Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4079 Esas 2022/5197 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalıya ait gemide 17.11.2005-04.10.2012 tarihleri arasında gemi adamı olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin işverence haklı neden olmadan fesh edildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla mesai, hafta tatili, ulusal bayram- genel tatil ve yıllık ücretli izin alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın yetkili ve görevli mahkemede açılmadığını savunarak usul yönünden itirazlarını sunmuş esasa yönelik ise, davacının iş sözleşmesinin Deniz İş Kanunu’na göre haklı olarak feshedildiğini, tazminata hak kazanmadığını, iş yerinde vardiya halinde 15 gün çalışıp 15 gün çalışmadıklarını, davacının çalıştığı Körfez-1 pilot motorunun günlük 4 saat kadar çalıştığını, fazla çalışma yapmadığını, alacağı olmadığını, savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davalının yetki ve görev yönünden itirazlarının reddine karar verilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalı ve davacı vekillerince temyiz edilmiştir. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 2017/8657 esas 2017/22568 karar ve 23/10/2017 tarihli ilamı ile özetle, davacının iş sözleşmesinde yetkiye ilişkin düzenleme bulunmadığından Deniz İş Kanunu'nun 46/2. madde düzenlemesi uyarınca davanın geminin bağlama limanı olan ... İş Mahkemelerinde görülmesi gerekirken davacının işini yaptığı yerin İskenderun mülki sınırları içerisinde kaldığı gerekçesiyle yetki itirazının reddinin isabetsiz olduğu, gerekçesiyle karar bozulmuştur.
İskenderun 2. İş Mahkemesince bozma ilamına uyularak dosyanın görevli ve yetkili ... İş Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.


Yetkili ve görevli ... 10. İş Mahkemesince toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Kararı davalı vekili temyiz etmiştir. Dairemizin 2019/3063 esas 2021/3113 karar ve 02.02.2021 tarihli ilamı ile özetle, diğer temyiz itirazları yerinde görülmeyerek günlük çalışma süresinin tespiti ve hafta tatili, ulusal bayram- genel tatili alacakları konusunda davalı tarafından sunulan gemi jurnal kayıtları da değerlendirerek sonuca gidilmesi ile kıdem tazminatında dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faize hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Mahkemece, bozma ilamına uyulmuş bozmaya konu işveren kayıtlarının değerlendirildiği ek rapor da alındıktan sonra davanın kısmen kabulüne karar verilerek kıdem ve ihbar tazminatı ile hafta tatili, ulusal bayram- genel tatil alacakları hüküm altına alınıp fazla çalışma ücreti ile yıllık ücretli izin alacağının reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297 nci maddesi uyarınca, mahkeme kararlarının sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi zorunludur.
Somut uyuşmazlıkta Mahkemece, kararın hüküm fıkrasında ihbar tazminatı, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil alacakları ile ilgili hüküm kurulurken dava dilekçesinde istenen miktarlar ve işleyecek faizler açıkça yazılmışken, ıslahla istenen bakiye kısımlar ile işleyecek faizler gösterilmeyerek hükümlerin eksik bırakılması yukarıda açıklanan Kanun maddesine aykırı olmakla hatalıdır.
3- Taraflar arasında davacının fazla mesai alacağına hak kazanıp kazanmadığı hususunda uyuşmazlık vardır.
Yukarıda kısaca özetlenen bozma ilamında da belirtildiği üzere Deniz İş Kanunu’nun 26/2 maddesine göre iş süresi, gemi adamının işbaşında çalıştığı ve vardiya tuttuğu süredir. Gemi adamının fiilen çalıştığı veya fiilen çalışmamakla birlikte gücünü işverenin emrinde bulundurduğu, iş verilmesi veya çıkması için beklediği süreler çalışma süresinden sayılmalıdır. Gemi adamının gemide (işyerinde) bulunmakla birlikte serbestçe kullandığı (yemek yeme, yatma, dinlenme, muayene ve bakım gibi) süreler çalışma süresi sayılamaz. Kısaca gemi adamının işyerinde bulunduğu zaman değil, “işte geçirilen zaman” esas tutulmaktadır.
Mahkemece, bozma ilamı sonrası işveren kayıtları ve tanık beyanları dikkate alınarak “davacının pilotaj görevi dışında limanda beklediği yani çalışmadığı nazara alınarak fazla mesai alacağı talebi reddedilmiştir” gerekçesiyle talebin reddine karar verilmiştir.
Bozma ilamında davalı tarafından sunulan gemi jurnal kayıtları da değerlendirilerek iş süresinin tespiti gerektiği açıklanmıştır. Dosyada mevcut bilirkişi raporunda da açıklandığı üzere, işverence hesaplama dönemine ait örnekleme kayıtlar sunulduğu, buna göre geminin pilotaj hizmetinde görev aldığı, 24 saatlik vardiya usulü olduğu, 24 saatlik vardiyada 1 saat ile 6 saat arasında değişen saatlerde göreve çıkıldığı, görev saatlerinin iş durumuna göre değişken olduğu ve günün her saatinde hazır beklendiği, davacının bu sistemde ayda 15 gün çalışma 15 gün dinlenme usulü ile görev yaptığı anlaşılmaktadır. Buna göre davacının ayda 15 gün boyunca 24 saatlik çalışmada iş başında ve vardiya tuttuğu sistemde, 24 saatin 14 saati çalışma süresi kabul edilerek ve günlük 8 saati aşan 6 saatin fazla çalışma olduğu gözetilerek alacağın belirlenmesi gerekirken Mahkemece sadece görev süreleri dikkate alınarak talebin reddine karar verilmesi hatalıdır.

Davacı alacağı belirlenirken bozmaya konu 2018/179 esas 2018/588 karar ve 27/12/2018 tarihli kararı davacı tarafın temyiz etmediği dikkate alınarak davalı lehine oluşan usuli kazanılmış haklar da gözetilerek sonuca gidilmelidir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 25.04.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.