04/11/2016 tarihli Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği’nin 60/1-a maddesine aykırılık eyleminden dolayı ... Bakım Rehabilitasyon Merkezi hakkında, 30.313,50 Türk lirası idari para cezası uygulanmasına dair... Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüğünün 12/07/2019 tarihli ve 16191099-304.99-E.1726855 sayılı kararına karşı yapılan başvurunun kabulü ile anılan kararın kaldırılmasına ilişkin Silivri Sulh Ceza Hakimliğinin 04/02/2020 tarihli ve 2019/2298 değişik iş sayılı kararına yönelik itirazın reddine dair ÇORLU 1. Sulh Ceza Hakimliğinin 02/04/2020 tarihli ve 2020/922 değişik iş sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığından verilen 25/02/2021 tarihli kanun yararına bozma istemini içeren dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 06/04/2021 tarihli ve KYB. 2021-35897 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Mezkür ihbarnamede;
Dosya kapsamına göre, kabahatli ... Bakım Rehabilitasyon Merkezi"ne yönelik... Valiliği Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünce 24/05/2019 tarihinde yapılan denetim sonucunda 04/11/2016 tarihli Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği’nin 34. maddesine aykırı olarak bulunması gerekenden az sayıda sağlık personelinin çalıştırıldığının tespit edildiği, kabahatli Bakım Rehabilitasyon Merkezi hakkında anılan Yönetmeliğin 60/1-a maddesi uyarınca idarî para cezası uygulandığı, söz konusu idari para cezasına karşı kabahatli Bakım Rehabilitasyon Merkezinin yapmış olduğu itiraz üzerine, Silivri Sulh Ceza Hakimliğince yapılan inceleme sonucunda ""...başvuran aleyhine verilen idari para cezalarının türü, süresi ve miktarının yönetmelikle belirlendiği, bu şekilde yönetmelikle belirlenen idari para cezasının hukuka aykırı olduğu..." gerekçesi ile 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 28. maddesinin 8/b bendi uyarınca itirazın kabulüne karar verildiği somut olayda,
Kabahatli hakkında uygulanan idari para cezasının, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 4. maddesinde yer alan,
“(1) Hangi fiillerin kabahat oluşturduğu, kanunda açıkça tanımlanabileceği gibi; kanunun kapsam ve koşulları bakımından belirlediği çerçeve hükmün içeriği, idarenin genel ve düzenleyici işlemleriyle de doldurulabilir. (2) Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı, ancak kanunla belirlenebilir.“ şeklindeki hükme uygun olarak 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 35/A maddesi ile,
“(1) Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşunda yapılan kontrol ve denetim sonucunda, bu kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine, hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veya aykırılığın tespiti hâlinde il müdürü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının on katından elli katına kadar idari para cezası verilir. Bu eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ile idari para cezasının yatırılması için otuz günü geçmemek üzere uygun bir süre verilerek ilgili kuruluş yazılı olarak ihtar edilir. (2) Belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezasının iki katı tutarında tekrar idari para cezası uygulanır ve eksiklik veya aykırılığın giderilmesi için otuz günü geçmemek üzere ek süre verilir. Bu süre içinde de eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılır. ” şeklinde belirlenen
çerçeve hüküm gereğince, içeriği Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliğinin 60. maddesi ile,
“ (1)Merkezde yapılan kontrol ve denetim sonucunda aşağıda belirtilen eksiklik veya aykırılıkların birinin denetim raporu ya da evrak üzerinden tespit edilmesi halinde, il müdürlüğü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının on katından elli katına kadar idari para cezası verilir.
(a) ...4) Zorunlu çalıştırılması gereken personel sayısından eksik personel çalıştırılması, ( 15 katı)...” şeklinde belirlenen hükme aykırı davranılması nedeniyle verildiği, keza 5326 sayılı Kanun’un 4/2. maddesine uygun olarak 2828 sayılı Kanun’un 35/A maddesi ile de uygulanacak idari yaptırımın belirlendiği, bu itibarla kabahatlinin eylemine yönelik söz konusu yaptırımın dayanığının 2828 sayılı Kanun olduğunun anlaşıldığı, benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 05/07/2018 tarihli ve 2018/652 Esas, 2018/8232 sayılı ilamı da dikkate alındığında, mahkemesince çerçeve bir hükme dayanmayan ve hukuki değerden yoksun bulunan yönetmelik hükümleri gereğince kabahatli hakkında idari yaptırım uygulanmasının hukuka aykırı olduğundan bahisle başvurunun kabulü ile idari para cezasının kaldırılmasına karar verilemeyeceği gözetilmeksizin, merci tarafından itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiş ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozmaya atfen ihbar olunmuş bulunmakla Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
5326 sayılı Kabahatler Yasasının 8/1. maddesinin “Organ veya temsilcilik görevi yapan ya da organ veya temsilci olmamakla birlikte, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen kişinin bu görevi kapsamında işlemiş bulunduğu kabahatten dolayı tüzel kişi hakkında da idari yaptırım uygulanabilir.” şeklinde olduğu, aynı Yasanın 25/1.a maddesi uyarınca hakkında idari yaptırım kararı verilen kişinin kimlik ve adresinin idari yaptırım kararında yer almasının gerektiği, Türk Medeni Yasasının birinci kitabının ikinci bölümünde tüzel kişilerin düzenlendiği, TMK’nin 47. maddesinde tüzel kişilik “Başlıbaşına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları, kendileri ile ilgili özel hükümler uyarınca tüzel kişilik kazanırlar.” şeklinde tanımlanmış, müteakip 48. maddede de “Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler.” denildikten sonra, aynı Yasanın 55. maddesindeki “Kamu tüzel kişileri ile ticaret şirketleri hakkındaki kanun hükümleri saklıdır.” denilmek suretiyle tüzel kişiliğe haiz kişi ve mal toplulukları sınırlandırıldığı, nitekim 2828 sayılı Yasanın 34. maddesinde de “… gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişilerince bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarının kurulmasına, …” denilmek suretiyle sosyal hizmet kuruluşlarının gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulabileceğinin belirtildiği, somut olayda idari para cezasının esasen başvuran ... Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı tüzel kişilik tarafından kurulup işletilen ve fakat kendisinin tüzel kişiliği bulunmayan “... Bakım Merkezine” kesildiği, yukarıda alıntılanan mevzuat çerçevesinde, tüzel kişiliği bulunmadığı için hak ve fiil ehliyetini de haiz olmayan ... Bakım Merkezine idari para cezası kesilmesinin de hukuken mümkün olmadığı,
Hususunda da kanun yararına bozma isteminde bulunup bulunulmayacağının değerlendirilmesi için Adalet Bakanlığı"na gönderilmek üzere dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 12/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.