MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 04.10.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine Dairemizin bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 05.10.2018 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve dahili davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı, 3123 parsel sayılı taşınmazı yararına, davalıya ait 3122 parsel sayılı taşınmaz üzerinde geçit hakkı kurulmasını istemiştir.
Davalılar, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece ilk hükümde; 3123 parsel sayılı taşınmaz lehine, 3122 parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit hakkı kurulmasına karar verilmiş, hükmün dahili davalı ... tarafından temyizi üzerine Dairemizce; "Somut olaya gelince; mahkemece 2,5-3 metre genişliğinde geçit hakkı tesisi gerekirken gerekçesi belirtilmeden Dairemizin ilkelerine aykırı şekilde 07.03.2014 tarihli fen bilirkişi raporunda belirtildiği haliyle 5 metre genişliğinde geçit hakkı kurulmasına karar verilmesi doğru görülmemiştir"" şeklindeki gerekçe ile karar bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucu; "davanın kabulü ile ... ili, ... ilçesi, Çalışlar Köyü, Köyiçi Mevki 3123 parsel lehine, ... ili, ... ilçesi, Çalışlar Köyü, Köyiçi Mevki 3122 parsel sayılı taşınmaz üzerinde 09.05.2017 hakim havale tarihli fen bilirkişisi raporunda ekli krokide kırmızı renk ile (C) harfi ile gösterilen biçimde 3 metre genişliğinde 47.67 m2"lik alanda geçit irtifakı tesisine, davalı ... hakkında kurulan hüküm Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 2014/14711 Esas, 2015/10836 Karar sayılı ilamı ile kesinleştiğinden bu davalı hakkında yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına" karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili ve davalı ... temyiz etmiştir.
1- Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve tüm dosya içeriğine göre davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2- Davalı ..."ün temyiz itirazlarına gelince;
a)Hükmün hangi hususları kapsayacağı 6100 sayılı HMK"nın 297. maddesinde belirtilmiştir. Ayrıca hükmün sonuç kısmında gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında, açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir. Bu biçim yargıda açıklık ve netlik prensibinin gereğidir. Aksi hal, yeni tereddüt ve ihtilaflar yaratır, hükmün hedefine ulaşmasını engeller, kamu düzeni ve barışı oluşturulamaz. Bozma kararı ile ilk hüküm hayatiyetini ve ifa kabiliyetini yitirir.
Bozma kararından sonra bozmaya uyularak verilen hüküm yeni bir hükümdür ve hüküm bir bütündür.
Mahkemece; davalı ... hakkındaki hükmün Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 2014/14711 Esas, 2015/10836 Karar sayılı ilamı ile kesinleştiği gerekçesiyle bu davalı yönünden yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına ilişkin karar verilerek Dairemizin bozma kararından sonra hüküm tekrarı ile yeniden bir hüküm kurulmaması doğru görülmemiştir.
b)Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Mahkemece; geçit bedeli olarak depo edilen 381,36 TL"nin Dairemizin bozma ilamı öncesi yapılan 28.02.2014 tarihli keşif esas alınarak belirlenmesi doğru değildir. Zira hüküm tarihi 05.10.2018"tir. O halde hüküm tarihine yakın yeni bir bedel tespiti yapılarak bu bedelin depo ettirilmesi gerekirken bu husus göz ardı edilerek yanılgılı değerlendirmeyle karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
c) Mahkemece hükme esas alınan 09.05.2017 havale tarihli fen bilirkişi raporu da denetime elverişli değildir. Davalı temyizinde geçit kurulan güzergahta 24 adet meyve ağacı olduğunu belirttiği halde ağaçların bedelinin geçit bedeline eklenmediği ayrıca geçit güzergahında yer alıp almadığı hususunun da açıklığa kavuşturulmadan karar verilmesi doğru değildir.
Mahkemece yapılması gereken iş; mahallinde yeniden keşif yapılarak Dairemizin yukarıda değinilen ilkeleri ışığında geçit güzergahı üzerinde ağaç veya başka muhdesatlar bulunup bulunmadığını tespit etmek, muhdesatlar (ağaçlar da dahil) varsa bunların değerini uzman bilirkişiye hesap ettirmek, belirlenen bu değerin belirlenecek olan geçit bedeline eklenmesini sağlamak ve depo ettirmek, davalı Hazine bakımından ayrıca yeniden hüküm kurmak olmalıdır.
Eksik araştırma ve inceleme ile verilen hüküm bu nedenlerle bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenle davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bent uyarınca davalı ..."ün temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04.12.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.