MAHKEMESİ : Bitlis İcra Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 08/11/2013
NUMARASI : 2013/35-2013/34

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
1-İşin niteliği bakımından temyiz tetkikatının duruşmalı olarak yapılmasına, HUMK.nun 438. ve İİK"nun 366. maddeleri hükümleri müsait bulunmadığından bu yoldaki isteğin reddi oybirliğiyle kararlaştırıldıktan sonra işin esası incelendi:
2-Borçlu belediye vekili, haciz konulan 13 AH 013 plakalı aracın itfaiye öncü aracı olarak kullanıldığını, buna ilişkin belediye meclis kararı olduğunu belirterek haczin kaldırılmasını talep etmiş, mahkemece dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu, belediye meclis kararıyla aracın kamu hizmetinde fiilen kullanılması için tahsis kararı verildiği, fiilen kamu hizmetinde kullanılan araçların haczedilemeyeceği gerekçesiyle istemin kabulüne karar verilmiştir.
5393 Sayılı Belediye Kanunu"nun 15/son maddesinde; "Belediyenin kamu hizmetinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez" düzenlemesine yer verilmiştir. Bu maddeye göre belediyenin haczedilmezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde fiilen kullanılması zorunludur. Anılan maddeye göre kamuya tahsis kararı alınmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır.
İcra ve İflas Kanunu ve takip hukuku ilkelerine göre asıl olan alacaklının alacağına kavuşmasını sağlamak olduğundan, kural olarak borçluların tüm mallarının haczi mümkündür. Bir malın haczedilememesi için yasal düzenlemenin bulunması zorunludur. Haczedilmezlik istisnai bir durum olduğundan, bu yöndeki düzenlemelerin de dar yorumlanması gerekir.
Ayrıca, bir üst norm olan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası"nın 90/4. maddesi ile de; usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklerin düzenlendiği milletlerarası antlaşmaların kanun hükmünde olduğu ve uyuşmazlıklarda gözetilmesi gerektiği kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 1 Nolu Protokol"ün 1. maddesinde; "... Her gerçek ve tüzel kişi, maliki olduğu şeyleri barışçıl bir biçimde kullanma hakkına sahiptir. Kamu yararı gerektirmedikçe ve Uluslararası Hukukun genel ilkeleri ile hukukun aradığı koşullara uyulmadıkça, bir kimse mülkiyetinden yoksun bırakılamaz ... " hükmü yer almaktadır.
Ek protokol"ün mülkiyet hakkı ile ilgili 1. maddesi, Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanmış ve onaylayan yasada; "...Her hakiki veya hükmü şahıs malların masuniyetine (dokunulmazlığına) riayet edilmesi hakkına maliktir. Herhangi bir kimse ancak amme menfaati icabı olarak ve kanunun derpiş eylediği şartlar ve devletler hukukunun umumi prensipleri dahilinde mülkiyetinden mahrum edilebilir ..." ilkelerine yer verilmiştir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 16 Ocak 2007 tarih ve 31277/03 sayılı Kuzu-Türkiye davası hakkındaki kararında, davacının lehine alınan yargı kararının altı yıldır uygulanmaması, bir diğer anlatımla ilama konu borcun borçlu belediyece ödenmemesi nedeniyle, AİHS"nin 6 § 1. ve Ek 1 no"lu Protokol"ün 1. maddelerinin ihlal edildiği sonucuna vararak tazminata hükmetmiş, yine 17 Ocak 2006 tarih ve 13062/03 sayılı Kranta-Türkiye davası ve 18 EKİM 2005 tarih ve 74405/01 sayılı Tütüncü Ve Diğerleri-Türkiye davası hakkındaki kararlarında da aynı sonuca varmıştır.
Buna göre borçlu belediyeye ait taşınır ya da taşınmaz bir malın haczedilmezliği için o malın fiilen kamu hizmetinde kullanılmasının gerektiği tartışmasız olup, bir malın fiilen kamu hizmetinde kullanıldığının kabulü için ise, o malın kamu hizmetinin yürütülebilmesi amacına uygun bulunması gerekir.
237 Sayılı Taşıt Kanunu"nun 1/a maddesi uyarınca belediyelerin kamu hizmetinde kullanılmak üzere taşıt edinmeleri mümkün olmakla birlikte, anılan yasada belediye başkanlarına makam aracı tahsis edileceğine veya itfaiye öncü aracı kullanılacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır.
Somut olayda, mahkemece, belediye meclis kararına göre kamuya tahsis edildiğinden bahisle araç üzerindeki haczin kaldırılmasına karar verilmişse de, yukarıda açıklandığı üzere belediye meclisinin bu yönde aldığı karar bağlayıcı nitelikte olmadığı gibi, itfaiyeye ilişkin yasal düzenlemelere göre, şikayete konu aracın, marka ve modeli itibariyle itfaiye öncü aracı olarak kullanılıp kullanılamayacağının da tespiti gerekmektedir. Kaldı ki, itfaiye öncü aracı özellikle büyükşehirlerde trafiğin yoğun olduğu durumlarda itfaiye araçlarının en kısa sürede olay yerine ulaşmasını sağlamaya yönelik olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle hayatın olağan akışına ve Mutki ilçesinin nüfusu ve trafik yoğunluğuna göre itfaiye öncü aracına gerek olup olmadığı da araştırılmalıdır.
O halde mahkemece yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda araştırma yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde sonuca gidilmesi isabetsizdir.
SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda (2) nolu bentte yazılı nedenlerle İİK"nun 366. ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04/03/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.