Danıştay 13. Daire 2021/4057 Esas 2021/4261 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2021/4057
Karar No : 2021/4261

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : ... Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 02/06/2021 tarih ve E:2015/5942, K:2021/2025 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: LPG dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirket tarafından lisanssız otogaz bayiliği faaliyetinde bulunan firmaya LPG ikmal edildiğinden bahisle 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1) nolu alt bendi uyarınca 336.319,00-TL, karışım LPG'nin piyasaya otogaz LPG olarak sunulduğundan bahisle anılan Kanun'un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (4) nolu alt bendi uyarınca 336.319,00-TL olmak üzere toplamda 732.638,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; "... Bulvarı, No:... Ostim/ANKARA" adresinde faaliyet gösteren ... Akaryakıt Otogaz Petrol Ürünleri Madencilik Ticaret Ltd. Şti.'nin tesisinde 04/02/2013 tarihinde yapılan denetim sonucu davacıya ait ... plakalı LPG tankerinin mühürlenerek faaliyetten men edilmiş olan tesise boşaltım yaptığının tespit edildiği, tankerin ...-... logolu olduğu, tankerde bulunan ürünün fatura ve sevk irsaliyesinin bulunmadığı, sürücüsünün tankerde bulunan LPG'nin Kırıkkale-... dolum tesisinden yüklendiğini belirttiği, tesiste bulunan yer altı tankı ile tankerden alınan numunelerin ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi'ne gönderildiği, analiz raporlarından LPG tankerinde bulunan yaklaşık 500 litrelik ürünün otogaz LPG standardına uygun olmadığı ve karışım LPG olduğu anlaşıldığından, davacı şirketin lisanssız otogaz bayiliği faaliyetinde bulunan firmaya LPG ikmal etme ve LPG'nin amaç dışı kullanımına sebebiyet vermesi fiillerinin sabit olması nedeniyle dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Dairemizce, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI :Davacı tarafından, davaya konu idarî para cezasının sebebi olarak gösterilen fiil ile kendisi arasında bir bağlantı bulunmadığı, karışım LPG ikmalini gerçekleştiren ...plakalı tanker sürücüsü ... isimli şahsın kendi çalışanı olmadığı, söz konusu aracın şirketin taşıma lisansına kayıtlı olmadığı, 01/11/2012 ile 01/11/2013 tarihleri arasında tankerin ... Ticaret ve Sanayi A.Ş.'ye kiralandığı, bu tarihler arasında gerçekleştirilen fiillerden sorumlu tutulamayacağı, ön araştırma ve soruşturma yapılmadığı, fahiş miktarda olan idarî para cezasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Kararın düzeltilmesi isteminin kabulü ile temyize konu Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davacının karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 02/06/2021 tarih ve E:2015/5942, K:2021/2025 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davalı idareye yapılan bir ihbar üzerine Ankara İl Emniyet Müdürlüğü'nce ... Bulvarı No:... Ostim/ANKARA adresinde yapılan denetimde ... plakalı LPG tankerinin mühürlenerek faaliyetten men edilmiş olan tesise boşaltım yaptığı tespit edilmiş, tankerin ... -... logolu olduğu, tankerde bulunan ürünün fatura ve sevk irsaliyesinin bulunmadığı, sürücüsünün Kırıkkale ... dolum tesisinden yüklendiğini belirttiği tutanak altına alınmıştır. Denetim yapılan tesiste bulunan yer altı tankı ile tankerden alınan numunelerin ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi tarafından yapılan analiz sonucu hazırlanan analiz raporlarında, tesisin yeraltı tankından alınan numunenin standartlara uygun olduğu, ancak LPG tankerinde bulunan yaklaşık 500 litrelik üründen alınan numunenin otogaz LPG standardına uygun olmadığı, karışım LPG standardına uygun olduğu tespit edilmiştir.
Bu tespitler üzerine, davacı şirketin lisanssız otogaz bayiliği faaliyetinde bulunan firmaya LPG ikmali gerçekleştirmesinin 5307 sayılı Kanun'un 5. maddesinin (a) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bendine aykırılık teşkil ettiğinden bahisle, Kanun'un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1) nolu alt bendi uyarınca 336.319,00-TL, karışım LPG'yi piyasaya otogaz LPG olarak sunmasının (LPG'nin amaç dışı kullanılmasına sebep olarak) anılan Kanun'un 4. maddesinin üçüncü fıkrasına aykırılık teşkil ettiğinden bahisle, Kanun'un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (4) nolu alt bendi uyarınca 336.319,00-TL olmak üzere toplamda 732.638,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Kurul kararı alınmış, anılan kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 4. maddesinin üçüncü fıkrasında, "Piyasa faaliyetinde bulunanlar, kötüniyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuracak her türlü işlemden özenle kaçınmak, bunların oluşumunun engellenmesi için her türlü tedbiri almak ve istenmeyen durumları en kısa sürede gidermek zorundadır."; 5. maddesinin (a) bendinin 2 numaralı alt bendinde "a) Dağıtıcılar otogaz LPG faaliyeti yaparken; 1) Bayilik sözleşmesi yaptıkları kendi tescilli markası ve amblemini taşıyan otogaz istasyonların LPG ikmali yapmak, 2) İlgili kamu kurum ve kuruluşlarından gerekli ruhsat, izin ve belgeleri almamış olan istasyonları LPG ikmali yapmamak ile yükümlüdür."; dava konusu işleme ilişkin fiil tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 5307 sayılı Kanun'un "İdari para cezaları"nın düzenlendiği 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1) ve (4) numaralı alt bentlerinde, 5, 6 ve 7. madde hükümlerinin ihlâli ile son fıkrası hariç 4. madde hükümlerinin ihlâli halinde sorumlulara ikiyüzellibin Türk lirası idari para cezası verileceği kurala bağlanmıştır.
7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 35. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'un 16. maddesi yeniden düzenlenmiş ve maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde "dördüncü fıkrası hariç (ç), (h) ve (ı) bentleri ile son fıkrası hariç 4. madde hükümlerinin ihlâli ile dokuzuncu fıkrasının (c) bendinin (4), (5) ve (6) numaralı alt bentleri hariç 5. ve 6. maddenin ihlali" hâlinde sorumlulara ikiyüzellibin Türk lirasından az olmamak ve ikimilyonyediyüzellibin Türk lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu LPG piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde onikisi oranında idari para cezası uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
7164 sayılı Kanun'un 37. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 8. maddenin ikinci fıkrasında, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyla Kurul kararına bağlanmış, ancak tahsilatı tamamlanmamış olan idari para cezaları, işlenen fiil için bu Kanunla birlikte daha düşük bir idari para cezası uygulanmasının öngörülmesi halinde, ilgili vergi dairesince 16. maddenin ilgili bentlerinde belirlenmiş olan asgari maktu hadden tahsil edilir. Kısmen veya tamamen tahsil edilen idari para cezaları iade edilmez." kuralına yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 2. maddesinde, "Kabahat" deyiminin, Kanun'un karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlamına geldiği; 3. maddesinde, bu Kanun'un, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, diğer genel hükümlerinin, idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı; "Zaman Bakımından Uygulama" başlıklı 5. maddesinde, 26/09/2004 günlü, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı, kabahatler karşılığında öngörülen idari yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından ise derhal uygulama kuralının geçerli olduğu; bu maddenin atıf yaptığı 5237 sayılı Kanun'un 7. maddesinin ikinci fıkrasında da, suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanunun uygulanacağı ve infaz olunacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Kanun koyucu tarafından, Kurulca karara bağlanmış, ancak tahsilatı tamamlanmamış idari para cezalarında, işlenen fiil için 5307 sayılı Kanun'un 7164 sayılı Kanun'un 35. maddesi ile değişik 16. maddesinde daha düşük bir idari para cezası uygulanması öngörülmüş ise asgari maktu hadden tahsil edilmesi vergi dairesine bir görev olarak verilmiştir. İlgili vergi dairesinin kanunen üstlendiği bu görevi yerine getirmesi açısından önemli olan husus, idari para cezasının kesinleşmesi değil, tahsilatının tamamlanmamış olmasıdır. Dolayısıyla söz konusu düzenleme, tamamen tahsilat aşamasına özgü bir kural niteliğindedir. İdari para cezasının iptali istemiyle dava açılsın veya açılmasın, bu kuralın tahsilatı tamamlanmamış idari para cezalarına uygulanması vergi dairesi açısından bir zorunluluktur.
İlgili vergi dairesi, dava açılıp açılmadığına bakılmaksızın tahsilatı tamamlanmamış idari para cezasının miktarında lehe bir değişiklik varsa bunu tespit etmekle ve uygulamakla yükümlü bulunduğundan, tahsilat aşamasına özgü olan anılan kuralın, idari para cezasının iptali istemiyle açılan davalarda dikkate alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu itibarla, idari para cezasına konu olan fiilin sübuta ermiş olması ve idari para cezasının miktarında lehe olan değişikliğin tahsilat aşamasında vergi dairesince dikkate alınacak olması sebebiyle, davanın reddine yönündeki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine, 09/12/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
İdari para cezalarında, ceza verilmesinin dayanağı kuralın yürürlükten kaldırılması veya lehe düzenleme yapılması hâlinde, uyuşmazlığın ortaya çıkan yeni hukuki durum dikkate alınarak sonuçlandırılacağı açık olduğundan, yargı organlarınca, yeni yasal düzenlemenin ilgililerin lehine olup olmadığı araştırılarak karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, lehe kanunun varlığının tespitinin yargı organlarınca yapılması gerektiği, vergi dairesinin böyle bir yetkisinin ve görevinin bulunmadığı, idari para cezalarına ilişkin düzenlemeler incelendiğinde özellikle alt ve üst sınırın belirlendiği ve nispi oranda cezalandırılmanın öngörüldüğü düzenlemede yargı organlarınca gerekli araştırma yapılarak lehe kanunun var olup olmadığı tespit edildikten sonra lehe kanunun varlığı hâlinde idari para cezasının iptaline karar verilmesi gerektiğinden, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği görüşüyle karara katılmıyorum.