Danıştay 4. Daire 1987/223 Esas 1989/1447 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 1447
Esas Yılı : 1987
Esas No : 223
Karar Tarihi : 23/03/989

İHRACAT İSTİSNASI UYGULAMASI NEDENİYLE İADESİ GEREKEN KATMA DEĞER VERGİSİNİN, YÜKÜMLÜLERİN SIRF KATMA DEĞER VERGİSİ BORÇLARINA DEĞİL, VERGİ DAİRELERİNE OLAN TÜM VERGİ BORÇLARINA MAHSUP EDİLEBİLECEĞİ VE BU İŞLEMİN YAPILMASI İÇİN İNCELEME RAPORU ARANMIYACAĞI HK.
Un imalatı ve ihracatı işiyle uğraşan yükümlünün, satın aldığı zirai ürün bedelleri ve ücret ödemeleri üzerinden tevkif ettiği gelir (stopaj) vergisine ilişkin muhtasar beyannameyi yasada öngörülen süre geçtikten sonra Vergi Usul Kanununun 371.maddesi uyarınca pişmanlık istemiyle vermesi ve İdarece bu istemin yerinde görülmesi üzerine adına
tahakkuk ettirilen vergi ve pişmanlık zammını anılan maddede öngörülen 15 günlük süre içerisinde ödemediği ileri sürülerek ve pişmanlık hükümlerinden bu nedenle yararlanmasına olanak kalmadığından bahisle 1985 yılı Şubat, Mart ve Nisan aylarına ilişkin olarak adına kesilen kaçakcılık cezasının terkinine dair Vergi Mahkemesi kararı Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir.
Dava dilekçesinde, yurt dışına yapılan ihracat nedeniyle Katma Değer Vergisi Kanunu hükümlerine göre ihracat istisnasından yararlanıldığı ve bu istisna dolayısıyla anılan Kanunun "istisna edilmiş işlemlerde indirim" başlıklı 32.maddesi uyarınca kendisine iadesi gereken tutarın, pişmanlık dilekçesi üzerine adına tahakkuk ettirilen vergi ve pişmanlık zammından fazla olması sebebiyle, bahse konu iade tutarının sözü edilen vergi ve pişmanlık zammına mahsubunu tahakkuk tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde Vergi Dairesinden bir dilekçe ile talep ettiği, bu itibarla pişmanlık şartlarına uyulmamasının söz konusu olmaması yönünden, uyuşmazlığa konu kaçakçılık cezasının yasal bir sebebe dayalı olmadığının belirtilmesi ve Vergi Dairesi Müdürlüğünün savunma yazısında, Yükümlünün katma değer vergisi beyannamesine istinaden hesaplanan iadesi gerekli meblağın doğruluğunun araştırılması için bir vergi kontrol memurunca incelemeye başlandığı, henüz Yükümlüye kesin olarak ödenmesi gereken herhangi bir tutarın tesbit edilmiş olmadığı, bu itibarla, yükümlünün mahsup talebinin yerine getirilmesine olanak bulunmadığının ileri sürülmesi yönünden, uyuşmazlığın çözümü için öncelikle, Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca yapılan iade hakkı doğuran işlemler nedeniyle ortaya çıkan ve mükelleflerin katma değer vergisine tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyen söz konusu verginin, diğer vergi borçlarına mahsup edilmesinin mümkün olup olmadığının ve mahsup işleminin hangi usul ve esaslara göre yapılacağının belirlenmesi gerekmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 32.maddesinde, anılan Yasanın 11, 13, 14 ve 15.maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisinin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirileceği ve vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen katma değer vergisinin, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tesbit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunacağı belirtilmiştir.
Sözkonusu iadenin esaslarını belirleme konusunda anılan madde ile Maliye ve Gümrük Bakanlığına tanınan yetkinin kullanılmasını teminen, anılan Bakanlıkça Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 77.maddesi, 8.2.1985 günlü ve 18660 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelikle 1.2.1985 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilerek, ihracat istisnası uygulaması nedeniyle ihracatçılara yapılacak iadelerde, hak sahibince, doğacak vergi iadesinin kendisinin veya ihraç edilen mal ve hizmeti üretenlerin vergi borçlarına mahsubu talep edildiği takdirde, mahsup işlemi için inceleme raporu aranmayacağına değinilmiş ve 22.11.986 günlü ve 19289 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 24 seri numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin "A" işaretli bölümünde de, aynı hususa dikkat çekildikten sonra, mükelleflerin mahsup taleplerinin zamanında yapılmış olması kaydıyla, vergi dairelerince yapılan işlemler sırasında meydana gelen gecikme nedeniyle zamanında mahsubu yapılamayan vergiler için gecikme zammı uygulanmaması gerektiği vurgulanmıştır.
Öte yandan, 1.5.1985 günlü ve 413 (m) sayılı Muhasebat Genel Tebliğinin 1.bendinde de, yönetmelik değişikliği uyarınca, Katma Değer Vergisi Kanununa göre yapılacak iadelerin, ihracatçılar ile ihraç edilen mal ve hizmeti üretenlerin katma değer vergisi ile birlikte diğer vergi borçlarına da mahsup edilebileceği ve eski vergilendirme dönemleriyle ilgili olarak doğan vergi iadelerinin ilgililer tarafından diğer vergi borçlarına mahsubu talep edildiği takdirde bu mahsup işlemlerinin de yapılacağı belirtilmiştir.
İçerikleri açıklanan ve Katma Değer Vergisi Kanununun 32.maddesine dayanılarak yürürlüğe konulmuş bulunan bu düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, ihracat istisnası uygulaması nedeniyle iadesi gereken katma değer vergisi, mükelleflerin sırf katma değer vergisi borçlarına değil vergi dairelerine olan her türlü vergi borçlarına mahsup edilebilecek ve bu işlemin yapılması için inceleme raporu aranmayacaktır.
Uyuşmazlık konusu olayda, pişmanlık talebinin İdarece kabulünden sonra Vergi Usul Kanununun 371.maddesinde öngörülen 15 günlük süre henüz dolmadan, ihracat istisnası nedeniyle kendine iadesi gereken tutarın, gelir (stopaj) vergisi ve bu vergi üzerinden hesaplanan pişmanlık zammından oluşan borcuna mahsubunu talep eden Yükümlünün bu isteminin, yukarıda açıklanan hukuki düzenlemeler karşısında yerine getirilmesi gerekirken, henüz incelemenin tamamlanmadığından bahisle kabul edilmemesi ve pişmanlık şartlarına uyulmadığı gerekçesiyle adına kaçakcılık cezası kesilmesinde isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle sonucu itibariyle yerinde görülen Mahkeme kararına yöneltilen temyiz isteminin reddine karar verildi.