Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/3235 Esas 2022/4452 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : TESPİT

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi asıl ve birleşen dosya davacıları vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı ... Sınai ve Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstrisi Anonim Şirketi (... A.Ş.) İsteminin Özeti:
Davacı vekili müvekkilinin şirketin ... merkezli olarak sınai ve tıbbi gaz üretim faaliyetleri ile dava konusu ... tesislerinde demir-çelik üretimi işi ile iştigal ettiğini, davalı Kurum müfettişlerince yapılan denetleme ve inceleme sonucunda ... adresinde sözleşmeye binaen yardımcı faaliyetler alanında yüklenici olarak faaliyet gösteren ...Bakım Onarım Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile müvekkili şirket arasında mevcut iş ilişkisinin ve buna bağlı hukuki durumun muvazaalı olduğunun tespit edildiğini, müvekkili şirketin ana faaliyet konusunun demir çelik mamülleri üretimi olduğunu, şirketin organizasyonunun bunun üzerine oluştuğunu, üretim dışındaki faaliyetlerin ise yardımcı faaliyetler kapsamında bulunduğunu, ana işin konusu olmayan, üretimle ilgisi bulunmayan ...Bakım Onarım Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yürütülen tahmil, tahliye, bakım ve onarım işlerinin yardımcı işlerden olduğunu, muvazaanın söz konusu olmadığını, fabrika sahasında tamamen ayrı ve bağımsız bir firma olan ...Bakım Onarım Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. çalışanlarının bakım ve onarım işlerini gerçekleştirdiğini, müfettiş raporunda çalışanların hangi haklarının kısıtlandığı yada ortadan kaldırıldığının, hangi işin asıl iş, hangi işin yardımcı iş olduğunun belirtilmediğini, yardımcı işleri yapan personelin yüklenici firmanın personeli olduğunu ileri sürerek 07/09/2016 tarih 76020743-667-37942 sayılı müfettiş raporunun iptalini talep etmiştir.
Birleşen dosya davacısı ...Bakım Onarım Demir Çelik Tahmil Tahliye Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi (...Ltd.Şti) İsteminin Özeti:
Birleşen dosya davacı vekili, müvekkili şirketin müfettiş raporu düzenlenen işyerinde tahmil, tahliye ile bakım ve onarım işlerini yaptığını, ana üretim alanı demir, çelik ve mamülleri olan firmada ana üretime dahil olmayan makine bakım-onarım işleri ile yeni üretilmiş mamüllerin tahmil, tahliye işlerini yani yardımcı işler sınıfındaki işlerini müvekkili şirket çalışanlarının gerçekleştirdiğini, rapordaki muvazaa tespitinin yanlış ve mesnetsiz olduğunu, raporda hangi işin asıl iş, hangi işin yardımcı iş olduğu yönünde ayrım yapılmadığını beyan ederek, 07/09/2016 tarih 76020743-667-37942 sayılı müfettiş raporunun iptalini talep etmiştir.
Davalı- Birleşen Dosya Davalısı ... Cevabının Özeti:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle davanın ve birleşen davanın reddini talep etmiştir.
Davalı- Birleşen Dosya Davalısı ... Cevabının Özeti:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle davanın ve birleşen davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı davacı ... A.Ş. vekili ile davacı ...Ltd. Şti. vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, ... A.Ş.'den alt işverenlik sözleşmesi ile iş alan ...Ltd. Şti.'nin asıl işverenden bağımsız kendi organizasyonunun olmaması, alt işverenlik işçilerine emir ve talimatların ... A.Ş. yetkilileri tarafından verilmesi, ... A.Ş.ve ...Ltd. Şti. işçilerinin aynı alanda ve aynı işte aynı iş tanımı ile çalışmaları, asıl işveren-alt işveren çalışanı ayrımı yapılmaması, alt işveren işçilerinden bilgili ve işe yarayanların ihale dönemi bitiminde ... A.Ş. bünyesine alınması karşısında, davacı ile birleşen dosya davacısı arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğuna ilişkin mahkeme kanaatinin ve teftiş raporundaki tespitlerin yerinde olduğu gerekçesi ile davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... A.Ş.vekili ile davacı ...Ltd. Şti.vekilinin temyizi üzerine Dairemizin 23.11.2020 tarihli, 2020/6466 esas, 2020/16298 karar sayılı ilamı ile Mahkemece alt iş verene verilen işin asıl veya yardımcı iş olup olmadığı hususunda bir tespit yapılmadan, alt iş veren işçilerinin asıl iş veren işçileri ile aynı ortamda çalıştığından bahisle asıl işveren alt işveren ilişkisinin geçerli kurulmadığı ya da muvazaaya dayandığının kabulünün doğru bulunmadığı, zira verilen işin yardımcı iş olması halinde asıl işveren ve alt iş veren işçilerinin aynı ortamda çalışmasına yasal bir engel bulunmadığı, bu nedenle eksik inceleme ile karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesinin esastan redde yönelik kararı bozularak ortadan kaldırılmış ve dosya incelenmek üzere İlk Derece Mahkemesine gönderilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince; Dairemizin bozma ilamına uyularak yapılan araştırma ve aldırılan bilirkişi raporu sonucunda; ... A.Ş.'den alt işverenlik sözleşmesi ile iş alan ...Ltd. Şti.'nin asıl işverenden bağımsız kendi organizasyonunun olmaması, alt işverenlik işçilerine emir ve talimatların ... A.Ş.yetkilileri tarafından verilmesi,her iki davacı şirket işçilerinin aynı alanda ve aynı işte aynı iş tanımı ile çalışmaları, asıl işveren-alt işveren çalışanı ayrımı yapılmaması, alt işveren işçilerinden bilgili ve işe yarayanların ihale dönemi bitiminde ... A.Ş. bünyesine alınması, ...Ltd. Şti. işçilerinin yaptıkları işlerin üretilen malın genel iş akışında, üretim akışında yer alması ve asıl iş niteliğinde olması, ...Ltd. Şti. işçilerinin yaptıkları işler olmadan üretimin devam etmesinin mümkün olmaması karşısında davacı ile birleşen dosya davacısı şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu kanaatine varıldığı belirtilerek dava ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içinde asıl ve birleşen dosya davacılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
İlk Derece Mahkemesi tarafından Dairemizin 23.11.2020 tarihli, 2020/6466 esas, 2020/16298 karar sayılı araştırmaya yönelik bozma ilamına uyulmasına karar verilerek alt işverene verilen işin asıl mi, yardımcı iş mi olduğu hususunun belirlenmesi konusunda işyerinde inceleme yapılarak rapor düzenlenmek üzere aralarında insan kaynakları uzmanı, endüstri mühendisi ve hukukçu bilirkişinin bulunduğu üç kişilik bilirkişi heyetine dosya tevdi edilmiştir.
Bilirkişi heyetince 03.11.2021 tarihinde taraf vekillerinin katılımı ile işyerinde inceleme yapılmak istenmişse de davacı ...Ltd. Şti.'nin davacı ... A.Ş. nezdinde faaliyetine devam etmemesi nedeniyle fiili durum tespiti yapılamamış, ancak davacı ...Ltd. Şti. çalışanları iken daha sonra davacı ... AŞ. kadrosuna geçen Serkan Tiryaki, Uğur Arslan ve Mehmet Aydıngöz isimli işçiler ile üretim alanında, Fatih Murat Karataş isimli işçi ile ise telefonda görüşülmek suretiyle alınan ifadelerle davaya konu ... İş Müfettişleri tarafından hazırlanan raporda yer alan tespitler, davacı şirketler arasında yapılmış olan hizmet alım sözleşmesi ve ... AŞ. ... Tesislerinde yapılan iş birlikte değerlendirildiği belirtilerek; ... A.Ş. ve ... Ltd. Şti. arasındaki 01.01.2016-31.12.2016 dönemi kapsayan ... A.Ş.’nin ... Tesislerine ilişkin hizmet alım sözleşmesinde alt işverene verilen görevlerin; “yükleme, boşaltma, istifleme, paketleme ve ilgili işler, bakım onarım işleri, montaj, demontaj ve temizlik işleri, ayrıca verilecek ek işler” olarak gösterildiği, ... müfettişleri tarafından hazırlanan 23.06.2016 tarihli raporda ise ...Ltd. Şti’ye bağlı çalışan işçilerin ... A.Ş. ... üretim tesislerinde yaptıkları işlerin, “Hadde 1 ve 3 paketleme kısımlarında”; haddehaneden yeni çıkmış ve ızgaraya soğumak üzere düşmüş demir çubukların bozuk istifliyse istif düzeltimi, demir çubukların sayımı, kısa demir çubukların uzunlardan ayrılması,kesimden kalan kırpıntıların toplanması, kalite işareti amaçlı boyama, etiketleme, tırlara yüklenmesi,”Hadde 2 paketleme kısmında”; kangal olarak isimlendirilen demir tel sargıların başında bozuk olan kısımlar varsa makasla kesme, kesim sonucu oluşan kırpıntıların toplanması, paketleme ve yükleme işlemleri şeklinde tespit edildiği, bu kapsamda işyerinde yürütülen asıl iş gözetildiğinde ...Ltd. Şti işçilerinin, ... A.Ş. ... Üretim Tesisinde üretim sürecinde yapılması gerekli bulunan işlerde çalıştıkları, üretim akışının düzgün olması, istenen kalitede ve sayıda mamul çıkışının sağlanması için gerekli olan bu işler olmadan üretimin istenen miktar ve kalitede olmayacağı, üretilen mamulün sevkiyatının sağlanamayacağı, bu nedenle ...Ltd. Şti. işçilerinin yaptıkları işlerin yardımcı işler ya da işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler olmadığı, asıl iş niteliğinde olduğu kanaatine varıldığı ifade edilmiş olup, İlk Derece Mahkemesi tarafından da heyeti raporu doğrultusunda asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
Ne var ki, ... iş müfettişlerinin raporunda yer alan tespitler, bilirkişi heyet raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı ... A.Ş. ... Üretim Tesisinde yürütülen ana faaliyet konusunun hurda demir çelik malzemelerin yüksek ısıdaki hadde fırınlarında eritilerek işlenmesi suretiyle inşaat demiri, çubuk, tel, sac gibi çeşitli mamüllerin üretilmesi olduğu,davacı ... A.Ş. ile birleşen dosya davacısı ...Ltd. Şti. arasında 01.01.2016-31.12.2016 dönemi kapsayan ... A.Ş.’nin ... Tesislerine ilişkin hizmet alım sözleşmesinin konusunun ise “yükleme, boşaltma, istifleme, paketleme ve ilgili işler, bakım onarım işleri, montaj, demontaj ve temizlik işleri, ayrıca verilecek ek işler” olarak gösterildiği, ...Ltd.Şti’nin 23.06.2016 olan teftiş tarihi itibariyle hizmet alım sözleşmesi kapsamında 48 işçisinin çalıştığı, işçilerin yaptığı “istifleme, paketleme ve yükleme” niteliğinde olduğu anlaşılan işlerin, işyerinin ana faaliyet konusu olan “demir çelik mamulleri üretimi” kapsamında yer almadığı, yardımcı işlerden olduğu, bu işlerin hizmet alımı suretiyle alt işverene yaptırılmasında ise yasaya aykırı bir durum bulunmadığı anlaşılmakla, aksi yöndeki hatalı değerlendirme ile davanın kabulü yerine reddine karar verilmesi isabetli bulunmadığından, karar bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 13.04.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.