Vekili       : Av. D.A.

Davalılar  : 1. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili      : Av.S.S.& Av.T.K.& Av.Z.B.U.

                  2. Gençlik ve Spor Bakanlığı

Vekili      : Av. R.S.

                 3. Konyaaltı Belediye Başkanlığı 

Vekili      : Av. A.Y.& Av. A.Y.

O L A Y  : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının dava konusu Antalya ili merkez ilçesi Arapsuyu Mahallesi 6433 Ada 1 parsel, 6431 Ada 5 Parsel, 6422 Ada 5 Parselde kayıtlı taşınmazların hisseli maliki olduğunu, taşınmazların imar planında “Semt Spor Alanı” olarak ayrılmasına rağmen kamulaştırılmaması yada takas cihetine gidilmemesi nedeni ile  davacının tasarruf hakkının kısıtlandığını ve zarara uğradığını belirterek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 10.000,00 TL’nin yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekillerinin süresi içerisinde verdikleri cevap dilekçelerinde özetle; görev itirazında bulunmuşlardır.

Antalya 4.Asliye Hukuk Mahkemesi; 03.04.2013 gün  ve 2011/456 esas sayılı kararı ile davalı Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8"inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 2"nci maddesinin 1"inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa"nın 10"uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 30.9.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa"nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı"nca, davalı Konyaaltı Belediye Başkanlığı açısından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde 6433 Ada 1 parsel sayılı taşınmaz yönünden adli, 6431 Ada 5 parsel ve 6422 Ada 5 parseller yönünden idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı M. BAYHAN ile Danıştay Savcısı M. Ali GÜMÜŞ’ün davada 6433 Ada 1 parsel sayılı taşınmaz yönünden adli, 6431 Ada 5 parsel ve 6422 Ada 5 parseller yönünden idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, müvekkilinin hisseli taşınmazlarının, imar planında “Semt Spor Alanı”nda kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 10.000,00 TL bedelin yasal faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi istemi ile açılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, mahkemece yapılan 26.11.2012  tarihli keşif sonrasında tanzim edilmiş olan Emekli Kadastro Kontrol Memuru Ünal Sözeyataroğlu’nun hazırladığı raporda ve ekli krokide , davaya konu taşınmazlardan 6433 Ada 1 parselin kuzey kısmında trafo bulunduğunun ; 6431 Ada 5 ve 6422 Ada 5 parseller üzerinde herhangi bir tesis bulunmadığının belirtildiği , Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı’nın 28.02.2013 tarih ve M.07.1.ABB.0.O8.02/641.04./2013-424-890-7128 sayılı yazısında ise 6433 Ada 1 parsel  sayılı taşınmazın Antalya Belediye Meclisi Kararı ile Semt Spor Alanı ve Trafo Alanı olarak aldığını anlaşılmıştır.

Hal böyle iken, davaya konu taşınmazlardan 6433 Ada 1 parselin bir kısmının öncesinde imar planında “ Kısmen Trafo Alanı” olarak ayrıldığı gibi fiilen de trafo alanı olarak kullanıldığı anlaşılmıştır.

Belediyelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği Yetki  ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazlardan bir tanesine fiilen el atılması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Öte yandan, İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünün, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Nitekim, yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının III. bölümünde,  “İstimlaksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlak Kanununa uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.” görüşüne yer verilmiştir.

İdarenin dava konusu taşınmazlardan 6433 Ada 1 parsele kamulaştırmasız el atması karşısında, bu taşınmaz bakımından el atmadan doğan zararın tazminine yönelik olan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Diğer taraftan, davaya konu 6431 Ada 5 ve 6422 Ada 5 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak; Konyaaltı Belediye Başkanlığı’nın 21.11.2011 tarih ve .07.3.KON.11.804.04/5095/8047 sayılı yazı cevabında 6431 Ada 5 parselin “Semt Spor Alanı”nda , 6422 Ada 5 parselin ise “Belediye Sosyal Tesisi Alanı”nda kaldığı belirtilmiş; Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı’nın 28.02.2013 tarih ve M.07.1.ABB.0.O8.02/641.04./2013-424-890-7128 sayılı yazısında ise 6422 Ada 5 parsel sayılı taşınmazın “Otopark Alanı”nda kaldığı belirtilmiş olup, mahkemece yapılan 26.11.2012  tarihli keşif sonrasında tanzim edilmiş olan 06.12.2013 tarihli bilirkişi heY.i raporunda  bu parsellere fiilen el atılmadığı  tespit edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinde;  “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

                a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

                b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik dördüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.

                Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik üçüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.

                Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

                Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

                İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmüne yer verilmiştir.

 Dolayısıyla, davaya konu 6431 Ada 5 ve 6422 Ada 5  parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak; imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parsellerden 6422 Ada 5 Parselin Konyaaltı Belediye Başkanlığı’nın imar planı uygulamasında “Sosyal Tesisi Alanı”, Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı’nın imar planı’nda  “Otopark Alanı”nda; 6431 Ada 5 Parsel  sayılı taşınmazın ise Konyaaltı Belediye Başkanlığı’nın imar planı uygulamasında “Semt Spor Sahası “nda kaldığı, bu taşınmazlara idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği, davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan 1822 parsel sayılı taşınmaza ilişkin olan davanın ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle;

1-Davaya konu Antalya ili merkez ilçesi Arapsuyu Mahallesi 6433 Ada 1 parsel sayılı taşınmaz bakımından davanın görüm ve çözümünde Adli Yargı yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddi gerektiği,

2-Davaya konu Antalya ili merkez ilçesi Arapsuyu Mahallesi 6431 Ada 5 ve 6422 Ada 5 parsel sayılı taşınmazlar bakımından davanın görüm ve çözümünde İdari Yargı yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Konyaaltı  Belediye Başkanlığı  vekilinin görev itirazlarının Antalya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce  reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ  : Davanın çözümünde, davaya konu Antalya ili merkez ilçesi Arapsuyu Mahallesi 6433 Ada 1 parsel sayılı taşınmaz bakımından davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGI yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, davaya konu Antalya ili merkez ilçesi Arapsuyu Mahallesi 6431 Ada 5 ve 6422 Ada 5 parsel sayılı taşınmazlar bakımından davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGI yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Konyaaltı  Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazlarının Antalya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 03.04.2013 gün ve 2011/456 esas sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.9.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.