Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/3529 Esas 2022/5137 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 14. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 2. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılardan...Dış Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin 1999 yılı başından 22.10.2014 tarihine kadar davalılara ait 1014467.27 ve ... sicil numaralı isverinde mağaza müdürü olarak görev yaptığını, işyerinin davalı ...Konf. San. Tic. Ltd. Şti. isimli firma tarafından, diğer davalı ... Ltd. Şti.’ye devredildiğini, davacının devir sonrası ara vermeksizin çalışmasını aynı şekilde sürdürdüğünü, iş sözleşmesinin haksız ve dayanaksız şekilde feshedildiğini ancak işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek, kıdem tazminatı,ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, milli bayram ücreti, hafta tatili ücreti ile yıllık izin ücreti alacaklarının davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... vekili; müvekkili şirketin yaklaşık 30 yıldır sektörde yer alan, Amerikanın en eski ayakkabı markalarından birinin Türkiye distribütörlüğü ile üretimden dağıtıma tüm aşamalarını üstlenen köklü bir firma olduğunu yanı sıra 1994 yılından itibaren çeşitli mağazaları satın alma ya da kiralama yolu ile işletmecilik yaptığını, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde tutulan bir marka olan ‘.....’ markasının da yine marka sahibi olan dava dışı ... Ayakkabıcılık Limited Şirketi’nden 29.09.2014 tarihli marka lisans sözleşmesi 5 yıllığına kiralanmış olduğunu, ürünlerin de bu firmadan alındığını,davacı işçinin daha önce çalıştığı işyerinin boş olarak mal sahiplerinden kiralandığını, bu nedenle davacı işçinin önceki işvereni olan diğer davalı ...Konf.San. Tic. Ltd. Şti. firması ile aralarında organik bağdan bahsedilemeyeceği gibi devamı niteliğinde de olunmadığını, davacının söz konusu şirkette müdür olarak çalıştığını ve ciddi müşteri potansiyeli olduğunu beyan etmesi nedeniyle işe alındığını,davacının müvekkili şirketin diğer davalı şirket nezdinde geçen çalışmalarından kaynaklı alacaklardan da sorumlu tutulması gerektiği yönündeki taleplerinin haksız bulunduğunu beyanla, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ...Konf.San. Tic. Ltd. Şti. vekili; davacının 30.09.2014 tarihinde başka yerde iş bulduğu gerekçesiyle iş sözleşmesini sona erdirdiğini, müvekkili şirketin ekonomik krize girerek iflas ettiğini, malların büyük kısmının ...Ayakkabıcılık Ltd. Şti.’ye verildiğini mağazaların boşaltıldığını, diğer davalı şirketin boşaltılan mağazaları kiralayarak müşteri potansiyelinden faydalanmak ve haksız kazanç elde etmek amacında olduğunu, markalarının ise kendilerinden habersiz kiralandığının tazminat davası konusu edilebileceğini, davacının taleplerinin muhatabının diğer davalı şirket olduğunu, davacıya yönelik herhangi bir borçlarının bulunmadığını beyanla, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince; davalı ... tarafından diğer davalı ...Konf.San. Tic. Ltd. Şti. ile aralarında işyeri devrinden veya davacının iş sözleşmesinin devralınmasından bahsedilemeyeceği savunulmuş ise de, davacının davalı ...Konf.San. Tic. Ltd. Şti. nezdinde iş sözleşmesi henüz sona ermeden diğer davalı işveren nezdinde işe girişinin yapılması suretiyle davalılar yanında çalışmasının kesintiye uğramaması, davalı şirketlerin faaliyet alanlarının aynı olması, tanık beyanları ile dosya kapsamındaki tüm belgeler birlikte değerlendirildiğinde davalılar arasında işyeri devrinin bulunduğunun anlaşıldığı belirtilerek, davanın kısmen kabulü ile hükmolunan alacaklardan davalıların müşterek ve müteselsil sorumlu bulunduklarına karar verilmiştir.
İstinaf:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı davalı ... vekilince istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi ile aynı yönde gerekçelere dayanıldığı belirtilerek davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içinde ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
Davalı şirketler arasındaki ilişkinin hukuki niteliğinin belirlenmesi hususu uyuşmazlık konusudur.
İşyeri devrinin esasları ve sonuçları 4857 sayılı İş Kanunu’nun 6. maddesinde düzenlenmiştir. Sözü edilen hükümde, işyerinin veya bir bölümünün devrinde devir tarihinde mevcut olan iş sözleşmelerinin bütün hak ve borçlarıyla devralan işverene geçeceği öngörülmüştür. İşyeri devrinin temel ölçütü; ekonomik birliğin kimliğinin korunmasıdır. Avrupa Adalet Divanı kararlarına göre, maddî ve maddî olmayan unsurların devredilip devredilmediği ve devir anındaki değeri, işgücünün devri, müşteri çevresinin devri, işyerinde devirden önce ve sonra yürütülen faaliyetlerin benzerlik derecesi, işyerinde faaliyete ara verilmişse bunun süresi, işyeri devrinin kriterleri arasında kabul edilmektedir. Maddî ve maddî olmayan unsurların devri söz konusu olmaksızın da işgücünün önem taşıdığı sektörlerde ekonomik birliğin önemli unsuru olan işçilerin devri de, işyeri devri olarak kabul edilmelidir. Devirden sonra işyerindeki ekonomik birliğin kimliğini koruyup korumadığının saptanabilmesi için, yürütülen faaliyetin devirden sonra yeni işveren tarafından aynı veya özdeş biçimde sürdürülmesi ölçütü yanında, işyerinin taşınmaz ve taşınır malları ile maddî olmayan varlıkların, işyerinde çalışan işçilerin sayı ve uzmanlık bakımından çoğunluğunun, bunun yanı sıra müşteri çevresinin devredilip devredilmediği, devir öncesi ve sonrasındaki faaliyetler arasında benzerlik olup olmadığı, devir sebebiyle işyerinde faaliyet askıya alınmışsa askı süresi gibi koşullar da göz önünde tutulmalıdır.
Davacı işçi 28.03.2002 ile 30.09.2014 tarihleri arasında çalıştığı davalı ...Ltd. Şti.’ ye ait işyerinin diğer davalı ... Tic. Ltd. Şti.’ye devredildiğini, kendisinin devir sonrasında da ara vermeksizin aynı işyerinde çalışmasını sürdürdüğünü, ancak sigorta girişi yapıldıktan bir süre sonra hiçbir gerekçe gösterilmeden iş akdine son verildiğini iddia etmiştir.
Davalı ...Ltd. Şti. vekili, davacının 30.09.2014 tarihinde başka yerde iş bularak işten ayrıldığını, firmalarının ekonomik kriz nedeniyle iflas ettiğini, malların büyük bölümünün ...Ayakkabıcılık Ltd. Şti.’ye verildiğini, mağazaların boşaltıldığını bundan sonra ...Ayakkabıcılık Ltd. Şti. tarafından ayakkabıların kime verildiğinin bilgileri dışında olduğu gibi kendilerini de ilgilendirmediğini, davalı ... firmasının kendi boşalttıkları işyerini kiralayarak müşteri potansiyellerini çalmasının, fırsatçılık olduğunu, ‘Ayakkabı Merkezi’ markasını da habersiz kiralamasının tazminat konusu bulunduğunu savunmuştur.
Davalı ... Tic. Ltd. Şti. vekili ise, müvekkili firmanın davalı ...Ltd. Şti.’ye ait işyerini boş olarak mal sahibinden kiralamış olduğunu, bu firma ile arasında devir, organik bağ ya da başkaca hukuki bir ilişki olmadığını,...Ltd. Şti.’nin 30 yıldır Amerikan markası olan ‘Dexter’ın Türkiye distribütörlüğünü yaptığını, 2007 yılından beri ise lisans haklarını satın alarak üretimden dağıtıma tüm aşamalarını üstlendiğini, çok sayıda AVM de mağazaları bulunduğunu, yanı sıra Güneydoğu Anadolu Bölgesinde tanınan ve dava dışı ...Ayakkabıcılık Ltd Şti.’ye ait olan ‘Ayakkabı Merkezi-Ay-Mer ’markasının kullanılmasına karar verildiğini, 22.09.2014 tarihinde marka lisans sözleşmesine istinaden 5 yıllığına kiralanarak kullanıma başladığını, işyerinin dekore ettirildiğini, içerisindeki tüm ürünlerin faturalarla, banka ödeme kayıtları ile marka lisans devir sözleşmeleri ile müvekkiline ait olduğunun belli olduğunu, davacının diğer davalı firmada müdür olarak görev yaptığını ve ciddi müşteri potansiyeli olduğunu söylemesi üzerine müvekkili şirket tarafından işe alındığını ileri sürmüştür.
Dosyada yer alan kayıtlara göre; davalı ...Ltd. Şti. tarafından işyerinin kapanması (kod 17) gerekçesiyle davacının 30.09.2014 tarihinde Kuruma çıkışının bildirildiği, ancak bunun öncesinde 26.09.2014 tarihinde davalı ... Tic. Ltd. Şti. tarafından davacının işe giriş bildirgesinin verildiği, anlaşılmıştır.
Davacı tanığı ...; 2010 yılı Nisan ayından itibaren davalı ...Ltd. Şti.’nde çalışmaya başladığını, 2014 yılı Eylül ayında firmanın iflas ettiğinin ve işyerinin tüm çalışanları ile birlikte davalı ... Tic. Ltd. Şti.’ye devredildiğinin söylendiğini ve davalı ... Tic. Ltd. Şti.’de çalışmaya devam ettiğini beyan etmiş, diğer davacı tanığı tarafından da benzer şekilde beyanda bulunulmuştur. Davalı tanığı ... ise; kendisinin 16.09.2014 tarihinde davalı ...Ltd. Şti.’ndeki işinin sona erdiğini, 3-4 gün sonra...Dış Tic. Ltd. Şti.’de çalışmaya başladığını, davalılar arasında devir olmadığını, ...Ltd. Şti.’nin iflas etmesi üzerine tüm işçilerin çıkışını verdiğini, ...Ltd. Şti. nin ...’te üç adet, İskenderun ve Maraş da birer adet olan mağazaların çalışanlarına...Ltd. Şti. tarafından iş teklif edildiğini, böylece çoğu çalışma teklifini kabul eden işçinin...firmasında çalışmaya devam ettiklerini,Kazaz Dış Tic. Ltd. Şti. yetkililerinin ...Ltd. Şti. adına işyerine gelen tebligatların alınmamasını söyledikleri halde davacının gelen tebligatı alması sebebiyle kendisine kızılarak iş sözleşmesinin feshedildiğini ifade etmiştir.
Davacı vekili, davalılar arasında organik bağ ve muvazaalı devir olduğununa dair ayrı bir dava açacağını ve davalılar ile anlaşma ihtimali olduğu gerekçeleri ile süre verilmesini talep etmiş ise de, neticede dava açıldığına dair yahut anlaşmaya varıldığına dair dosyaya herhangi bir delil sunulmamıştır.
UYAP sistemi üzerinden yapılan incelemede; ... 2. İcra Hukuk Mahkemesinin
2014/592 Esas, 2016/2 Karar sayılı dosyasından davalı şirketlere yönelik açılan istihkak davasına ilişkin verilen kararın temyiz incelemesi neticesinde Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2016/8243 Esas, 2019/1987 Karar sayılı ilamı ile; "... 13.10.2014 tarihinde yapılan hacizde, borçlunun haciz adresindeki şubesini ticaret sicil kaydı uyarınca 25.09.2014 tarihinde terkin ettiği, üçüncü kişinin ise 29.09.2014 tarihinde haciz mahallinde faaliyette olduğu vergi dairesi tarafından düzenlenen yoklama fişi ile sabittir. Dosyada mevcut kira sözleşmesi 01.10.2014 tarihli olmasına rağmen, vergi yoklamasında 29.9.2014 tarihinde haciz adresinde faaliyettedir. Borçlu şirket ortakları kira sözleşmesini müşterek borçlu müteselsil kefil sıfatıyla imzalamıştır. Sunulan vergi levhası ise üçüncü kişinin merkez adresine ilişkin olduğundan üçüncü kişinin hangi tarihte haciz adresinde faaliyete başladığı tespit edilememiştir. Davalı üçüncü kişi vekilinin cevap dilekçesinde belirttiği dava dışı ...... ile müvekkili arasında 20.000,00 TL ve yıllık cironun binde beşi bedel karşılığı (hacizden sonraki tarihli) 16.10.2014 tarihli adi yazılı olarak yapılan marka lisans (kullanım hakkı)sözleşmesi ve davalı tarafından delil olarak sunulan 22.09.2014 tarihinde borçlunun dava dışı ...... ile 10.000,00 TL bedel karşılığı marka devrine ilişkin noterde yapmış olduğu sözleşme bedellerinin ödenip ödenmediğine ilişkin defterler üzerinde inceleme yapılmamıştır. O halde Mahkemece; yöntemine uygun şekilde davacı alacaklıya süre verilmek suretiyle borçlunun davaya dahil edilmesi sağlanarak taraf teşkili tamamlanmalı, muvazaa iddiasının tespitine yönelik olarak ise marka devrine ilişkin sözleşmede belirtilen bedelin borçluya ödenip ödenmediğine ilişkin borçlu defterleri incelenerek, marka lisans (kullanım hakkı)sözleşmesinde belirtilen bedelin dava dışı ......'a ödenip ödenmediğine ilişkin olarak da üçüncü kişi defterleri üzerinde inceleme yaptırılarak, üçüncü kişi ve borçlunun ticaret sicil kayıtları üzerinde adres değişiklikleri, tarihleri, ortakları, şube ve merkez adresleri, hisse devir tarihleri incelenmek suretiyle karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ile hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.” gerekçesiyle, araştırmaya yönelik bozma kararı verildiği anlaşılmaktadır.
İlk Derece Mahkemesi tarafından, her ne kadar davacı işçinin önceki iş sözleşmesi henüz sona ermeden yeni iş sözleşmesi yapılarak aynı işyerinde kesintisiz şekilde çalışmasının devam ettiği gerekçesi ile davalılar arasında işyeri devri bulunduğu kabul edilerek sonuca gidilmişse de, bu tespit işyeri devri bulunduğunun kabulü için tek başına yeterli değildir. Mahkemece devir olgusunun mevcut olup olmadığının usulünce belirlenebilmesi için yukarıda kavram olarak sayılan kriterler ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Özellikle, yukarıda numarası yazılı davalılara yönelik açılan istihkak davasın dosyası ve ekleri getirtilerek dosya akıbeti ile davalı ...Ltd. Şti. ile üçüncü şahıs ...... (...Ayakkabıcılık) arasında ayakkabı satışı ve marka lisans devir sözleşmelerinin tarihleri ve koşulları tespit edilmeli, yanı sıra tanık beyanlarında da geçtiği üzere davalı ...Ltd. Şti.’nin davacı dışında iş sözleşmeleri feshedilen işçilerden kaçının...Dış Tic. Ltd. Şti.’de işe başlatıldığı Sosyal Güvenlik Kurumundan araştırılmalı, neticede tüm dosya kapsamına göre yeniden bir karar verilmelidir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde verilen karar bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine,21.04.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.