Danıştay 2. Daire 2016/3045 Esas 2021/5181 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/3045
Karar No : 2021/5181

DAVACI : ...Sendikası (...)
VEKİLİ : Av. ...

DAVALI : ...Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin:
1- "Atama usulleri" başlıklı 6. maddesinde, açıktan ilk atama, kurumlar arası ilk atama ve kurum içi ilk atama yoluyla öğretmenliğe atamaya yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin,
2- "Engellilerin ataması" başlıklı 10. maddesinin 3. fıkrasında, engellilerin atamasına ilişkin somut kriterlere yer verilmemesine dair eksik düzenlemenin,
3- "Kontenjanların belirlenmesi" başlıklı 11. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında yer alan "... en fazla ..." ibarelerinin,
4- "Adaylık işlemleri" başlıklı 15. maddesinin,
5- "Performans değerlendirmesi" başlıklı 16. maddesinin 1. fıkrasının, 2. fıkrasında birinci ve ikinci performans değerlendirmesini yapan değerlendiriciler arasında maarif müfettişine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 5. fıkrasında değerlendiricilerden biri ya da birden fazlasının bulunmadığı hallerde re'sen görevlendirilecek değerlendiricilerden; (a) bendinde, ilçede görevli maarif müfettişine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, (c) bendinde, en kıdemli öğretmen ibaresine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 10. fıkrasında yer alan "Performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenler, aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. " ibaresinin,
6- "Performans değerlendirme sonuçlarına itiraz" başlıklı 17. maddesinin,
7- "Performans değerlendirme sürecinde görev ve sorumluluklar" başlıklı 18. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendinin birinci cümlesinde danışman öğretmen ibaresinden önce "... en kıdemli ... " ibaresine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin,
8- "Sınava ilişkin usul ve esaslar" başlıklı 19. maddesinin,
9- "Yazılı sınav" başlıklı 20. maddesinin 2. fıkrasının b-4) bendinde yer alan "Görevin gerektirdiği diğer mevzuat" ibaresinin,
10- "Sözlü sınav" başlıklı 21. maddesinin,
11- "Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında yer alan "... altmış ve üzerinde ..." ibarelerinin,
12- "Komisyonlar" başlıklı 23. maddesinin 1. fıkrasında sınav koordinasyon komisyonunun oluşumunda sendika temsilcisine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, yine aynı maddenin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenlemenin,
13- "Sınav sonuçlarına itiraz" başlıklı 24. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... ilgili sınav komisyonu ..." ibaresinin,
14- "Sınav sonrası işlemler" başlıklı 25. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... yeniden performans değerlendirmesi ..." ibaresi ile "Bu kapsamdaki aday öğretmenlerden performans değerlendirmesinde veya sınavda başarısız olanlar öğretmenlik unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir." ibaresinin,
15- "Değerlendirme ve uygulama sınavı komisyonunun oluşumu" başlıklı 30. maddesinin 2. fıkrasında sendika temsilcisine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin,
16- "Zorunlu çalışma süresinden sayılacak süreler" başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde geçen "... eğitim kurumlarının zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alındığı tarihten sonra ..." ibaresinin,
17- "Zorunlu çalışma süresinden sayılmayacak süreler" başlıklı 47. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin,
18- "Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesinin 1. ve 2. fıkralarının, yine aynı maddenin 11. fıkrasında mazerete bağlı yer değişikliği yapan öğretmenlere ve örgün eğitimde özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlere yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin,
19- "Mazeret ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 49. maddesinin 1. fıkrasında "öğrenim özrüne", "il/ilçe emrine atanma hakkına" ve "öğretmenlerin aile birliği, sağlık, can güvenliği, mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmelerine ilişkin somut kriterlere" yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemeler ile "4688 sayılı Kanun gereği aylıksız izne ayrılarak sendika genel merkezinde görevlendirilen öğretmenlerin durumunun her iki eş yönünden mazeret olarak kabul edilmemesine" ilişkin eksik düzenlemenin,
20- "Değerlendirme ölçütleri" başlıklı 54. maddesinin,
21- "Alan değişikliğine bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 60. maddesinin 3. fıkrasında her yıl ibaresine yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin,
22- "Atamaları Bakan tarafından yapılacak öğretmenler" başlıklı 61. maddesinin,
23- Geçici 6. maddesinin 1. fıkrasının ve 2. fıkrasında geçen "... 14/3/2014 tarihinden sonra ilk defa atanan ve bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geriye doğru toplam iki aylık fiilen öğretmenlik görevi yapan ..." ibaresinin,
24- Geçici 7. maddesinin,
25- Atama takvimine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin,
26- Becayiş hakkına yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin,
27- Eğitim Personeli Planlama ve Değerlendirme Kurulu ile İl Eğitim Personeli Planlama Kuruluna yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemelerin,
28- Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun,
29- Yönetmelik ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formunun iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı sendika tarafından;
Yönetmeliğin 6. maddesi yönünden, KPSS'ye girip memur olanların, öğretmen olmak istediklerinde yeniden KPSS’ye girmek zorunda kaldıkları;
Yönetmeliğin 10. maddesi yönünden, engelli adayların engellilik durumlarının başvurdukları alan itibarıyla öğretmenlik yapmaya elverişli olup olmadığı hususuna ilişkin olarak, hangi somut kriterlere göre karar verileceği konusunun açık ve net bir şekilde belirtilmediği;
Yönetmeliğin 11. maddesi yönünden, bu maddede yer alan "en fazla" ibaresinden dolayı idareye kontenjan belirlemede keyfi takdir hakkı tanındığı, buna göre yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atamada %1’i geçmemek şartıyla her yıl farklı oranlarda kontenjan ayrılabileceği, yine beden eğitimi öğretmenliğine ilk atama kapsamında millî sporcular için ayrılan kontenjan oranı da %10’un altında kalmak koşuluyla her yıl farklı oranlarda belirlenebileceği;
Yönetmeliğin 15. maddesi yönünden, Genel Yönetmelikte öğretmenlik mesleğinin B grubu kadrolar arasında yer aldığı ve KPSS sınavının yanı sıra adaylık süreci sonunda herhangi bir mesleğe giriş sınavı öngörülmediği, sözlü sınavı uygulamasının denetiminde zorluklar bulunduğu;
Yönetmeliğin 16. maddesi yönünden, objektifliğin sağlanması bakımından, sadece üçüncü değerlendirmede değil, tüm değerlendirme sürecinde maarif müfettişinin yer alması, maarif müfettişi bulunmadığı durumlarda en yakın teşkilatın bulunduğu yerden görevlendirme yapılması, yine tarafsızlık açısından en kıdemli öğretmenin seçilmesi gerektiği;
Yönetmeliğin 17. maddesi yönünden, itiraz komisyonu üyelerinin il milli eğitim müdürü tarafından resen görevlendirildiği, itiraz komisyonlarında sendika temsilcilerinin yer almadığı;
Yönetmeliğin 18. maddesi yönünden, aday öğretmenin kendi alanından en kıdemli öğretmenin danışman olarak görevlendirilmesinin, objektif ve tarafsız değerlendirme yapılması için gerekli olduğu;
Yönetmeliğin 19., 21. maddeleri yönünden, sözlü sınavının denetiminde zorlukların bulunduğu, soru ve cevaplarının önceden hazırlanması, verilen cevapların tutanağa bağlanması, teknolojik imkanlardan yararlanarak sözlü sınavın kayıt altına alınması gerektiği;
Yönetmeliğin 20. maddesi yönünden, "Görevin gerektirdiği diğer mevzuat" ibaresi ile, ucu açık ve muğlak bir ifadeye yer verildiği, bu ibareden ne anlaşılması gerektiği tam olarak anlaşılamadığı için mağduriyetlerin doğmasına sebebiyet vereceği;
Yönetmeliğin 22. maddesi yönünden, elli puan ve üzerinde alanların başarılı sayılması gerektiği;
Yönetmeliğin 23. maddesi yönünden, sınav koordinasyon komisyonunun oluşumunda sendika temsilcisine yer verilmesinin, sözlü sınavların objektif ve tarafsız yapılmasının sağlanması açısından gerekli olduğu;
Yönetmeliğin 24. maddesi yönünden, itirazların bağımsız bir komisyon tarafından incelenmesinin sağlanması gerektiği;
Yönetmeliğin 25. maddesi yönünden, dava konusu düzenlemenin çok ağır ve orantısız bir yaptırım içerdiği, hukuki güvenlik ilkesine aykırı olduğu;
Yönetmeliğin 30. maddesi yönünden, şeffaf bir sınav yapılabilmesi için sınav komisyonunda sendika temsilcisine yer verilmesi gerektiği;
Yönetmeliğin 46. maddesi yönünden, eğitim kurumlarının zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alındığı tarihten önce, o kurumda çalışılan sürelerin de zorunlu çalışma süresinden sayılmasının hakkaniyetli olacağı;
Yönetmeliğin 47. maddesi yönünden, Yönetmeliğin 41. maddesindeki düzenlemeye göre öğretmenlerin hizmet puanlarının hesaplanmasında dikkate alınan sürelerin aynı şekilde zorunlu çalışma süresinden de sayılmasının hakkaniyet gereği olduğu;
Yönetmeliğin 48. maddesi yönünden, öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda sırf sekiz yılı doldurduğu için il içinde rotasyon uygulanmasına tabi tutulmasının mağduriyetlere sebep olacağı, il sınırları esas alındığı için öğretmenlerin uzak ilçelere gitmelerinin ihtimal dahilinde olduğu, üst hukuk normlarında rotasyona ilişkin bir düzenleme olmadığı; aynı maddenin 11. fıkrasında mazerete bağlı yer değişikliği yapan öğretmenlerin, mazeret durumları göz ardı edilerek yer değişikliğine zorlanmaları sebebiyle, sağlık ve aile bütünlüğünün korunması haklarının ihlal edileceği, ayrıca örgün eğitimde özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlere de yer verilerek rotasyon uygulamasından muaf tutulmalarının hakkaniyete uygun olacağı ve mağduriyetlerin önlenmesini sağlayacağı;
Yönetmeliğin 49. maddesi yönünden, mazerete dayalı atamalar yönünden somut kriterlere yer verilmeyip, Genel Yönetmeliğe atıfta bulunulduğu, sendikal faaliyetlerin yürütülebilmesi için, aylıksız izne ayrılarak sendika genel merkezinde görevlendirilen öğretmenlerin durumunun her iki eş yönünden naklen tayin için mazeret olarak kabul edilmesi gerektiği;
Yönetmeliğin 54. maddesi yönünden, 657 sayılı Kanun'da başarı belgesinin nasıl ve kimlere verileceği açıkça düzenlenmiş iken, Yönetmelik ile başarı belgesi verilmesi için farklı bir düzenleme yapılmasının hukuka aykırı olduğu;
Yönetmeliğin 60. maddesi yönünden, alan değişikliğine bağlı yer değiştirmelerin, mülga Yönetmelikte Haziran ayında Bakanlıkça belirlenecek takvim çerçevesinde yapılacağı düzenlendiği halde, dava konusu Yönetmelikte herhangi bir süre öngörülmediği, alan değişikliği yapmayı bekleyen öğretmenlerin mağdur olacakları;
Yönetmeliğin 61. maddesi yönünden, düzenlemenin üst hukuk normlarına aykırı olduğu;
Mülga Yönetmelikte atama dönemi düzenlenmiş iken, dava konusu Yönetmelikte herhangi bir atama takviminin yer almadığı, bu durumun hukuki güvenlik ve öngörülebilirlik ilkelerine aykırı olduğu; yine Yönetmelikte becayiş hakkına, Eğitim Personeli Planlama ve Değerlendirme Kurulu ile İl Eğitim Personeli Planlama Kuruluna yer verilmediği, sendikaların öğretmenlerin atama işlemlerine ilişkin planlama sürecinden uzaklaştırıldığı, mülga Yönetmelikte söz konusu kurullara ve bu kurullarda sendika temsilcilerine ilişkin düzenlemelere yer verildiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından;
Yönetmeliğin 6. maddesi yönünden, öğretmenliğe atanmak isteyenlerin, öğretmenliğe kaynaklık teşkil eden yükseköğretim kurumlarından mezun olsalar da, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43. maddesinin 5. fıkrasına göre, Bakanlıkça veya ÖSYM tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olmaları gerektiği;
Yönetmeliğin 10. maddesi yönünden, maddenin tamamına bakıldığında, engellilerin öğretmenliğe atamalarının, Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde, öğrenim durumu yönünden mezuniyetinin atanacağı alanın öğretmenliğine uygun olması ve eğitim fakülteleri dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların Bakanlıkça uygun görülen pedagojik formasyon eğitimi programını başarıyla tamamlanmış olması, yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların ise yükseköğrenimlerinin ve pedagojik formasyon belgelerinin yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına veya programlarına denkliğinin yapılmış olması gerektiği; yine engelli adayların, Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte belirtilen sağlık kurumlarından rapor almaları ve engellilik durumlarının başvurdukları alan itibarıyla öğretmenlik yapmaya elverişli olması gerektiği yönünde somut kriterlere yeterince yer verildiği;
Yönetmeliğin 11. maddesi yönünden, öğretmen adayı sayısında olağanüstü fazlalık bulunduğu, bütçe imkanları nispetinde atama izni verilen sınırlı sayıda kadro olduğu, kontenjanların öncelikle ilk atama kapsamında değerlendirilerek henüz bir işi olmayan öğretmen adaylarının, öğretmenliğe atanabilmesinde bir şekilde de olsa kolaylık sağlanmasının amaçlandığı;
Yönetmeliğin aday öğretmenlik işlemlerine ilişkin maddeleri yönünden, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 43. maddesinde yapılan değişiklikle aday öğretmenlik sisteminin değiştirildiği, Kanun hükmü gereği ve Kanunun özüne uygun olarak Yönetmelikle adaylık sürecine ilişkin usul ve esasların belirlendiği, 43. maddenin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruların reddine karar verildiği, performans değerlendirmesi, yazılı ve sözlü sınav tekniğinin Kanunla getirildiği, Yönetmelik hükümlerinin Kanuna uygun olduğu;
Yönetmeliğin 30. maddesi yönünden, sınav komisyonuna seçilecekler arasında, aynı alanlarda bulunan yönetici ve öğretmenlere de yer verilerek sınavın objektif yapılmasının öngörüldüğü;
Yönetmeliğin 46. maddesi yönünden, Yönetmeliğin 39. maddesine göre, bir okulun zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alınmasının belli bir prosedür gerektirdiği, çevre şartlarına bağlı olarak bu durumun değişebildiği;
Yönetmeliğin 47 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde sayılan görevleri yürütenler öğretmen statüsünde olmadığından, bu kişilerin yürüttükleri görevlerin zorunlu çalışma yükümlülüğünden sayılmasının mümkün olmadığı;
Yönetmeliğin 48. maddesi yönünden, rotasyon uygulamasının, asgari ve azami görev süresi belirlenmesinin faydalarının bulunduğu, özel eğitim sınıflarının genelde ilkokul bünyesinde olduğu, bu okullarda görev yapan öğretmenlerin de 4. sınıfı mezun edene kadar söz konusu uygulamadan muaf tutulduğu, öğretmenlerin tercihleri alınmak suretiyle rotasyon yapıldığı;
Yönetmeliğin 49. maddesi yönünden, sendika genel merkezinde görevlendirilenlerin öğretmen olan eşlerinin, eş durumu mazeretine binaen naklen tayin talebinde bulunabileceği ve bunun münhasıran yer almamasının eksik bir düzenleme olarak görülmemesi gerektiği;
Yönetmeliğin 54. maddesinin üst hukuk normlarına uygun olduğu;
Yönetmeliğin 60. maddesi yönünden, son üç yılda yapılan atamalarla birlikte öğretmenlerin alanlara ve illere göre dağılımında belli bir denge sağlandığı, bu aşamada yapılacak olan alan değişikliğinin bu dengenin bozulmasına sebep olacağı, bu nedenle söz konusu dengenin bozulmaması bakımından Bakanlıkça belirlenecek bir takvim çerçevesinde yapılmasının öngörüldüğü, zaten alan değişikliğinin aday sayısının yetersiz olduğu alanlar ile alanları kaldırılan öğretmenlerin yakın alanlara yapılmasıyla sınırlı olduğu;
Yönetmeliğin 61. maddesi yönünden, söz konusu düzenlemede yer alan eğitim kurumlarının (proje okulları, doğrudan merkez teşkilatına bağlı eğitim kurumları) nitelikleri göz önünde bulundurulduğunda, diğer eğitim kurumlarından farklı işlevler üstlendikleri, bu işlevlerin ülke açısından taşıdığı önemin, söz konusu eğitim kurumlarına yapılacak atamalarda farklı bir yöntem uygulanmasını gerekli kıldığı;
Atamalara ilişkin Bakanlık uygulamalarının ortada olduğu, ilk atamaların ise KPSS sonuçlarına göre yapıldığı, KPSS sonuçlarının tarihlerinin değişebildiği, itirazlar ile sonuçlarının gecikebildiği ve bu nedenlerle önceden takvim belirlenmesinin zor olduğu; normlar hiyerarşisinin bir gereği olarak mazerete bağlı yer değiştirmelere ilişkin düzenlemelere Yönetmelikte ayrıntılı olarak yer verilmediği, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğe atıfta bulunulduğu, Genel Yönetmelikte yer almayan becayiş usulüne bu Yönetmelikte yer verilmesinin normlar hiyerarşisine, eşitliğe ve hukuka aykırı olacağı; öğretmen atama ve yer değiştirmelerinin bilgisayar ortamında yapıldığı, günümüz teknolojik imkanları ile okul bazında alanlar itibariyle öğretmen ihtiyacının ve fazlalığının tespit edildiği, hal böyle iken bu durumun kurul oluşturmak suretiyle aynı tespitin yapılmasının anlamsız olduğu, atama ve yer değiştirme işlemlerinin denetim mekanizmalarına açık bir şekilde yapıldığı yolunda savunma yapılmıştır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin; 23. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenleme, Geçici 7. maddesi ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formu yönünden karar verilmesine yer olmadığına; Yönetmeliğin dava konusu olan diğer kısımları yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI : ...

DÜŞÜNCESİ : Davacı Sendikanın, 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 6. maddesinde, açıktan ilk atama, kurumlar arası ilk atama ve kurum içi ilk atama yoluyla öğretmenliğe atamaya yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin, 10. maddesinin 3. fıkrasında, engellilerin atamasına ilişkin somut kriterlere yer verilmemesine dair eksik düzenlemenin, 11. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında yer alan "... en fazla ..." ibarelerinin, 15. maddesinin, 16. maddesinin 1. fıkrasının, 2. fıkrasında birinci ve ikinci performans değerlendimesini yapan değerlendiriciler arasında maarif müfettişine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 5. fıkrasında değerlendiricilerden biri ya da birden fazlasının bulunmadığı hallerde re'sen görevlendirilecek değerlendiricilerden; (a) bendinde, ilçede görevli maarif müfettişine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, (c) bendinde, en kıdemli öğretmen ibaresine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 10. fıkrasında yer alan "Performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenler, aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. " ibaresinin, 17. maddesinin, 18. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendinin birinci cümlesinde danışman öğretmen ibaresinden önce "... en kıdemli ... " ibaresine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 19. maddesinin, 20. maddesinin 2. fıkrasının b-4) bendinde yer alan "Görevin gerektirdiği diğer mevzuat" ibaresinin, 21. maddesinin, 22. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında yer alan "... altmış ve üzerinde ..." ibarelerinin, 23. maddesinin 1. fıkrasında sınav koordinasyon komisyonunun oluşumunda sendika temsilcisine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, yine aynı maddenin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 24. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... ilgili sınav komisyonu ..." ibaresinin, 25. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... yeniden performans değerlendirmesi ..." ibaresi ile "Bu kapsamdaki aday öğretmenlerden performans değerlendirmesinde veya sınavda başarısız olanlar öğretmenlik unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir." ibarelerinin, 30. maddesinin 2. fıkrasında sendika temsilcisine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 46. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde geçen "... eğitim kurumlarının zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alındığı tarihten sonra ..." ibaresinin, 47. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin, 48. maddesinin 1. ve 2. fıkralarının, yine aynı maddenin 11. fıkrasında mazerete bağlı yer değişikliği yapan öğretmenlere ve örgün eğitimde özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlere yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 49. maddesinin 1. fıkrasında "öğrenim özrüne", "il/ilçe emrine atanma hakkına" ve "öğretmenlerin aile birliği, sağlık, can güvenliği, mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmelerine ilişkin somut kriterlere" yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemeler ile "4688 sayılı Kanun gereği aylıksız izne ayrılarak sendika genel merkezinde görevlendirilen öğretmenlerin durumunun her iki eş yönünden mazeret olarak kabul edilmemesine" ilişkin eksik düzenlemenin, 54. maddesinin, 60. maddesinin 3. fıkrasında her yıl ibaresine yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin, 61. maddesinin, Geçici 6. maddesinin 1. fıkrasının ve 2. fıkrasında geçen "... 14/3/2014 tarihinden sonra ilk defa atanan ve bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geriye doğru toplam iki aylık fiilen öğretmenlik görevi yapan ..." ibaresinin, Geçici 7. maddesinin, atama takvimine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, becayiş hakkına yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, Eğitim Personeli Planlama ve Değerlendirme Kurulu ile İl Eğitim Personeli Planlama Kuruluna yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemelerin, Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formu ile Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formunun iptali istemidir.
Dava konusu Yönetmeliğin, 04/07/2015 günlü, 29406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile 23. maddenin 3. fıkrasının b bendlerinin değiştirilmesi, yine 19/01/2016 günlü, 29598 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile Geçici 7. maddesinin yürürlükten kaldırılması ve dava konusu Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun değiştirilmesi nedeniyle anılan düzenlemeler yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Anayasa Mahkemesinin 04.12.2014 gün ve E:2014/99, K.2014/181 sayılı kararıyla, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesine, 6528 sayılı Kanun'un 5. maddesiyle, eklenen altıncı fıkranın birinci cümlesinde yer alan "yazılı ve sözlü sınava" ibaresi, 10.9.2014 günlü, 6552 sayılı Kanun'un 95. ve 19.11.2014 günlü, 6569 sayılı Kanun'un 24. maddeleriyle değiştirildiğinden konusu kalmayan bu cümleye ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 1739 sayılı Kanun'un 43. maddesine eklenen altıncı fıkranın "yazılı ve sözlü sınava" ibaresi dışında kalan kısmının ise Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43. maddesinde, aday öğretmen olarak mesleğe başlamış olanların en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla, yapılacak yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanacakları ve uygulanacak olan sözlü sınavda bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, öz güven ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklık, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri yönlerinden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından oluşturulacak komisyonca değerlendirileceği, sınavda başarılı olanların öğretmen olarak atanacaği, sınavda başarılı olamayan aday öğretmenlerin il içinde veya dışında başka bir okulda görevlendirilerek bir yılın sonunda altıncı fıkrada belirtilen değerlendirmeye tekrar tabi tutulacağı, aday öğretmenlik süresi sonunda sınava girmeye hak kazanamayanlar ile üst üste iki defa sınavda başarılı olamayanların aday öğretmen unvanını kaybedeceği ve memuriyetle ilişiğinin kesileceği, sınav komisyonu üyelerinin Bakanlık personeli, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personel ile öğretim elemanları arasından seçileceği, Bakanlık gerekli gördüğünde illerde veya merkezde birden fazla komisyon oluşturabileceği, performans değerlendirmesinde dikkate alınacak meslekî ölçütler, sınav konuları, komisyon üyelerinin seçimi, görevleri, çalışma usul ve esasları ile sınava ilişkin diğer hususların yönetmelikle düzenleneceği kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 15. maddesinin 1. fıkrası, 16. maddenin 10. fıkrası, 19. maddenin 2. fıkrası, 22. maddenin 1. fıkrası ile 25. maddesinde yer alan düzenlemelerin, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43. maddesinde yer alan hükme uygun olduğu, benzer kuralların tekrarlandığı anlaşılmakla hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında; ''Sözlü sınavda adaylar, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Formu üzerinden;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı
ç)Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri, yönlerinden sözlü sınav komisyonu
üyelerince her bent ayrı ayrı 25 puan üzerinden değerlendirilir.'' hükmüne yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda aday öğretmenlerin sözlü sınava tabi tutulmaları ve bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri yönlerinden değerlendirilecekleri hüküm altına alınmakla birlikte; sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurları ile gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla; sözlü sınav konuları belirlenerek, belirlenen konular üzerinden bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri açısından değerlendirme yapılması yönünde bir düzenleme getirilmesi gerekirken, uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında sözlü sınav konularının belirlenmemesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Mazerete ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 49. maddesinde, sağlık ve aile birliği mazeretinin düzenlendiği, eğitim özrüne yer verilmediği görülmüştür. Eğitim ve öğretim hizmetleri sunulurken bu hizmeti sunan öğretmenlerin yer değiştirme taleplerinin zamanının, sayısının konuyla ilgili diğer hususların belirlenmesi kural olarak idarenin takdir yetkisindedir.
Ancak, söz konusu yetki kullanılırken yer değiştirmeye tabi öğretmenlerin Anayasa ile güvenceye kavuşturulmuş hakların korunması ve uygun şartlarda çalışma haklarına olan farklı etkileri göz önüne alınması, bireysel yarar ile kamu yararı arasında adil ve makul bir dengenin gözetilmesi gerektiğinden, "eğitim özrüne" yer vermeyen dava konusu Yönetmeliğin 49. maddesinde eksik düzenleme nedeniyle hukuka uyarlık görülmemiştir
652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin "Atama" başlıklı 37. maddesine 6528 sayılı Kanunun 22 maddesiyle eklenen 9. fıkrada, "Yurt içi veya yurt dışında, yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla veya başka ülkelerle işbirliği anlaşması çerçevesinde kurulan ve ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar, Bakan onayı ile proje okulu olarak seçilen ve belirli eğitim reformu ve programları uygulanan okul ve kurumlar ile Bakan onayıyla doğrudan Bakanlık merkez teşkilatına bağlanan kurumlara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmeleri Bakan tarafından yapılır." kuralı yer alırken, 10. fıkrası, "Öğretim üyeleri ile Bakanlıkta görev yapmakta olan öğretmenlerin dokuzuncu fıkra kapsamındaki kurumlara atanma ve görevlendirilmelerinde bu Kanun Hükmünde Kararname, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer mevzuatın sınavlar ve atanmaya ilişkin hükümleri uygulanmaz. Dokuzuncu fıkra kapsamındaki kurumlara yönetici görevlendirmeleri özlük hakları, atanma ve terfi yönünden kazanılmış hak doğurmaz." hükmünü taşımaktadır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 13/06/2016 günlü, Yd İtiraz No:2016/255 sayılı kararıyla; 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin ''atama'' başlıklı 37. maddesine 6528 sayılı Yasa'nın 22. maddesi ile eklenen 9 ve 10. fıkralarının Anayasa'nın 2., 7., ve 128. maddelerine aykırı olduğu kanısına ulaşılması nedeniyle Anayasa Mahkemesine başvurulmuş olup Anayasa Mahkemesinin E:2016/164, K:2017/75 sayılı kararıyla anılan fıkraların Anayasaya aykırı olmadığına ve itirazın reddine karar verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin "Ataması Bakan tarafından yapılacak öğretmenler" başlıklı 61. maddesinde yer alan düzenlemenin 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 37. maddesinin 9. fıkrası hükmüne aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Davacı, düzenlemenin Yönerge ile yapıldığını ileri sürerek iptal isteminde bulunmakta ise de Yönetmelik hükmünde düzenleme biçimi hakkında herhangi bir ibare bulunmadığından, bu iddiaların sözü edilen düzenlemeye (Yönerge) karşı açılacak davada inceleneceği tabiidir.
652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 37. maddesinin 3. fıkrasında, öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esas olduğu, bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılacağı, 4. fıkrasında ise öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarında uyulacak temel ilkeler, özür grupları, hizmet bölgeleri ve alanları, hizmet puanı ve diğer hususlara ilişkin usûl ve esasların yönetmelikle belirleneceği kuralı yer verilmiştir.
İdarenin, kanunla üstlendiği kamu hizmeti yürütürken, bu hizmeti sunanların istihdam biçimi, atama zamanı, ilk atama, yeniden atama, kurumlar arası atama, engellilerin atama koşulları, yer değiştirme taleplerinin zamanı gibi konuyla ilgili diğer hususların belirlenmesi kural olarak idarenin takdir yetkisinde olup bu yetkinin kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla ve kamu yararı ile sınırlı olduğu idare hukuku ilkelerindendir.
Dava konusu Yönetmeliğin 6.,10.,11., sözü edilen kuralları incelendiğinde, öğretmen ihtiyacı ile mevcut olanakların gözetildiği, öğretmenlik mesleğine uygunluk koşulunu sağlamaya yönelik somut kriterlere yer verildiği, personelin düzenli biçimde yer değiştirmesi, personel ve hizmet yönünden ortaya çıkartabilecek olumsuzlukların giderilmesinin amaçlandığı anlaşılmakla anılan kısımlarda hukuka aykırılık görülmemiştir.
"Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesine gelince; kamu hizmetinin eksiksiz ve düzenli olarak yürütülmesinden sorumlu olan idarenin, mevzuatın öngördüğü şekilde hizmetin gereklerini esas alarak, bu hizmeti yürütecek personelin atanmasını belirli kurallara bağlama, personelin bir hizmet biriminde uzun süre görev yapmasının gerek personel, gerekse hizmet yönünden ortaya çıkartabileceği olumsuzlukları giderme, görevde verimliliği artırma ve yurdun değişik hizmet bölgeleri ve alanlarında görev yapmalarını sağlayarak, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi ve yaygınlaşmasını temin etme amacına yönelik olarak düzenlendiği anlaşılan dava konusu Yönetmeliğin 48. maddesinde hukuka ve kamu yararı ile hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu Yönetmelik hükmüne göre, Bakanlık kadrolarına 11/06/2000 tarihinden sonra öğretmen olarak atananlar açısından geçerli olan bir yükümlülük durumundaki "zorunlu çalışma yükümlülüğü"ne ilişkin çalışma süresinin hesabında dikkate alınanacak hizmet süreleri, zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet bölgelerindeki Bakanlığa bağlı resmi eğitim kurumlarında fiilen öğretmen olarak geçirilen hizmet süreleridir.
Dolayısıyla, söz konusu sürenin hesabında; Milli Eğitim Bakanlığı dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarında geçirilen hizmet sürelerinin dikkate alınması hukuken mümkün olmadığı gibi, böyle bir yaklaşım; anılan Yönetmeliğin "zorunlu çalışma yükümlülüğü"nü düzenleyen ve birbirlerini tamamlayarak bir anlam bütünlüğü oluşturan hükümlerine de aykırılık oluşturacaktır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin, 23. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, Geçici 7. maddesinin ve Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmadığı, 21. maddesinin ikinci fıkrası ile 49. maddesinin eksik düzenleme nedeniyle iptali, diğer maddeler yönünden davanın reddi gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci ve Onikinci Dairelerince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'na 3619 sayılı Kanun'un 10. maddesiyle eklenen Ek 1. madde uyarınca yapılan müşterek toplantıda; davacı sendika tarafından, dava konusu Yönetmeliğin 15. ve 16/10. maddelerinin dayanağı olan 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43. maddesine 6528 sayılı Yasanın 5. maddesiyle eklenen 6. fıkrasında yer alan -değişik- "yazılı veya yazılı ve sözlü sınava" ibaresi, 8. fıkrası ve dava konusu Yönetmeliğin 61. maddesinin dayanağı olan 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 37. maddesine -6528 sayılı Kanun ile- eklenen 9. fıkrasına yönelik Anayasa'ya aykırılık iddiaları ileri sürülmüş ise de; 6. fıkraya yönelik iptal talebi Anayasa Mahkemesi'nin 04/12/2014 günlü, E:2014/99, K:2014/181 sayılı kararıyla reddedildiğinden, 8. fıkraya yönelik Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi görülmediğinden ve 652 sayılı KHK'nın 37. maddesine -6528 sayılı Kanun ile- eklenen 9. fıkrasının ise, dava konusu uyuşmazlıkla doğrudan ilgisinin bulunmadığı görülerek, işin gereği düşünüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT :
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın -dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki şekliyle- 124. maddesinde; "Başbakanlık, bakanlık ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartı ile, yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü yer almıştır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Öğretmenlik" başlıklı 43. maddesinde; "Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini Türk Milli Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler.
Öğretmenlik mesleğine hazırlık genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon ile sağlanır.
Yukarıda belirtilen nitelikleri kazanabilmeleri için, hangi öğretim kademesinde olursa olsun, öğretmen adaylarının yüksek öğrenim görmelerinin sağlanması esastır. Bu öğrenim lisans öncesi, lisans ve lisans üstü seviyelerde yatay ve dikey geçişlere de imkan verecek biçimde düzenlenir.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.) Öğretmenlik mesleği; adaylık döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılır. (Mülga ikinci cümle: 1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Aday öğretmenliğe atanabilmek için; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun olma ve Bakanlıkça ve/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranır.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Aday öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak kaydıyla, yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanırlar. Uygulanacak olan sözlü sınavda aday öğretmenler;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, öz güveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
d) Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri,
yönlerinden Bakanlıkça oluşturulacak komisyon tarafından değerlendirilir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Sınavda başarılı olanlar öğretmen olarak atanır. Sınavda başarılı olamayan aday öğretmenler il içinde veya dışında başka bir okulda görevlendirilerek bir yılın sonunda altıncı fıkrada belirtilen değerlendirmeye tekrar tabi tutulurlar.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Aday öğretmenlik süresi sonunda sınava girmeye hak kazanamayanlar ile üst üste iki defa sınavda başarılı olamayanlar aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişiği kesilir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Ancak aday öğretmenliğe başlamadan önce 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre aday memurluğu kaldırılarak asli memurluğa atanmış olanlar hakkında sekizinci fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu kişiler Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Sınav komisyonu üyeleri; Bakanlık personeli, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personel ile öğretim elemanları arasından seçilir. Bakanlık gerekli gördüğünde illerde veya merkezde birden fazla komisyon oluşturabilir. Performans değerlendirmesinde dikkate alınacak meslekî ölçütler, sınav konuları, komisyon üyelerinin seçimi, görevleri, çalışma usul ve esasları ile sınava ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aday memurluk ile ilgili hükümleri aday öğretmenler hakkında uygulanmaz.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.) Kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim ((…) lisansüstü eğitim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) puanları ile sınav sonuçları esas alınır. Değerlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. Değerlendirme puanının % 10'unu kıdem, % 20'sini eğitim, % 10'unu etkinlikler, % 10'unu sicil (iş başarımı) ve % 50'sini de sınav puanı oluşturur.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.) Kariyer basamaklarında yükselecekler değerlendirme puanlarına göre başarı sıralamasına alınır. Değerlendirmeye alınmak için sınav tam puanının en az % 60'ını almış olmak şartı aranır.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; Mülga: 1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; Mülga: 1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 21/5/2008 tarihli ve E.: 2004/83, K.: 2008/107 sayılı Kararı ile.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 21/5/2008 tarihli ve E.: 2004/83, K.: 2008/107 sayılı Kararı ile.)
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/95 md.) Öğretmenlerin hizmet sürelerine ve/veya isteğe bağlı il içi veya il dışı yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Atama" başlıklı 37. maddesinde; "(Mülga: 2/7/2018-KHK-703/22 md.)
(2) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/22 md.)
(3) Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. (İptal son cümle: Anayasa Mahkemesinin 6/2/2013 tarihli ve E:2011/123, K:2013/26 sayılı Kararı ile.: Yeniden Düzenleme: 1/3/2014-6528/22 md.) Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yarıyıl ve/veya yaz tatillerinde yapılır.
(4) Öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarında uyulacak temel ilkeler, özür grupları, hizmet bölgeleri ve alanları, hizmet puanı ve diğer hususlara ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
(5) Özüre dayalı yer değiştirme istekleri hizmet puanı sıralamasındaki yetersizlik sonucu yerine getirilemeyenlere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesi kapsamına girenlerin hakları saklı kalmak kaydıyla, istekleri hâlinde istekte bulundukları yere atanmaya hak kazanıncaya kadar, aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izin verilen öğretmenler, bağlı bulundukları il millî eğitim müdürlüklerine bu amaçla tahsis edilmiş bulunan boş öğretmen kadrolarına aylıksız izinli olmak şartıyla atanır. Bunların atandıkları bu kadrolar aylıksız izin süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, aylıksız izne ayrılan öğretmenler, üçüncü yıl sonuna kadar istedikleri yere atamalarının yapılamaması hâlinde durumlarına uygun boş öğretmen kadrolarına öncelikle atanırlar.
(6) Öğretmenlerin atamaları Bakanlıkça il/ilçe emrine veya doğrudan eğitim kurumuna yapılır. Bakanlıkça il/ilçe emrine atama yapılması hâlinde, öğretmenlerin atandıkları ildeki görev yerleri, hizmet puanları ve yeterlikleri dikkate alınarak il millî eğitim müdürünün teklifine göre valilerce belirlenir. .... " hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik dayanak alınarak hazırlanan "Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği" 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
A- Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, Geçici 7. maddesinin ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun iptali istemi yönünden;
Dava konusu Yönetmeliğin, 04/07/2015 günlü, 29406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile 23. maddenin 3. fıkrasının (b) bendinin değiştirilmiş olması, yine 19/01/2016 günlü, 29598 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile Geçici 7. maddesinin yürürlükten kaldırılmış olması ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun değiştirilmiş olması nedeniyle anılan maddeler, form ve 23. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenleme yönünden davanın konusuz kaldığı görüldüğünden iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
B- Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin;
1- "Atama usulleri" başlıklı 6. maddesinde, açıktan ilk atama, kurumlar arası ilk atama ve kurum içi ilk atama yoluyla öğretmenliğe atamaya yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden;
"Atama usulleri" başlıklı 6. maddesinde; "(1) Öğretmen kadrolarına atama usulleri şunlardır:
a) İlk atama,
b) Yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atama,
c) Millî sporcuların ataması,
ç) Engellilerin ataması.
(2) Başvurularda; ilk atama, yeniden atama veya kurumlar arası yeniden atama usullerinden yalnızca biri tercih edilebilir." hükmüne yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinde yer verildiği üzere, aday öğretmenliğe atanabilmek için; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinde sayılan şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun olma ve Bakanlıkça ve/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olma şartlarının arandığı görülmektedir.
Bu durumda, daha önce öğretmen kadrosuna atanmamış olanların, söz konusu yasal düzenlemeler çerçevesinde ilk defa öğretmen olarak atanacaklar için belirlenen usullere göre öğretmen olarak atanması gerektiğinden, Yönetmeliğin 6. maddesinde, açıktan ilk atama, kurumlar arası ilk atama ve kurum içi ilk atama yoluyla öğretmenliğe atamaya yer verilmemesi eksik düzenleme olarak görülmemiştir.
2- "Engellilerin ataması" başlıklı 10. maddesinin 3. fıkrasında, engellilerin atamasına ilişkin somut kriterlere yer verilmemesine dair eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden;
Yönetmeliğin 10. maddesinde, engellilerin öğretmenliğe atamalarının, Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde, öğrenim durumu yönünden mezuniyetinin atanacağı alanın öğretmenliğine uygun olması ve eğitim fakülteleri dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların Bakanlıkça uygun görülen pedagojik formasyon eğitimi programını başarıyla tamamlanmış olması, yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların ise yükseköğrenimlerinin ve pedagojik formasyon belgelerinin yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına veya programlarına denkliğinin yapılmış olması gerektiği; yine engelli adayların, Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte belirtilen sağlık kurumlarından rapor almaları ve engellilik durumlarının başvurdukları alan itibarıyla öğretmenlik yapmaya elverişli olması gerektiği yönünde somut ve objektif şartlar düzenlenmiştir.
Davaya konu Yönetmeliğin 10. maddesinin 3. fıkrasında, engellilerin atamasına ilişkin somut kriterlere yer verilmediğine dair davacı taraf iddiası yerinde görülmemiştir.
3- "Kontenjanların belirlenmesi" başlıklı 11. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında yer alan "... en fazla ..." ibarelerinin iptali istemi yönünden;
"Kontenjanların belirlenmesi" başlıklı 11. maddesinde; "(1) Atama izni verilen öğretmen kadrolarının en fazla %1’i yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atamada kullanılır.
(2) Yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atama için ayrılan kontenjanın dışında kalan kadrolar ilk atama için kullanılır. Beden eğitimi öğretmenliğine ilk atama kapsamında ayrılan kontenjanın en fazla %10’u millî sporcuların atamalarında kullanılır.
(3) İl millî eğitim müdürlükleri Bakanlıkça tahsis edilen kontenjanları, alanlar itibarıyla öğretmen ihtiyacına göre altıncı hizmet alanındaki eğitim kurumlarından başlamak suretiyle dağıtır ve Bakanlığa bildirir.
(4) Atama usullerine ve alanlara göre belirlenen kontenjandan daha az sayıda başvuru olması durumunda artan kontenjan, öğretmen ihtiyacı çerçevesinde diğer atama usullerine ve alanlara aktarılabilir." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verildiği üzere, atama izni verilen öğretmen kadrolarının en fazla %1’inin yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atamada kullanılacağı ve beden eğitimi öğretmenliğine ilk atama kapsamında ayrılan kontenjanın en fazla %10’unun millî sporcuların atamalarında kullanılacağı yolunda sınırlama getirildiği görülmektedir.
Bu itibarla, açıkta bulunan öğretmen adayı sayısında çok fazlalık bulunması, bütçe imkanları nispetinde atama izni verilen sınırlı sayıda kadro olması hususları dikkate alındığında, kontenjanların öncelikle ilk atama kapsamında değerlendirilmesine yönelik getirilen dava konusu ibarelerde, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
4- "Adaylık işlemleri" başlıklı 15. maddesinin, "Performans değerlendirmesi" başlıklı 16. maddesinin 1. fıkrasının, 2. fıkrasında birinci ve ikinci performans değerlendirmesini yapan değerlendiriciler arasında maarif müfettişine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 5. fıkrasında değerlendiricilerden biri ya da birden fazlasının bulunmadığı hallerde re'sen görevlendirilecek değerlendiricilerden; (a) bendinde, ilçede görevli maarif müfettişine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, (c) bendinde, en kıdemli öğretmen ibaresine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, 10. fıkrasında yer alan "Performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenler, aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. " ibaresinin, "Performans değerlendirme sonuçlarına itiraz" başlıklı 17. maddesinin, "Performans değerlendirme sürecinde görev ve sorumluluklar" başlıklı 18. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendinin birinci cümlesinde danışman öğretmen ibaresinden önce "... en kıdemli ... " ibaresine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, "Sınava ilişkin usul ve esaslar" başlıklı 19. maddesinin, "Yazılı sınav" başlıklı 20. maddesinin 2. fıkrasının b-4) bendinde yer alan "Görevin gerektirdiği diğer mevzuat" ibaresinin, "Sözlü sınav" başlıklı 21. maddesinin, "Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında yer alan "... altmış ve üzerinde ..." ibarelerinin, "Komisyonlar" başlıklı 23. maddesinin 1. fıkrasında sınav koordinasyon komisyonunun oluşumunda sendika temsilcisine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, "Sınav sonuçlarına itiraz" başlıklı 24. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... ilgili sınav komisyonu ..." ibaresinin, "Sınav sonrası işlemler" başlıklı 25. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... yeniden performans değerlendirmesi ..." ibaresi ile "Bu kapsamdaki aday öğretmenlerden performans değerlendirmesinde veya sınavda başarısız olanlar öğretmenlik unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir." ibaresinin, Geçici 6. maddesinin 1. fıkrasının ve 2. fıkrasında geçen "... 14/3/2014 tarihinden sonra ilk defa atanan ve bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geriye doğru toplam iki aylık fiilen öğretmenlik görevi yapan ..." ibaresinin, Yönetmelik ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formunun iptali istemi yönünden;
"Adaylık işlemleri" başlıklı 15. maddesinde; "(1) Aday öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak kaydıyla, Bakanlıkça yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanır. ..." hükmüne;
"Performans değerlendirmesi" başlıklı 16. maddesinde; "(1) Aday öğretmenler, görev yaptığı eğitim kurumunda ve eğitim ortamında bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formu üzerinden, göreve başladığı ilk dönemde bir, takip eden dönemde ise iki defa olmak üzere, değerlendiriciler tarafından toplamda üç defa değerlendirilir. Değerlendiriciler; il millî eğitim müdürünce görevlendirilecek maarif müfettişi, aday öğretmenin görev yaptığı eğitim kurumu müdürü ve eğitim kurumu müdürünün görevlendirdiği danışman öğretmenden oluşur. Değerlendiriciler birden fazla aday öğretmenin performansını değerlendirebilir; ancak, aynı değerlendirici birden fazla sıfatla aynı aday öğretmenin performansını değerlendiremez. ...
(10) Performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenler, aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. Ancak bunlardan aday öğretmenliğe başlamadan önce ilgili mevzuatına göre devlet memurluğunda adaylıkları kaldırılarak asıl memurluğa atanmış olanlar, Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanır. Başarısız olan aday öğretmenlerin başarısızlığa neden olan durumları değerlendiriciler tarafından belgelendirilir." hükmüne;
17. maddesinde performans değerlendirme sonuçlarına itiraza, 18. maddesinde performans değerlendirme sürecinde görev ve sorumluluklara, 19. maddesinde sınava ilişkin usul ve esaslara dair düzenlemelere yer verilmiştir.
"Yazılı sınav" başlıklı 20. maddesinde; "(1) ... (2) Sınav çoktan seçmeli test veya açık uçlu sorular ile yapılır, uygun görülen soru çeşitlerinden biri veya birkaçı birden kullanılabilir. Yazılı sınav konuları ve puan ağırlıkları şunlardır;
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun (%20),
b) Bakanlık teşkilatı, görevleri ve mevzuatı (%30),
1) 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu,
2) 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,
3) 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu,
4) Görevin gerektirdiği diğer mevzuat.
c) Öğretmenlik uygulamaları (%50).
1) Eğitim öğretimin planlanması,
2) Öğrenme ortamları,
3) Sınıf yönetimi,
4) Öğretim yöntem ve teknikleri,
5) Ölçme ve değerlendirme. ... " hükmüne;
"Sözlü sınav" başlıklı 21. maddesinde; "(1) Yazılı sınavın ardından aday öğretmenler Bakanlıkça sözlü sınava tabi tutulabilir. Aday öğretmenlerin sözlü sınava tabi tutulup tutulmayacağı ve tutulacaksa sözlü sınavın yer ve zamanı Bakanlıkça önceden ilan edilir. Sözlü sınav illerde veya Bakanlık merkezinde oluşturulacak sözlü sınav komisyonu/komisyonları tarafından yapılır.
(2) Sözlü sınavda adaylar, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Formu üzerinden;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
ç) Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri,
yönlerinden sözlü sınav komisyonu üyelerince her bent ayrı ayrı 25 puan üzerinden değerlendirilir. ..." hükmüne;
"Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinde; "(1) Yazılı ve sözlü sınavların her biri 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı ve sözlü sınavlardan alınan puanların aritmetik ortalaması aday öğretmenin başarı puanını oluşturur. Başarı puanı altmış ve üzerinde olan aday öğretmenler başarılı sayılır.
(2) Yalnızca yazılı sınav yapılması halinde sınavdan altmış ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılır." hükmüne;
23. maddesinde komisyonlara, 24. maddesinde sınav sonuçlarına itiraza, 25. maddesinde sınav sonrası işlemlere, Geçici 6. maddesinde aday öğretmenlik sürecine ilişkin düzenlemelere, Yönetmelik ekinde ise Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formuna yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Öğretmenlik" başlıklı 43. maddesinde, aday öğretmen olarak mesleğe başlamış olanların, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla, yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanacakları ve uygulanacak olan sözlü sınavda bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, öz güven ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklık, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri yönlerinden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından oluşturulacak komisyonca değerlendirileceği düzenlenmektedir.
Öğretmenlik, 1739 sayılı Kanun'un 43. maddesinde "Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir." şeklinde tanımlanmıştır. Aday öğretmenlik kuralının gerekçesinde; aday öğretmenlikten öğretmenliğe geçişte öngörülen yeni sistemle ülkemizin daha nitelikli bir öğretmen kadrosuna sahip olmasının amaçlandığı vurgulanmıştır.
Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, eylem ve işlemleri hukuka uygun, insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda adil bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa'ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir.
Anayasa'nın 10. maddesinde yer verilen eşitlik ilkesi hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusudur. Bu ilke ile eylemli değil, hukuksal eşitlik öngörülmüştür. Eşitlik ilkesinin amacı, aynı durumda bulunan kişilerin yasalar karşısında aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak, ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemektir. Bu ilkeyle, aynı durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara ayrı kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlali yasaklanmıştır. Kanun önünde eşitlik, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmez. Durumlarındaki özellikler, kimi kişiler ya da topluluklar için değişik kuralları ve uygulamaları gerektirebilir. Aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa'da öngörülen eşitlik ilkesi zedelenmez.
Kamu görevlisi olarak memurların, Devlet ile olan ilişkileri statü hukuku içerisinde yürütülmektedir. Devlet, hukuki statüleri kanunlarla oluşturulan ve bu statü kurallarına göre mesleğe alınan memurlara; atama, yükselme, aylık, ödül, nakil, sınav vb. hak veya yükümlülükler getirebilir.
Aday öğretmenlik için getirilen kuralda düzenlenen sözlü sınav, bir kişinin davranış ve düşünceleri üstüne bilgi edinmek amacıyla sorulu cevaplı görüşme yapılarak ilgilinin muhakeme gücünü, bir konuyu kavrayıp özetleme ve ifade yeteneğini, genel görünümünü, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğunu ve liyakatini, yetenek ve kültürünü, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığını puan vermek suretiyle değerlendirme yöntemidir. Yazılı yarışma sınavında ilgililerin genel yetenek ve genel kültür seviyeleri ile alan bilgisi düzeyleri ölçüldüğünden sözlü sınavda anılan bilgilerin yeniden ölçülmesi yerine, belirtilen hususlarda değerlendirmeye tabi tutulması, sözlü sınavının yapılış amacına uygunluk taşımaktadır.
Aday öğretmenlik için getirilen kural ile, sınav yükümlülüğü aday öğretmen olarak memuriyete başlayan herkes için öngörülmüş bir düzenleme olup kuralın uygulanması bakımından kapsam dışında tutulan aday öğretmenler bulunmamaktadır. "Eğitim-Öğretim Hizmet Sınıfı" dışındaki diğer hizmet sınıflarında görev yapan aday memurlarla, anılan sınıfta görev yapan öğretmen unvanlı kişiler eşit olmadıkları için öğretmenlik hizmetinin önemi ve daha nitelikli bir öğretmen kadrosuna sahip olunması amacıyla, diğerlerinin aksine aday öğretmenlere yasal düzenlemeler çerçevesinde sınav yükümlülüğü getirildiği görülmektedir.
Diğer taraftan, dava konusu Yönetmeliğin 20. maddesinde, yazılı sınav konuları üç ana başlıkta öngörülmüş ve bu ana başlıklar için %20, %30 ve %50 oranında puan ağırlığı belirlenmiş olup, %30 olan (b) bendinin de dört alt başlığı bulunması nedeniyle "görevin gerektirdiği diğer mevzuat" alt başlığının puan ağırlığı %7,5 oranına tekabül etmektedir. Maddede sayılan mevzuat dışında kalan ve göreviyle ilgili olan mevzuat için %7.5 oranında diğer mevzuata yer verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesi kapsamı ve sınırları çerçevesinde ve bu üst hukuk normunun uygulanmasına yönelik olarak, aday öğretmenlerin adaylık işlemlerine, performans değerlendirmelerine, yazılı ve sözlü sınavlarına ilişkin ikincil düzenlemeler yapıldığı anlaşılmakta olup, dava konusu olan düzenlemelerde, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.
Nitekim, Anayasa Mahkemesi'nin 04/12/2014 günlü, E:2014/99, K:2014/181 sayılı kararı ile, 01/03/2014 günlü, 6528 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 5. maddesiyle, 14/06/1973 günlü, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesine eklenen altıncı fıkranın; birinci cümlesinde yer alan "yazılı ve sözlü sınava" ibaresi, 10/09/2014 günlü, 6552 sayılı Kanun'un 95. ve 19/11/2014 günlü, 6569 sayılı Kanun'un 24. maddeleriyle değiştirildiğinden, konusu kalmayan bu cümleye ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, kalan bölümünün Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
Yine, Anayasa Mahkemesi'nin 10/09/2015 günlü, E:2015/5, K:2015/82 sayılı kararı ile, 19/11/2014 tarihli ve 6569 sayılı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 24. maddesiyle değiştirilen 14/06/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinin on birinci fıkrasında yer alan "... aday öğretmenler hakkında uygulanmaz." ibaresinin Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
Diğer taraftan, yukarıda yer verilen ve dava konusu olan aday öğretmenlik işlemlerine yönelik maddelerde, davacı tarafın ileri sürdüğü eksik düzenleme iddiaları da yerinde görülmemiştir.
5- "Değerlendirme ve uygulama sınavı komisyonunun oluşumu" başlıklı 30. maddesinin 2. fıkrasında sendika temsilcisine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden;
Yönetmeliğin 30. maddesinde; Spor Liselerinin beden eğitimi öğretmenleri ile Güzel Sanatlar Liselerinin müzik ve görsel sanatlar/resim öğretmenlerinin seçimini yapacak olan değerlendirme ve uygulama sınavı komisyonunun, il millî eğitim müdürünün veya görevlendireceği müdür yardımcısının başkanlığında, il millî eğitim müdürünce belirlenmek üzere ilçe millî eğitim müdürlüklerinden bir şube müdürü, alanı beden eğitimi, müzik ve görsel sanatlar/resim olan birer eğitim kurumu müdürü ya da öğretmen olmak üzere beş kişiden oluşacağı öngörülmüş olup, değerlendirme ve uygulama sınavı komisyonunun oluşumunda "sendika temsilcisine" yer verilmemiştir.
Bu durumda, uygulama sınavında komisyon üyelerince Yönetmelik eki Ek-6 Uygulama Sınavı Formunda yer alan sınav konuları üzerinden adayın uygulama becerisi ile tutum ve davranışlarının değerlendirileceği dikkate alındığında, 30. maddesinin 2. fıkrasında "sendika temsilcisine" yer verilmemesinde eksik düzenleme bulunmamaktadır.
6- "Zorunlu çalışma süresinden sayılacak süreler" başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde geçen "... eğitim kurumlarının zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alındığı tarihten sonra ..." ibaresinin, "Zorunlu çalışma süresinden sayılmayacak süreler" başlıklı 47. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin, "Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesinin 1. ve 2. fıkralarının, yine aynı maddenin 11. fıkrasında mazerete bağlı yer değişikliği yapan öğretmenlere ve örgün eğitimde özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlere yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden;
"Zorunlu çalışma süresinden sayılacak süreler" başlıklı 46. maddesinde; "(1) Zorunlu çalışma yükümlülüğüne tabi öğretmenlerin, zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarında adaylık dâhil fiilen öğretmen olarak geçirdikleri süreler zorunlu çalışma süresinden sayılır. Bu sürelere; ...
b) Eğitim kurumlarının zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamında bulunmadığı dönemlerde göreve başladıktan sonra görev yaptıkları eğitim kurumları zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alınan öğretmenlerin, eğitim kurumlarının zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alındığı tarihten sonra bu eğitim kurumlarında geçen hizmet süreleri, ..., dâhil edilir. ..." hükmüne;
"Zorunlu çalışma süresinden sayılmayacak süreler" başlıklı 47. maddesinde; "(1) ... , c) 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi kapsamında kısmi zamanlı geçici öğreticilikte ve ek ders ücreti karşılığında görevlendirme suretiyle geçen süreler ile vekil öğretmenlikte ve usta öğreticilikte geçen süreler, ..., zorunlu çalışma süresinden sayılmaz." hükmüne;

"Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesinde; "(1) Öğretmenler, aynı eğitim kurumunda adaylık dâhil toplamda en fazla 8 yıl görev yapabilir.
(2) Aynı eğitim kurumunda yer değiştirme yapılacak yılın 30 Eylül tarihi itibarıyla toplam 8 yıl görev yapan öğretmenlerin atamaları, yapılacak duyuru üzerine ders yılının sona erdiği tarihten itibaren en fazla iki ay içinde, coğrafi durum ve ulaşım şartları göz önünde bulundurularak valiliklerce belirlenen ilçe gruplarında olmak üzere alanlarında öğretmen ihtiyacı bulunan eğitim kurumlarına tercihleri doğrultusunda hizmet puanı üstünlüğüne göre yapılır. Tercihlerine atanamayanlar ile tercih yapmayanların atamaları ise aynı eğitim kurumundaki görev süresi en fazla olandan başlamak üzere alanlarında öğretmen ihtiyacı bulunan ilçe gruplarındaki eğitim kurumlarına valiliklerce resen yapılır.
...
(11) Bu madde hükümleri, terör eylemleri etkisi ve sebebiyle şehit olan veya çalışamayacak derecede malul olan ya da malul olup da çalışabilir durumda olan kamu görevlileri ile er ve erbaşların öğretmen olan eş ve çocukları ile anne, baba ve kardeşleri; engelli öğretmenler; engellilik durumuna bağlı yer değişikliği yapanlardan bu durumları devam eden öğretmenler ve özel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler hakkında uygulanmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Anayasa'nın 124. maddesinde; yönetmeliklerin, kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkarılacağı belirtilmiştir. Bu nedenle, idareler tarafından çıkarılan yönetmeliklerin üst hukuk normuna aykırı olmaması gerekmektedir. Üst hukuk normunun ise, yönetmeliğin dayanağı olan hukuki düzenlemeler olduğu kuşkusuzdur.
Normlar hiyerarşisinde anayasal ve yasal düzenlemelerden sonra gelen idari düzenlemeler bir kanun hükmüne dayalı olarak hazırlanır ve kanun hükümlerine açıklık getirilmesi suretiyle bu kanun hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanır. İdarelerin düzenleme yetkisinin, yasalarla getirilen hükümleri aşacak veya daraltacak bir biçimde kullanılamayacağı da idare hukukunun en temel ilkelerindendir. Mevzuat belirleme tekniği açısından da, idarenin yasayla kendisine verilmiş olan görevleri idari metinlerle düzenlerken, bu görevlerin gerektirdiği teknik detayların belirlenmesi noktasında takdir yetkisine sahip olduğu açıktır.
Yurdun çeşitli hizmet bölgelerinde görev yapmaları zorunlu olan öğretmenlerin, hizmet puanı, hizmet bölgeleri, ihtiyaçlara göre bölgelerarası yer değiştirme esasları ve atamalarında uyulacak temel ilkeler ile hizmet alanları gibi hususlar, Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan yönetmelikte düzenlenmiştir.
Bir öğretmenin atandığı okulda asgari ve azami çalışma süresinin belirlenmesinin performansı olumlu yönde etkileyeceği, rotasyon uygulamasının coğrafi durum, ulaşım şartları dikkate alınarak öğretmenlerin tercihleri göz önünde bulundurularak aynı konumda olan tüm öğretmeler bakımından uygulanacağı açıktır.
Bu durumda, kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesinin sağlanmasına yönelik olarak personelin bir hizmet biriminde uzun süre görev yapmasının, gerek personel gerekse hizmet yönünden ortaya çıkarabileceği olumsuzlukları gidermeyi amaçlayan dava konusu olan düzenlemelerde, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan, zorunlu çalışma yükümlüsü olan öğretmenlerin belirli bir süre ile zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen okullarda görev yapmalarının gerektiği, kurumların ihtiyaçları ve hizmet gereklerinin farklı olduğu dikkate alındığında; eğitim kurumlarının zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamına alındığı tarihten sonra bu eğitim kurumlarında geçen hizmet sürelerinin zorunlu çalışma süresinden sayılmasında; 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi kapsamında kısmi zamanlı geçici öğreticilikte ve ek ders ücreti karşılığında görevlendirme suretiyle geçen süreler ile vekil öğretmenlikte ve usta öğreticilikte geçen sürelerin ise zorunlu çalışma süresinden sayılmamasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, Yönetmeliğin 48. maddesinin 11. fıkrasında, hangi hallerde öğretmenlere aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresine ilişkin bu madde hükümlerinin uygulanmayacağına yönelik düzenlemelere yer verilmiş olup, anılan fıkrada mazerete bağlı yer değişikliği yapan öğretmenlere ve örgün eğitimde özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlere yer verilmemesi eksik düzenleme olarak görülmemiştir.
7- "Mazeret ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 49. maddesinin 1. fıkrasında "öğrenim özrüne", "il/ilçe emrine atanma hakkına" ve "öğretmenlerin aile birliği, sağlık, can güvenliği, mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmelerine ilişkin somut kriterlere" yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemeler ile "4688 sayılı Kanun gereği aylıksız izne ayrılarak sendika genel merkezinde görevlendirilen öğretmenlerin durumunun her iki eş yönünden mazeret olarak kabul edilmemesine" ilişkin eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden;
"Mazeret ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 49. maddesinde; "(1) Öğretmenlerin; aile birliği, sağlık, can güvenliği mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeleri hakkında, Devlet Memurları Kanunu ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uygulanır. Ancak;
a) Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirme, her iki eşin de öğretmen olması ve bu kapsamda yer değiştirmek istedikleri yerlerde alanları itibarıyla öğretmen ihtiyacı bulunmaması durumunda, istemeleri hâlinde her ikisinin de alanları itibarıyla öğretmen ihtiyacı bulunan ile/ilçeye atanmaları suretiyle gerçekleştirilebilir.
b) Öğretmenlikte ve devlet memurluğunda adaylığı kaldırılmayanlar, devlet memurluğunda adaylığı kaldırılıp da öğretmenliğe ilk atama kapsamında atananlar ve yeniden atama ve kurumlar arası atama yoluyla öğretmenliğe atananlardan atandığı yerde en az bir yıl çalışmayanlar ile eşi isteğe bağlı sigortalı olan öğretmenler, aile birliği mazeretine bağlı olarak yer değiştirme isteğinde bulunamaz.
c) Eşleri geçici olarak görevlendirilen öğretmenler, eşlerinin geçici olarak görevlendirildiği yere aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirme isteğinde bulunamaz.
ç) Aile birliği mazereti ile engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler, yarıyıl ve yaz tatillerinde yapılır." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin "Mazeret ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 49. maddesinde, öğretmenlerin, aile birliği, sağlık, can güvenliği mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmelerine ilişkin şartlara yer verilmiş olmakla birlikte, kamu hizmetinin düzenli ve istikrarlı bir şekilde yürütülebilmesi için, öğretmenlerin mazerete bağlı yer değiştirmeleri ile kamu hizmetinin ihtiyaçları arasında adil bir denge kurulması gerektiği açıktır.
Diğer taraftan, dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelikte yer değiştirme mazereti olarak "öğrenim özrü"ne yer verilmediği görülmektedir.
Bu itibarla, 49. maddesinin 1. fıkrasında davacı tarafın ileri sürdüğü eksik düzenleme iddiaları yerinde görülmemiştir.
8- "Değerlendirme ölçütleri" başlıklı 54. maddesinin iptali istemi yönünden;
"Değerlendirme ölçütleri" başlıklı 54. maddesinde; "(1) Bu Yönetmelik kapsamında, Bakanlığa bağlı her derece ve türden eğitim kurumunda görev yapan ve adaylık sürecini tamamlamış olan öğretmenlerin başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek üzere her ders yılı sonunda, görev yaptığı eğitim kurumunun müdürü tarafından değerlendirmesi yapılır.
(2) Değerlendirme ölçütleri olarak Ek-3’te yer alan Form esas alınır. Değerlendirmeler ders yılı bitiminden itibaren bir ay içinde, MEBBİS üzerinde oluşturulacak modül üzerinden gerçekleştirilir.
(3) Bu madde kapsamındaki değerlendirmelerin Bakanlıkça duyurulacak usul ve esaslar çerçevesinde, zamanında, nesnel ve tarafsız şekilde yürütülmesinden ilgili il millî eğitim müdürü sorumludur.
(4) Bu değerlendirmeler öğretmenlere başarı belgesi verilmesinde dikkate alınır.
(5) Değerlendirmelerin yapılmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve uygulamayı yönlendirmeye Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yetkilidir." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verildiği üzere, Bakanlığa bağlı her derece ve türden eğitim kurumunda görev yapan ve adaylık sürecini tamamlamış olan öğretmenlerin başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek üzere her ders yılı sonunda, görev yaptığı eğitim kurumunun müdürü tarafından, Ek-3 Formda yer alan değerlendirme ölçütleri esas alınarak değerlendirilmesinin, öğretmenleri başarıya teşvik edeceğinden, eğitim hizmetlerine olumlu etkisi olacağı açıktır.
Bu durumda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamı ve sınırları çerçevesinde, bu üst hukuk normlarının uygulanmasına yönelik olarak, ikincil bir düzenleme yapıldığı anlaşılmakta olup, dava konusu olan maddede, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.
9- "Alan değişikliğine bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 60. maddesinin 3. fıkrasında her yıl ibaresine yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden;
"Alan değişikliğine bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 60. maddesinin 3. fıkrasında, alan değişikliği işlemlerinin Bakanlıkça belirlenecek takvim çerçevesinde yapılacağı yolunda düzenlemeye yer verilmiş olup, alan değişikliği işlemlerinin yapılmasında, kadro ve ihtiyaç durumlarının dikkate alınması ve personelin adil ve dengeli bir şekilde dağılımının sağlanması gerektiği açıktır.
Bu itibarla, Yönetmeliğin 60. maddesinin 3. fıkrasında her yıl ibaresine yer verilmemesi eksik düzenleme olarak görülmemiştir.
10- "Atamaları Bakan tarafından yapılacak öğretmenler" başlıklı 61. maddesinin iptali istemi yönünden;
"Atamaları Bakan tarafından yapılacak öğretmenler" başlıklı 61. maddesinde; "(1) 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 37 nci maddesinin dokuzuncu fıkrası kapsamında yapılacak öğretmen atamalarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin üst hukuk normu olan 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin "Atama" başlıklı 37. maddesinin 9. fıkrasında, "(Ek: 1/3/2014-6528/22 md.) Yurt içi veya yurt dışında, yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla veya başka ülkelerle işbirliği anlaşması çerçevesinde kurulan ve ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar, Bakan onayı ile proje okulu olarak seçilen ve belirli eğitim reformu ve programları uygulanan okul ve kurumlar ile Bakan onayıyla doğrudan Bakanlık merkez teşkilatına bağlanan kurumlara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmeleri Bakan tarafından yapılır." hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 37. maddesinin 9. fıkrası kapsamı ve sınırları çerçevesinde, bu üst hukuk normunun uygulanmasına yönelik olarak, ikincil paralel bir düzenleme yapıldığı anlaşılmakta olup, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.
11- Atama takvimine yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, becayiş hakkına yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, Eğitim Personeli Planlama ve Değerlendirme Kurulu ile İl Eğitim Personeli Planlama Kuruluna yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemelerin iptali istemi yönünden;
Bakanlık kadrolarına ilk atamaların KPSS sonuçlarına göre yapıldığı, KPSS sonuçlarının tarihlerinin değişebildiği, itirazlar ile sonuçlarının gecikebildiği ve bu nedenlerle önceden takvim belirlenmesinin zor olduğu hususları dikkate alındığında; Yönetmelikte atama takvimine yer verilmemesi eksik düzenleme olarak görülmemiştir.
Diğer taraftan; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Karşılıklı olarak yer değiştirme:" başlıklı 73. maddesinde; "(Değişik: 30/5/1974 – KHK-12; Aynen kabul; 15/5/1975 - 1897/1 md.) Aynı Kurumun başka başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını isteyebilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmasına bağlıdır." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verildiği üzere, dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda karşılıklı olarak yer değiştirmeye ilişkin usul ve şartın düzenlenmesi karşısında, Yönetmelikte "karşılıklı yer değiştirme (becayiş)" düzenlemesine yer verilmemesi eksik düzenleme olarak görülmemiştir. Nitekim, söz konusu yasa hükmüne istinaden davalı idarenin personeli hakkında karşılıklı olarak yer değiştirme işlemlerini yapmasına da engel bulunmadığı açıktır.
Öte yandan; öğretmen atama ve yer değiştirmelerinin bilgisayar ortamında yapıldığı, günümüz teknolojik imkanları ile okul bazında alanlar itibariyle öğretmen ihtiyacının ve fazlalığının tespit edildiği hususları göz önünde bulundurulduğunda, Yönetmelikte Eğitim Personeli Planlama ve Değerlendirme Kurulu ile İl Eğitim Personeli Planlama Kuruluna yer verilmemesi eksik düzenlemeler olarak görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin; 23. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenleme, Geçici 7. maddesi ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formu yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA oyçokluğuyla;
2. Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin; 16. maddesinin 10. fıkrasının birinci cümlesi, 19. maddesinin 2. fıkrası, 20. maddesinin 2. fıkrasının b-4) bendinde yer alan "Görevin gerektirdiği diğer mevzuat" ibaresi, 21. maddesinin 2. fıkrası, 25. maddesinin 2. fıkrası yönünden oyçokluğuyla, Yönetmeliğin dava konusu olan diğer kısımları yönünden ise oybirliğiyle DAVANIN REDDİNE;
3. Dava kısmen kvyo, kısmen ret ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...-TL yargılama giderinin yarısı olan ...-TL'lik kısmının davacı üzerinde bırakılmasına, geriye kalan ...-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, posta gideri avansından artan miktarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine;
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine;
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 23/12/2021 tarihinde karar verildi.


(X) KARŞI OY :

Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesinin ikinci fıkrasında ''Sınavın, yazılı ve sözlü olarak yapılması halinde önce yazılı sınav, bu sınav sonuçlarının açıklanmasını beklemeden de sözlü sınav yapılır.'' düzenlemesi yer almaktadır.
Yönetmeliğin, "Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinin birinci fıkrasında, "Yazılı ve sözlü sınavların her biri 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı ve sözlü sınavlardan alınan puanların aritmetik ortalaması aday öğretmenin başarı puanını oluşturur. Başarı puanı altmış ve üzerinde olan aday öğretmenler başarılı sayılır" hükmüne yer verilmiş olup; yazılı sınav sonucu açıklandıktan sonra başarılı olan adaylar sözlü sınava çağrılacağına ve yazılı ve sözlü sınavda alınan puanların aritmetik ortalaması alınarak adaylar başarılı sayılacağına göre; yazılı sınava girmiş, ancak sınav sonucu henüz açıklanmadığı için bu sınavda başarılı olup olmadığını bilmeyen aday öğretmenin sözlü sınava çağrılması, adayın başarı değerlendirmesinin objektiflikten uzak olarak yapılmasına ve sınav yöntemlerinden olan "yazılı ve sözlü" puanlarının aritmetik ortalamasının alınması yönünden de kimi olumsuz değerlendirmelere sebep olabileceğinden, ikinci fıkrada yer alan "bu sınav sonuçlarının açıklanmasını beklemeden de sözlü sınav yapılır" ibaresinin iptal edilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararının bu fıkra hükmüne ilişkin kısmına katılmıyoruz.


(XX) KARŞI OY :

Dava konusu Yönetmeliğin 20. maddesinin 2. fıkrasının b-4) bendinde yer alan "Görevin gerektirdiği diğer mevzuat" ibaresi yönünden; anılan 20. maddede aday öğretmenler için yapılacak olan yazılı sınavın konuları ve puan ağırlıkları üç ana başlıkta öngörülmüş ve bu ana başlıklar için %20, %30 ve %50 oranında puan ağırlığı belirlenmiş olup; %30 puan ağırlığı olan (b) bendinin ilk üç alt bendinde mevzuat konuları belirtilmekle birlikte, dördüncü alt bendinde ayrıca "Görevin gerektirdiği diğer mevzuat" hükmüne yer verilmek suretiyle, aday öğretmenlerin yazılı sınavda sorumlu olacakları mevzuatın, açık ve sınırları belirli biçimde tanımlanmamış olması nedeniyle hukuksal olarak belirsizliğe yol açıldığından, bu alt bent hükmünün iptal edilmesi gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.

(XXX) KARŞI OY :

Dava konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında; ''Sözlü sınavda adaylar, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Formu üzerinden;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
ç)Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri, yönlerinden sözlü sınav komisyonu üyelerince her bent ayrı ayrı 25 puan üzerinden değerlendirilir." hükmüne yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda aday öğretmenlerin sözlü sınava tabi tutulmaları ve bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri yönlerinden değerlendirilecekleri hüküm altına alınmakla birlikte; sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurları ile gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla; sözlü sınav konuları belirlenerek, belirlenen konular üzerinden bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri açısından değerlendirme yapılması yönünde bir düzenleme getirilmesi gerekirken, uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında sözlü sınav konularının belirlenmemesinde hukuka uyarlık bulunmadığı ve iptaline karar verilmesi gerektiği görüşüyle bu fıkraya ilişkin aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.

(XXXX) KARŞI OY :

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 16. maddesinin 10. fıkrasının birinci cümlesinin, 25. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... yeniden performans değerlendirmesi ..." ibaresi ile "Bu kapsamdaki aday öğretmenlerden performans değerlendirmesinde veya sınavda başarısız olanlar öğretmenlik unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir." ibaresinin iptali istemi yönünden;
Dava konusu Yönetmeliğin 16. maddesinin onuncu fıkrasında, ''Performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenler, aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. Ancak bunlardan aday öğretmenliğe başlamadan önce ilgili mevzuatına göre devlet memurluğunda adaylıkları kaldırılarak asıl memurluğa atanmış olanlar, Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanır. Başarısız olan aday öğretmenlerin başarısızlığa neden olan durumları değerlendiriciler tarafından belgelendirilir.'' düzenlemeleri yer almaktadır.
Aynı Yönetmeliğin 25. maddesinin ikinci fıkrasında ise, ''Sınavda başarılı olamayan aday öğretmenler, il içinde aynı hizmet alanında başka bir eğitim kurumunda görevlendirilerek bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden performans değerlendirmesi ve sınava tabi tutulur. Bu kapsamdaki aday öğretmenlerden performans değerlendirmesinde veya sınavda başarısız olanlar öğretmenlik unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. Ancak bunlardan aday öğretmenliğe başlamadan önce ilgili mevzuatına göre devlet memurluğunda adaylıkları kaldırılarak asıl memurluğa atanmış olanlar, Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanır.'' kuralına yer verilmiştir.
Performans değerlendirilmesinde başarılı olmayan aday öğretmenlerin, aday öğretmen unvanını kaybetmelerine ilişkin düzenleme yerinde ise de; "Memuriyetle ilişikleri kesilir." düzenlemesinin yerinde olmadığı; zira, daha önce adaylığı kaldırılan ve asıl memurluğa atanmış olanların "aday öğretmen unvanını kaybetmeleri halinde" memur kadrosuna ataması öngörülmüş iken, aynı değerlendirmeye alınan ve aynı değerlendiriciler tarafından olumsuz değerlendirilmesi sonucu, birinin memuriyetle ilişiğinin kesilmesi, diğerinin ise asli memur kadrosuna atanmış olmasında, adaylıkta eşit statüde bulunanların, geçmiş hizmetlerine bakılarak farklı işlemlere tabi tutulmasının yerinde olmadığı ve bu nedenle anılan fıkralarda geçen "Memuriyetle ilişikleri kesilir." ibaresinin iptali gerekeceği görüşüyle çoğunluk kararının bu kısmına katılmıyorum.


(XXXXX) KARŞI OY :

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde "şube müdürü" ibaresinden önce somut kriterlerin belirlenmemesine ilişkin eksik düzenlemenin, Geçici 7. maddesinin ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun iptali istemi yönünden;
Yargısal denetimden amaç "hukuka uygunluk" denetimi olduğuna ve yargısal denetim de işlemin kurulduğu tarih itibarıyla gerçekleştiğine göre, dava konusu düzenleyici işlemin hukuka uygunluğunun denetlenerek bir karar verilmesi gerekmekte iken, dava konusu düzenleyici işlemden sonra yürürlüğe giren Yönetmelik ile, uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin dava konusu olan maddelerinin yürürlükten kaldırılması veya değiştirilmesi nedeniyle davanın konusuz kaldığından bahisle, karar verilmesine yer olmadığına yönelik verilen kararın bu kısmına katılmıyorum.