BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 53. Hukuk Dairesi 2022/1920 Esas 2022/309 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
53.HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/1920
KARAR NO: 2022/309
TÜRK MİLLETİ ADINA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 30/04/2019
NUMARASI: 2015/1003 Esas, 2019/259 Karar
DAVANIN KONUSU: Banka Teminat Mektubunun Hükümsüzlüğünün Tespiti
KARAR TARİHİ: 15/11/2022
Taraflar arasında görülen davanın yerel mahkemece yapılan yargılaması sonucunda verilen hükme karşı istinaf yoluna başvurulmuş olup, duruşmasız olarak dosya üzerinde yapılan inceleme ve istinaf talepleriyle sınırlı olarak yapılan değerlendirme sonunda;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin 2002-2004 yıllarında diğer davalı Suriye Arap Cumhuriyeti Arazi Geliştirme Genel Müdürlüğünden (..., farklı sulama ve ıslah projeleri için ihaleler alındığını, anılan ihalelerden birinin 2002 yılında Suriye'nin "... ve ..." adında, Halep'e yakın bölgelerde, ıslah çalışmasında kullanılacak boruların üretim ve teslimi olduğunu, anılan ihalenin şartlarına istinaden diğer davalı ...'un müvekkili şirketten 1425 sayılı sözleşme gereği kesin ve süreli teminat mektupları talep ettiğini, bu talep üzerine müvekkili şirketin davalı ... Bankası ile temasa geçerek ve yapılan müzakere, mutabakat ve anlaşma sonucunda teminatların verilmesi amacıyla ile bir kontrgaranti ilişkisi kurulduğunu ve davalı ... bankasının girişimi üzerine diğer davalı muhabir banka Commercial Bank Of Syria'nın (CBS), diğer davalı ...'a hitaben iki adet kesin ve süreli teminat mektubu verildiğini, teminat mektuplarının daha sonra diğer davalı CBS'nin süresi içinde bildirdiği "uzat veya öde" talepleri doğrultusunda temdit edildiğini, zaman içinde ihaleye konu boru üretim ve teslimat işinin müvekkili şirket tarafından ifa olundukça teminat tutarlarının kademeli olarak düşürüldüğünü ve en son tutarların ... referans nolu teminat mektubunda 10.402,12 EURO,... referans nolu teminat mektubunda 7.014,06 USD olduğunu, müvekkili şirketin daha sonra anılan projeye ait yükümlülüklerini tam ve eksiksiz yerine getirerek projeyi tamamladığını buna rağmen, müvekkili şirketin sözleşme gereği vermiş olduğu teminat mektuplarının iade edilmediğini ve serbest bırakılmadığını, müvekkili şirketin teminatların iadesine yönelik çeşitli girişimleri olduğunu, müvekkil şirket bu uzatım taleplerini yerine getirmediği takdirde teminatlann paraya çevrilmesi riski ile karşı karşıya kaldığını, bu durum karşısında, müvekkili şirketin hükümden düşmüş olan bahse konu teminat mektuplarının uzatılmalarını onaylamak ve davalı ... bankasının kontrgaranti karşılığında talep ettiği komisyon bedellerini ödemek zorunda kaldığını, müvekkili şirketin konu ile ilgili ve fazlaya dair her türlü talep, dava ve yasal haklan saklı kalmak kaydı ile davanın kabulü ile ... sayılı 10.402,12 EURO ve ... sayılı 7.014,06 USD bedelli teminat mektuplarının ve bunlara bağlı olan ... Bankası nezdinde bulunan kontrgarantilerin hükümsüzlüklerinin ve de davacı müvekkil şirketin bu teminat ve kontrgarantilere ilişkin herhangi bir sorumluluğunun kalmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı ... bankası vekili davanın reddini talep etmiştir. Yerleşim yeri Suriye'de bulunan diğer davalı şirketlere Suriye'de devam eden savaş durumu nedeniyle tebligatlar yapılamamış, taraf teşkilinin sağlanamaması nedeniyle bu davalılar yönünden dava tefrik edilerek davaya sadece davalı ... Bankası yönünden devam edilmiştir. Mahkemece; teminat mektuplarının davalı ... Bankası 'nca düzenlenmediği, ... Bankasının asıl borç ilişkisi ve teminat mektubu verilmesi ilişkisinden tamamen bağımsız olarak davacı şirketle kontrgaranti sözleşmesi kapsamında bağımsız bir ilişki kurduğu, davacının iddiasının işin tam ve gereği gibi ifa edilmesi nedeniyle teminat mektuplarının serbest bırakılması gerektiği, yaşanan savaş nedeniyle zaten hükümsüz kaldıkları yönünde olup asıl borç ilişkisinin ifa nedeniyle veya mücbir sebeple sona erip ermediğinin davalı ... Bankası'nın kontrgaranti yükümlülüğünü etkilemediği, kurulan ... sözleşmesi çerçevesinde banka iktisaden ortaya çıkabilecek rizikoları karşılamak görevini yüklenmiş ve müstakil bir borç ilişkisi kurmuş olup mücbir sebeple ifa imkansızlığı asıl borç ilişkisini ilgilendiren bir konu olması nedeniyle kontrgarantinin hükümsüzlüğü söz konusu olamayacağı gerekçesi ile; Davanın reddine karar verilmiş karara karşı, davacı vekili istinafa başvurmuştur. Davacı vekili istinaf dilekçesi ile; teminat mektupları ve kontragantilerin ileride gerçekleşmesi muhtemel bir riski ve riskin gerçekleşmesi halinde de ödeme yapılmasını konu ettiklerinden, riskin artık gerçekleşmesi mümkün olmayan hallerde teminat mektuplarının ve kontrgarantilerin konusuz kaldığının kabul edilmesi gerektiğini, somut olayda dava konusu teminat mektupları ve kontrgarantilerin müvekkil şirketin Suriye makamına karşı olan boru üretim ve Suriyede teslim borcunu kendi kusuru ile ifa etmemesi halinde (risk) Suriye makamının bundan doğacak zararına karşılık olarak verildiğini,. ancak herkesçe bilinen meşhur ve marif bir vaka olan Suriye Arap Cumhuriyetinde 2011 yılından beri devam eden savaşın mücbir sebep olduğunu ve bu mücbir sebebin geçici olmadığını, dolayısıyla hukuki anlamda bir objektif imkansızlık hali mevcut olup Borçlar Kanununun 136. maddesi gereğince müvekkili şirketin sözleşmeden doğan borcunun sona erdiğini, kaldı ki, müvekkili şirket zaten sözleşmeyi tamamıyla ifa ettiğini, bu nedenle bir riskin herkesçe bilinebilecek şekilde artık gerçekleşemeyeceğinin anlaşılması halinde teminat mektupların ve kontrgarantilerin konusuz kaldıklarını, aksi görüş halinde müvekkili şirketin sonsuza dek teminat mektuplarından ve kontrgarantilerden sorumlu olduğu anlamına geleceğini belirterek istinaf başvurusunda bulunmuştur. Taraflar arasındaki uyuşmazlık davalı banka tarafından davacı adına yurt dışında bulunan bankaya verilen kontrgarantinin geçersizliğinin tespitine ilişkin olup, anılan kontrgaranti davacının talebi üzerine 2003 yılında verilmiş, kısmi uzatma talepleri ile 2015 yılına kadar yenilenmiştir. Davaya konu kontrgaranti Suriye'de yerleşik bankaya verilmiş olup, anılan bankada Suriye yetkili makamlarına verilmek üzere kontrgarantiye dayalı olarak davacı lehine ... mektubu düzenlemiştir.Davacı davasını, kontrgarantiyi veren banka ile ... mektubunun muhatabı ile lehdarına karşı da açmış olup, mahkemece bu davalılar hakkındaki dava tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydedilmiştir.Somut olayda uyuşmazlık kontrgarantinin hükümsüzlüğünün tespitine ilişkin olup, tefrik edilerek ayrı esasa kaydedilen davada verilecek karar bu davanın sonucuna doğrudan etki edecek nitelikte olup, tefrik edilen davanın sonucunun beklenmesi gerekmektedir.Bu nedenle tefrik edilen davanın sonucunun beklenerek anılan davada verilen karar doğrultusunda uyuşmazlığın çözüme kavuşturulması gerekirken, davaın sonuçlanması beklenmeden istinaf konu kararın verilmesi hatalı olmuştur. Açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin istinaf talebinin kabulü ile usul ve yasaya uygun bulunmayan yerel mahkeme kararının 6100 sayılı HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince kaldırılarak yukarıda açıklanan şekilde inceleme ve araştırma yapıldıktan sonra oluşacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi için dosyanın yerel mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;1- Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE, 2-İstanbul 7. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 30/04/2019 tarih, 2015/1003 Esas, 2019/259 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,3-Dosyanın Dairemiz kararına uygun şekilde inceleme yapılarak yeniden bir karar verilmek üzere yerel mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 4-Davacı tarafından yatırılan istinaf karar harcının istek halinde kendisine İADESİNE,5-Davacı tarafça yapılan istinaf yargılama giderinin ilk derece mahkemesince yeniden verilecek kararda DİKKATE ALINMASINA,6-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından vekâlet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, 6100 sayılı HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince KESİN olmak üzere 15/11/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.