esas- 2011/7920 Karar sayılı ilâmı ile onanmak, aynı dairenin 04.02.2013 tarih 2012/2565 Esas-2013/609 Karar sayılı ilâmı ile de karar düzeltme istemi reddedilmek suretiyle kesinleştiği görülmektedir.
Menfi tespit davası borcun ödenilmesinden önce açılır. Borç ödendikten sonra menfi tespit davası açılmasında borçlunun hukuki yararı bulunmadığından menfi tespit davası borcun ödenilmesinden sonra açılamaz. Borç ödendikten sonra açılacak dava istirdât davası olup, bu davanın da İİK"nın 72/VII. maddesi uyarınca borcun ödendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerekir.
Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüşmesi ve davaya istirdat davası olarak devam edilmesi İİK"nın 72/VI. maddesinde düzenlenmiş olup, bu madde hükmüne göre borçlu, açtığı menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı almamış veya verilen ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeble kaldırılmış olması nedeniyle dava konusu borcu ödemek zorunda kalmış olursa menfi tespit davası yasa gereği kendiliğinden istirdat davasına dönüşür ve davaya istirdat davası olarak devam edilir. Bu durumda İİK"nın 72/VII. maddesindeki 1 yıllık hak düşürücü süre de uygulanmaz.
Yukarıda açıklandığı üzere somut olayda icra takibine konu borç 14.12.2007 tarihinde ödenmiş, eldeki dava borcun icra dosyasına ödenmesinden ve 1 yıllık hak düşürücü sürenin sona ermesinden sonra 21.05.2010 tarihinde “icra takibine konulan çekten dolayı menfi tespit” istemiyle açılmış, sonradan ıslah da edilmemiştir. Borcun ödenmesi dava tarihinden sonra olmadığından davanın kendiliğinden istirdat davasına dönüşmesi ve davaya istirdat davası olarak devam edilmesi mümkün değildir. Borcun ödenmesinden sonra menfi tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığından ve hukuki yarar dava şartı olduğundan mahkemece davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddi gerekirken, İİK"nın 72/VI. maddesi hatalı yorumlanıp davanın kendiliğinden istirdat davasına dönüştüğü kabul edilerek, 1 yıllık hak düşürücü süre yönünden bir değerlendirme de yapılmayarak yazılı şekilde kabulü doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle davacı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı bakiye 4,00 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 12.04.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.