Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/2558 Esas 2022/5711 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.

Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 10.05.2022 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.

Duruşma günü davacı vekili Av. ...ile davalı vekili Av. ... geldiler.

Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.

Dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalının yurt dışında bulunan ...Hidroelektrik projesinde 02.06.2014 - 08.02.2017 tarihleri arası kaporta ustası olarak çalıştığını, son ücretinin net 2.000,00 USD olduğunu, davacının çalışma saatlerinin haftanın her günü 07.00 - 19.00 saatleri arası olduğunu, iki haftada bir gün izin kullandığını, dinî bayramlar dışında ulusal bayram ve genel tatillerin tümünde çalıştığını, davacının iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından iş bitimi nedeniyle feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının yurt dışına gitmesine davalı işverenliğin aracılık etmediğinin Türkiye İş Kurumundan istenecek belgelerle görüleceğini, davacının davalı işverenle belirttiği tarihlerde çalışmadığını, davalı işverenle hukuki bağının bulunmadığını, davacı adına işyeri sicil dosyası, diğer ilgili evrakların davalı işverenlikte bulunmadığını, davacının dava dilekçesinde belirttiği üzere davalı işverenin Batum Gürcistan'da kayıtlı bir iş adresinin bulunmadığını, davalı işverene husumet yönetilemeyeceğini, dava dışı...isimli şirketin tüzel bir kişiliği olan bağımsız bir Gürcistan kuruluşu olduğunu, kabul anlamına gelmemekle birlikte davacının dava dilekçesinde talep ettiği alacaklarının zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.12.2018 tarihli ve 2017/278 Esas, 2018/578 Karar sayılı kararı ile davalı tarafça haklı ve bildirimli fesih yapıldığı ispat edilemediğinden davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının son ücretinin net 2.000,00 USD olduğu, tanık beyanlarından davacının fazla çalışma yaptığı, ayda iki hafta tatilinde ve dinî bayramlar dışındaki diğer ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığı gerekçesi ile davanın kısmen karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; dava dışı ...isimli şirketin yönetimsel olarak ayrı bir kuruluş olup Gürcistan kanunlarının uygulandığı bağımsız bir şirket olduğunu, davacı ile müvekkili arasında sözleşme bulunmadığını, husumetli tanık beyanlarına itibar edilemeyeceğini, tanıkların çalışmalarının davacı ile örtüşmediğini, davacının ücretinin iddiası gibi olmayıp ücrete fazla çalışma ve hafta tatili ücretlerinin de dâhil olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 10.02.2021 tarihli ve 2019/694 Esas, 2021/154 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararındaki gerekçenin usul ve yasaya uygun olduğu, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.


V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2.Dairemizin 20.05.2021 tarihli ve 2021/4675 Esas, 2021/9438 Karar sayılı kararı ile diğer temyiz itirazları yerinde görülmeyerek, davacının iş sözleşmesinde kararlaştırılan düzenleme gereği yılda 270 saat fazla çalışmanın ücrete dâhil olduğu gözetilerek yıllık 270 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma alacağının hesaplanması gerektiği gerekçesiyle karar bozularak dosya kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyaya sunulan 01.10.2014 tarihli "Anlaşma Tutanağı" başlıklı iş sözleşmesi ekinde bulunan belge itibarıyla davacının kararlaştırılan ücretine fazla çalışmaya ilişkin ücretlerin de dâhil olduğu ve fazla çalışmanın ücretin içinde ödendiği gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; iş sözleşmesine göre taraflar arasındaki uyuşmazlıklarda uygulanması gereken mevzuatın Gürcistan kanunları olduğu yönünde açık bir anlaşma olduğunu, duyuma dayalı ve çelişkili davacı tanık beyanları ile sonuca gidilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının fazla çalışma alacağının hesabı ile bozma sonrası kurulan hüküm noktalarında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'da (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nda) usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.

3. Değerlendirme
1. Dairemizin yerleşik kararlarında da belirtildiği gibi bozulan karar, sonradan verilen kararın eki niteliğinde değildir. Hüküm bozulmakla tamamen ortadan kalkar. Hükmün bozulması üzerine mahkemece, davacının talep ettiği tüm alacaklarla ilgili kabul veya ret yönünde yeniden hüküm kurulmalıdır.

2.Vermiş olduğu bir hüküm Yargıtay tarafından bozulan ve Yargıtayın bu bozma kararına gerek iradi ve gerekse kanuni şekilde uymuş olan yerel mahkeme, bozma kararı doğrultusunda inceleme yapmak ve hüküm kurmak zorundadır. Mahkeme uyma kararını kaldırarak direnme kararı veremeyeceği gibi hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalan bölümleri hakkında da yeni bir karar veremez. Bozmaya uyulmakla bozma lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak doğmuş olur. Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur.

3. Somut dosyada Mahkemece, bozma ilâmı doğrultusunda, yukarıda yapılan açıklamalara uygun şekilde hüküm kurulduğu, bozmaya konu alacak yönünden de bozma gereklerinin yerine getirildiği anlaşılmıştır.

VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Davacı yararına takdir edilen 3.815,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine ,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

10.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.