Davalı                : Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı

OLAY: Davacıya ait Kayseri Kocasinan İlçesi, Pervane Mahallesi 853 ada, 160 parsel numaralı taşınmaz, Kayseri Büyükşehir Belediyesince kamulaştırılmış, ferağı belediyeye verilmiş ve tezyidi bedel davası açılmış­tır.

Davacı, tezyidi bedel davasının karar aşamasındayken belediyenin 12.4.1992 gün ve 35-1271 sayılı Encümen kararı ile kamulaştırmadan vaz­geçtiğini bildirdiğini ileri sürerek bu kararın iptali istemi ile idare mahkeme­sinde dava açmıştır.

Kayseri İdare Mahkemesi; 9.2.1993 gün ve E.92/490, K.93/55 sayıyla, da­vanın kabulüne işlemin iptaline karar vermiş, temyiz edilen karar Danıştay 6. Dai­resinin 16.12.1993 gün ve 2191-5514 sayılı kararıyla ve: 2942 sayılı Yasa’nın 21. maddesinde idarenin, kamulaştırmanın her safha­sında kamulaştırmadan tek yanlı olarak kısmen veya tamamen vazgeçebile­ceği, aynı yasanın 24. maddesinde 21. madde uygulamasından doğacak anlaşmazlıkların adlî yargı yerinde çözümlenece­ğine ilişkin hüküm uya­rınca, davanın çözümünün adlî yargı yerine ait olduğu ge­rekçesiyle mah­keme kararını bozmuş; bozma kararına uyan Mahkeme görevsizlik kararı vermiş, bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı aynı istekle, 29.6.1995 tarihinde adlî yargı yerinde dava açmıştır.

Kayseri 2. Asliye Hukuk Mahkemesi; 24.10.1995 gün ve 790 sa­yıyla; ben­zer bir davada verilen Yargıtay 18. Hukuk Dairesinin 19.1.1995 gün ve E.94/14670, K.95/291 sayılı karar gerekçesinde; 2942 sayılı Yasanın 24. maddesinin 2. fıkra­sında, 21. maddenin uygulanmasından doğacak an­laşmazlıkların adlî yargı yerinde çözümleneceği hükme bağlanmış ise de; sözü edilen maddenin kamulaştırma kararı veren ve onaylayan yetkili mer­ciin kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı olarak kısmen veyahutta tamamen vazgeçilmesine ve vazgeçme halinde dava giderleri ile avukatlık ücretine ilişkin olduğu, vazgeçmenin var olup olmadığı, yasada öngörülen koşulları içerip içermediği hususlarına münhasır olup, esas yönünden hukuka aykırı olup olmadığını kapsamadığı yönündeki gerekçe uyarınca mahkemenin gö­revsiz olduğuna karar vermiş ve 2247 sayılı Yasanın 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belli edilmesi istemiyle, 95/552 sayılı dosyayı 27.10.1995 tarihli yazı ekinde Uyuşmazlık Mahkemesine göndermiştir.

İnceleme ve Gerekçe: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü, Selçuk Tüzün’ün Başkanlığında, O. Hulusi Mustafaoğlu, Süleyman Sezen, Zafer Kantarcıoğlu, Gürsoy Gönenç, Dr. Erol Alpar ve Ertuğrul Taka’nın katılmaları ile yaptığı 12.2.1996 günlü toplantıda, Raportör-Hâkim Ayten Anıl’ın raporu ile dosya­daki belgeler okunduktan; toplantıya, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yerine katı­lan Savcı İsmet Gökalp ile Danıştay Baş­savcısı yerine katılan Savcı Sinan Yörükoğlu’nun adlî yargı yerinin görevli olduğu yolundaki yazılı düşünceleri doğ­rultusundaki sözlü açıklamaları da alındıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Kamulaştırılıp tapuya tescil yapıldıktan sonra idarece aynı taşın­maz hak­kında tek yanlı olarak tesis olunan kamulaştırmanın kaldırılması işleminin, yasanın verdiği hakkın kötüye kullanılması olduğu ileri sürülerek buna ilişkin encümen kararının iptali istenilmektedir.

2942 sayılı yasanın 21. maddesinde “idare kamulaştırmanın her safhasında kamulaştırma kararı veren ve onaylayan yetkili merciin kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı olarak kısmen veya tamamen vazgeçebilir...” denilmekte; aynı yasanın 24. maddesinin son fıkrasında da: “... bu madde ile 21., 22., 23. maddelerin uygu­lanmasından doğacak anlaşmazlıklar adlî yargıda çözümlenir.” hükmü yer almakta­dır.

Olayda Belediye Encümeni, 21. maddenin yukarda açıklanan ve bu madde hükmüyle kendisine tanınmış bulunan yetki sınırları içinde bir karar alarak uygula­maya koymuş bulunmaktadır. Burada açıkça 21. madde kap­samındaki uygulamadan doğan bir anlaşmazlık söz konusudur. Davacı bu işlemin iptalini istemektedir. Bu anlaşmazlığın çözümlenmesi ise 24. madde hükmü uyarınca adlî yargıya aittir. Dava konusu işlem idari nitelikte ise de yasaların öngördüğü bazı durumlarda kamu hizmetinin özelliği ve gerekleri gözetilerek yine yasalarla istisnai hükümler getiril­miştir. Diğer bir ifadeyle burada özel bir yasa olan Kamulaştırma Yasasında, kamu hukuku alanına giren idari nitelikteki işlemlerden doğan uyuşmazlıklara idare mah­kemele­rinde bakılacağı kuralına, açık bir istisna söz konusu olmaktadır.

Açıklanan nedenlerle davanın çözümü, 2942 sayılı Yasanın 24. maddesi uya­rınca adlî yargının görevine girdiğinden Kayseri 2. Asliye Hu­kuk Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre davanın adlî yargı yerinde görül­mesi gerektiğine, bu nedenle Kayseri 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2247 sayılı Yasanın 19. Maddesi uyarınca vaki 24.10.1995 günlü, 790 sayılı başvurusunun reddine, 12.2.1996 gününde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.