MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 17/04/2015 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 13/12/2017 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili ve davalılar ... ve ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _

Dava, ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, 4047 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili, dava konusu taşınmaz üzerindeki 52/1 nolu binanın taşınmazın paydaşlarından olan müvekkili ile müvekkilinin vasisi olduğu kısıtlı kardeşi ..."na ait olduğunu bildirmiştir.
Mahkemece, ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiş, hükmün davalı ... vekili ile davalı ... tarafından temyizi üzerine, Dairemizin 19.11.2014 tarihli, 2014/8648 Esas, 2014/13116 Karar sayılı ilamı ile...’’ dava konusu 4047 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde 2 adet ev olup, davalı ... vekili taşınmaz üzerindeki evlerden 6000 sokak, 52/1 nolu evin müvekkili ile müvekkilinin vesayeti altında olan kısıtlı kardeşi ..."na ait olduğunu beyan edip bu hususta Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açtıklarını ve davanın Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/519 Esas sayılı dosyası ile derdest olduğunu, bu davanın sonucunun beklenmesini talep etmesine rağmen mahkemece, belirtilen davanın sonucu beklenmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
Ayrıca, davalı ..."nun Çeşme Sulh Hukuk Mahkemesinin 02.04.2008 tarihli ve 2008/21 Esas, 2008/126 sayılı Kararı ile kısıtlanarak kardeşi ..."ın kendisine vasi olarak atandığı dosya içinde bulunan kısıtlılık halinin devamına dair Karşıyaka 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 07.06.2010 tarih ve 2010/111 Esas, 2010/103 Karar sayılı ilamından anlaşılmaktadır. Dava ve taraf ehliyeti kamu düzeni ile ilgili olup, yargılamanın her aşamasında re"sen dikkate alınmalıdır. Bu durumda mahkemece, dava dilekçesi ekli duruşma davetiyesinin vasi sıfatıyla ..."a tebliğ edilerek vasi huzurunda yargılamaya devam edilmesi gerekirken, dava dilekçesi bizzat kısıtlı ..."na tebliğ edilerek, taraf teşkili sağlanmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir...’’ gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde davanın kabulü ile dava konusu taşınmazdaki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... vekili ile davalılar ... ve ... temyiz etmiştir.
Paydaşlığın (ortaklığın) satış suretiyle giderilmesine ilişkin davalarda taşınmaz üzerinde bulunan bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçaların (muhdesat) kime ait olduğu konusunda uyuşmazlık olup da bunlar üzerinde bazı paydaşların (ortaklar) hak iddia etmeleri ve öncelikle bu uyuşmazlığın giderilmesini istemeleri halinde o paydaşa görevli mahkemede dava açmak üzere HMK"nin 165. maddesi uyarınca uygun bir süre verilmelidir. Mahkemece verilen süre içerisinde dava açıldığı takdirde sonucunun beklenmesi, açılmadığı takdirde o konuda uyuşmazlık yokmuş gibi davaya devam edilmesi gerekir.
Paydaşlığın (ortaklığın) satış yoluyla giderilmesi halinde dava konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalar (muhdesat) varsa bunların arzla birlikte satılması gerekir. Ancak muhdesatın bir kısım paydaşlara (ortaklara) ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa veya bu hususta bütün paydaşlar ittifak ediyorlarsa ve muhdesat arzın değerinde bir artış meydana getiriyorsa bu artışın belirlenmesi için dava tarihi itibariyle arzın ve muhdesatın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Belirlenen bu değerler toplanarak taşınmazın tüm değeri bulunur. Bulunan bu değerin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiği yüzdelik (%...) oran kurulmak suretiyle belirlenir. Satış sonunda elde edilecek bedelin bölüştürülmesi de bu oranlar esas alınarak yapılır. Muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise payları oranında paydaşlara (ortaklara) dağıtılır.
Bütünleyici parçanın (muhdesat) arzın paydaşlarına (ortaklarına) değil de üçüncü şahsa ait olduğunun anlaşılması halinde bu kimseyi muhdesat sahibi olarak davaya dahil etmek ve ona satış bedelinden pay vermek mümkün değildir.
Anılan bu hususlar Dairemizin önceki bozma ilamında belirtilmesine ve mahkemece bozma ilamına uyulmasına rağmen bozma gereklerinin tamamen yerine getirildiği söylenemez.
Somut olaya gelince; dava konusu 4047 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde 2 adet ev olup, davalı ... vekili yargılama sırasında taşınmaz üzerindeki evlerden 6000 sokak, 52/1 numaralı evin müvekkili ile müvekkilinin vesayeti altında olan kısıtlı kardeşi ..."na ait olduğunu beyan etmiş, Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinde 2013/519 Esas sayılı dosya ile 19.11.2013 tarihinde mülkiyetin tespiti davası açmıştır. Mülkiyetin tespiti davasında, davanın kabulü ile dava konusu 4047 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 6000 sokak 52/1 numaralı binanın mülkiyetinin ... ve ...’na aidiyeti tespit edilmiş, tarafların kararı temyiz etmemesi üzerine hüküm 20.06.2016 tarihinde kesinleşmiştir. Eldeki davada mahkemece ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiş olmasına rağmen mülkiyetin tespiti konusundaki karar nazara alınmamıştır. Yukarıda değinilen ilkelere göre mahkemece mahallinde yeniden keşif yapılarak, uzman bilirkişilerden rapor alınarak, söz konusu evin bulunduğu dava konusu taşınmazın tespit edilen toplam değerinin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiğinin yüzdelik oran kurulmak suretiyle belirlenmesi ve muhdesata isabet eden kısmın muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedelin ise tapu kaydı ve mirasçılık belgesindeki payları oranında tüm paydaşlara dağıtılması gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... vekili ile davalılar ... ve ... nun temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, 28.11.2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi.